Kortikal Kist

Kortikal Kist Hastalığı Nedir?

Böbrekler içte medulla dışta korteks olmak üzere iki bölüm olarak sınıflandırıldıklarında korteks bölgesinde meydana gelen kistik oluşumlara kortikal kist denir. Bu kistler bir nevi böbrek kistleri olarak da bilinmektedir. Bu kistler böbrekte meydana geldiğinde büyüklük ve konum olarak bazı problemleri beraberinde getirebilir. 

Böbrek kistleri, böbreklerde oluşan sıvı keseleridir. Genellikle "basit" kistler olarak karakterize edilirler, yani ince bir duvarları vardır ve su benzeri sıvı içerirler. Böbrek kistleri, insanlar yaşlandıkça yaygın hale gelir ve genellikle belirti, şikayet veya zarara neden olmaz.

Hem sağ hem de sol böbrekte kortikal kist görülebilir. Bu kistler renalkortikal kist, basit kortikal kist veya basit böbrek kisti olarak da adlandırılabilir. İçi sıvı dolu olan iyi huylar genellikle anekoikkortikal kist olarak da adlandırılabilir. Anekoik adı verilen sıfat bir kiste ultrasonografi gibi değerlendirilmeler sonucunda verilir. 

Nadiren belirti ve şikayetlere neden oldukları için, böbrek kistleri en çok başka nedenlerle yapılan görüntüleme testleri sırasında fark edilir. Bazı böbrek kistleri karmaşık görünebilir ve daha kalın bir duvara sahip olabilir. Bununla birlikte sıvı yerine katı bir içeriğe sahip olabilir. Doktorlar bu tarz anormal böbrek kistlerini izlemek ve iyi huylu kistleri kanserleşmelerden ayırt etmek için muhtemelen ek görüntüleme testleri ve diğer tıbbi tetkiklerden yararlanırlar.

Kortikal kistler, polikistik böbrek hastalığına bağlı oluşan kistlerden farklıdır. Polikistik böbrek hastalığı, çok sayıda kiste neden olabilen, böbrekleri büyütebilen ve böbrek fonksiyonunu etkileyebilen genetik bir böbrek hastalığıdır. Kortikal böbrek kisti hastalığı durumunda,böbrek hastalığı veya diyalizden kaynaklanan uzun vadeli hasarın bir sonucu olarak böbreklerde kistler gelişir.

Kortikal Kist Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Çoğu kortikal böbrek kisti asemptomatiktir yani herhangi bir belirti veya şikayete neden olmazlar. Bununla birlikte, kortikal kistler yeterince büyürse, belirgin hale gelen şikayetlere neden olabilir. 

Bu belirti ve şikayetler aşağıdaki gibi olabilir: 

• Sırtta veya karın bölgesinin yanlarında donuk ve azalıp artmayan bir ağrı şikayeti görülebilir. Bu böbrek kistinin meydan dokulara yaptığı bası sebebiyle gelişebilir. Bununla birlikte ağrı bazen kistler enfekte olursa da görülebilir. 
• Üst karın veya kalçalarda kortikal kistlere bağlı olarak yansıyan ağrılar meydana gelebilir. 
• Kist enfekte olursa ateş, titreme ve halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
• İdrarda kan yani hematüri adı verilen belirti meydana gelebilir. Bu bazı durumlarda ağrılı olabilir. Kişi idrarını yaparken kan geldiğini ve bu sırada ağrı hissettiğini belirtebilir.
• Sık idrara çıkma ihtiyacı da kistlere bağlı olarak görülen bir diğer belirtidir. 

Enfeksiyon veya kortikal kistin patlaması, yırtılması ve delinmesi gibi bir komplikasyon meydana gelirse yukarıdaki belirti ve şikayetler artabilir.

Kortikal Kist Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Böbreklerde kistlere nelerin sebep olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte bazı görüşler mevcuttur. Bazı kişiler genetik yatkınlık ile bu durumu açıklamaktadır. Genlerimizde bulunan bazı kodların bu kistlerin gelişimine yatkın olmamıza sebep olduğu yönünde görüşler bildirilmiştir.

Bazı tıbbi görüşler ise böbrekte meydana gelen kortikal kistlerin sebebinin idrar yollarının tıkanmasından kaynaklı oluşan içi sıvı dolu kistler olduğu yönündedir.           Bununla birlikte böbrekteki dış tabakanın zayıflamasıyla buraya sıvı dolabileceği de düşünülmektedir. 

Bu kistlerin karakteri ise zaman zaman değişebilmektedir. Büyüklük olarak birkaç bilimden birkaç santimetreye kadar değişebilmektedir. 

Yapılan araştırmalar yaşlanma dışında, kortikal kistler geliştirmek için gerçek bir risk faktörü rapor etmemişlerdir. Yani yaşlanmanın da kortikal kist oluşturabilecek bir mekanizmaya yol açacağı bildirilmiştir.  

Kortikal Kist Hastalığı Teşhisi

Kortikal kistin teşhisi veya herhangi bir böbrek kistinin teşhisi yapılırken öncelikle hastanın öyküsü alınır. Son zamanlarda idrar sıklığında meydana gelen değişimler sorgulanır. Bununla birlikte yan ağrısı ve karın ağrısı da sorgulanır. Buna ek olarak bir fizik muayene yapılır. Kortikal kist veya herhangi bir böbrek anomalisi düşünüldüğünde genellikle başvurulan ilk yöntem ultrasonografik görüntülemedir. Bu tetkik ile genellikle böbrek kistleri görülebilir.

USG ile görüntülenen kistlerin sınıflandırması ve karakterinin belirlenebilmesi için diğer tıbbi görüntüleme yöntemlerine de ihtiyaç duyulabilir. 

Tıbbi Görüntüleme Yöntemleri

Ultrasonografik Görüntüleme: Kortikal kistlerin değerlendirilmesi ve tanı konması için kullanılan en yaygın, basit ve pratik yöntemdir. Bu yöntemde ses dalgaları kullanılarak böbreğin bir görüntüsü bir monitöre yansıtılmaya çalışılır.

Kistin karakterinin belirlenmesine yardımcı olabilir. Ne kadar keskin sınırlı olduğu, büyüklüğü ve bölmeleri görülebilir. Bu karakter iyi huylu bir kist ile karşı karşıya olduğumuzu anlamamıza yardımcı olabilir. 

Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kortikal kistlerinin sınıflandırması Boşnak sınıflandırılmasıile bilgisayarlı tomografi yardımıyla yapılabilir. Bu yöntemde kistin duvar inceliği ve bölmelere sahip olup olmadığı gibi değerlendirmeler ve sınıflandırmalar yapılabilir. 

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Manyetik rezonans görüntüleme ile ultrasonografide ve bilgisayarlı tomografide içi kan dolu olan hemorajikkortikal kistler netleştirilebilir. Bazı kistler MRG sebebiyle kötü huylu olarak şüphelenilmesine yardımcı olabilir. 

Kan Testleri: Kan tahlili yapılarak hastanın böbrek fonksiyonunu yerine getirebilip getirilmediği araştırılabilir. Bu amaçla üre, kreatinin veya BUN gibi değerlere bakılabilir. Genellikle iyi çalışmayan bir böbrekte bu değerlerin yükselmesi beklenir. Kan testleri aynı zamanda enfeksiyonun belirtisi olabilecek beyaz küre gibi bazı değerlendirmeleri de içerebilir. 

Kortikal Kist Hastalığı Tedavisi

Kortikal kistler herhangi bir belirti veya şikayeteneden olmadıkça veya böbrek fonksiyonuna zarar vermedikçe genellikle tedavi gerektirmez. Buna karşın bazı kistler fazla büyür, enfekte olur veya böbreğin fonksiyonlarını yerine getirmesine engel olur. Bu kistleri tedavi etmek gerekir. Bununla birlikte kistler takip edilmelidir. Bazı ekzofitik (dışa büyüyen) kortikal kistler zamanla ağrı veya farklı belirtilere sebep olabilir.

Tedavi seçenekleri aşağıdaki gibi olabilir: 

Skleroterapi: Perkütan alkol ablasyonu olarak da bilinen skleroterapi, ultrasonografik görüntüleme rehberliğinde deriden kiste uzun bir iğnenin sokulması işlemini içerir. 

Doktor, kisti boşaltacak ve dokunun sertleşip küçülmesine neden olarak tekrarlama olasılığını azaltan alkol bazlı bir solüsyonla dolduracaktır. İşlem genellikle ayaktan tedavi yöntemiyle lokal anestezi ile yapılır. Genellikle bir komplikasyon gelişmediği takdirde doktorlar hastayı aynı gün taburcu eder ve hasta hayatına devam edebilir. 

Cerrahi: Daha büyük kistler için cerrah küçük bir kesi yaparak laparoskopla kiste ulaşır. Cerrah daha sonra kisti boşaltır ve dış tabakasını koter adı verilen cihaz ile yakar veya keser. Laparoskopik cerrahi genel anestezi gerektirir ve hastanın taburcu olup normal hayata dönüşü skleroterapiye göre daha uzun olabilir.

Kortikal Kist Hastalığı Tedavi Edilmezse

Kortikal kistlersıklığı az da olsa tedavi edilmediği durumlarda komplikasyonlara veya sorunlara neden olabilir.

Kortikal böbrek kistlerinin komplikasyonları şunları içerir:

• Bazı kistler yırtılıp karın boşluğunun bir bölümüne sızabilir. Bu sızan sıvı zamanla enfeksiyona, ağrıya ve daha birçok probleme sebep olabilir. Bu sebeple tedavi gerekir.
• Kistlerin içindeki sıvı herhangi bir şekilde bakteri ile enfekte olabilir. Bu enfeksiyon kistin meydana geldiği sıvının enfeksiyon odağı haline gelmesine sebep olur. Vücudumuz bu kistler içindeki enfeksiyon odağıyla savaşmak için ekstra enerji harcar. Buna bağlı olarak sistemik belirtilerden olan ateş ortaya çıkabilir. 
• İdrar tıkanıklığının neden olduğu anormal miktarda büyümüş ve şişmiş böbrekler meydana gelebilir. Bunun sonucunda birçok belirti görülebilir. Bu bacaklarda ve ayaklarda şişme gibi basit belirtilerden ciddi zihinsel anormalliklere kadar değişebilir. 

Komplikasyonlar ortaya çıktığında belirti ve şikayetler artabilir. Bu komplikasyonlar genellikle tıbbi yardıma ihtiyaç duyulan türdendir. 

Kortikal Kist Hastalığına Ne İyi Gelir?

Aşağıdaki yöntemler ve davranışlar kortikal kistlere bağlı olarak görülen belirti ve şikayetlerin azalmasına yardımcı olabilir.

Bu belirti ve şikayetler:

• Kortikal kistler herhangi bir belirti veya şikayet oluşturmayabilir. Bununla birlikte bazı kişilerde idrarda yanma ve idrar sıklığında azalma gibi belirtilere de yol açabilir. Bu kişilerde genellikle kiste bağlı olarak enfeksiyon geliştiği için bol sıvı tüketimi önerilmektedir. Bol sıvı tüketimi böbreğin idrarı konsantre etme yeteneğine yardımcı olabilir. 
• Kortikal böbrek kistlerine sahip olduğu bilinen kişilerin herhangi bir belirti veya şikayeti olmamasına rağmen düzenli olarak kistlerini kontrol ettirmesi gerekir. Kistlerin büyüyüp büyümediği gibi durumlar bir doktor takibi ile değerlendirilmelidir. Bu kişilerin bu sebeple doktorun verdiği takip programına uyması şiddetle tavsiye edilir. 
• Karın travmasına sebep olabilecek egzersizlerden veya sporlardan kaçınmak bu kişiler için son derece önemlidir karına ve karının yan tarafına alınabilecek sert bir darbe ile kortikal kistler yırtılabilir. Bu yırtılma ise karın içerisinde birçok komplikasyona sebep olabilir. 

Kortikal Kist Hastalığı Ameliyatı 

Kortikal böbrek kistleri yaygın olarak görülmekle birlikte genellikle semptomlara neden olmaz. Buna karşın bazen büyürler ve ağrıya veya enfeksiyona neden olabilirler. 

Tedavi yaklaşımları arasında kistlerin iğne ileaspirasyonu, laparoskopik kist dekortasyonu ve açık cerrahi olarak çıkarılması yer alır.

İğne aspirasyonu hastanede kalış gerektirmeyen basit bir işlem iken, skleroterapi ajanı kullanılsa bile vakaların en az %50'sinde kistler tekrar eder. Bu sebeple doktorlar genellikle bu tedaviyi yapmadan önce hastalara bu konuda bilgi verirler. 

Laparoskopik kist dekortasyonu: Karında 3-4 tane 1 cm'likkesilerle veya göbek deliğinizde tek bir küçük kesi ile bu işlem yapılabilir. Kesilerden sokulan bir laparoskopik kamera, cerraha böbreğin büyütülmüş bir görüntüsünü monitöre yansıtır ve kistin çevredeki yapılardan dikkatlice diseksiyonunu (sökme veya kesme) kolaylaştırır. 

Daha sonra kist, bu deliklerden ince, özel aletler kullanılarak çıkarılır. Bu işlem sırasında hasta genel anestezi altındadır. Böbrek bölgesinde meydana gelecek enfeksiyonları ve birikimleri önlemek adına 1-2 gün süresince karına küçük bir geçici dren yerleştirilir.

Açık Cerrahi: Hastanın karnının yan kısmında koltuk arası ile pelvis arasındaki bölgenin alt-orta kısmına bir kesi yapılır. Bu kesi ile böbreğe ulaşılarak kist çıkarılır. Genellikle laparoskopik olarak çıkarılırken zorlanılacak kistlerde uygulanır. Laparoskopik yönteme göre hastanın hastanede yatış süresi uzamaktadır.

Çocuklarda ve Bebeklerde Kortikal Kist Hastalığı

Bebeklerde ve çocuklarda nadiren de olsa kortikal kistler görülebilir. Bu kistlerin doğuştan bazı yollar ile geliştiği düşünülmektedir. Bebeklerde görülen kortikal kistlerin polikistik böbrek hastalığı adı verilen genetik rahatsızlıktan farklı olduğu bilinmektedir. Bu rahatsızlıkta kistler birden fazla iken genellikle kortikal kistler tektir. 

Bebeklerde ve çocuklarda kistler genelde herhangi bir belirti veya şikayete sebep olmaz. Bununla birlikte kistlerin teşhisi başka bir tıbbi durum araştırılırken rastgele ortaya çıkmaktadır. 

Tedavi genellikle hastayı takip etme üzerine planlanır. Düzenli aralıklarla böbreğin sağlığı ve kistlerin durumu kontrol edilir. Anormal karakterde olan kistler doktorlar gerekli gördüğü takdirde cerrahi olarak alınabilir. 

Kortikal Kist Hastalığı İçin Hangi Doktora Gidilmeli? 

Aşağıdaki belirti ve şikayetlere sahip kişilerin bir iç hastalıkları uzmanı ile görüşmesi gereklidir. Genellikle iç hastalıkları uzmanı bir nefroloji hastalıkları uzmanı veya üroloji hastalıkları uzmanına sevk edecektir. 

Bu belirti ve şikayetler:

• İdrarda kan görülmesi olarak bilinen hematüri meydana geldiği zaman bir değerlendirilmeye ihtiyacınız var demektir. Hematüri genellikle enfeksiyonlar sebebiyle meydana gelir ancak çok ciddi farklı durumların da habercisi olabilir. 
• Günler içerisinde sürekli artan ve azalmayan yan ağrısına sahip kişilerde böbrek kistlerinin enfekte olmuş olabileceği unutulmamalıdır. Yan ağrısının karakteri gün geçtikçe dayanılmaz hale geliyorsa bu bir iltihabi odağın meydana getirdiği ağrı olabilir. 
• İdrar yaparken yanma, ağrı ve son zamanlarda idrar sıklığında azalma gibi şikayetleri olan kişilerin de muayene edilmesi gerekebilir.