Leğen kemiği (pelvis) kırıkları, vücudun alt kısmını destekleyen kemik yapısında meydana gelen ciddi bir yaralanma türüdür. Genellikle yüksek enerjili travmalar (trafik kazaları, yüksekten düşme) veya osteoporoz gibi kemik zayıflığı durumlarında görülür. Bu kırıklar, hareket kabiliyetini ciddi şekilde kısıtlayabilir ve doğru tedavi edilmezse uzun vadeli komplikasyonlara yol açabilir.

Leğen Kemiği Kırığı Türleri
Leğen kemiği kırıkları stabil (yerinde duran) ve instabil (yer değiştirmiş) olarak ikiye ayrılır. Stabil kırıklar genellikle cerrahi gerektirmezken, instabil kırıklar iç organ yaralanması veya kanama riski nedeniyle acil müdahale gerektirebilir. Ayrıca, asetabulum (kalça eklemi çukuru) kırıkları gibi özel tipler de hareket kabiliyetini doğrudan etkiler.

Belirtiler ve İşaretler

• Kalça, kasık veya bel bölgesinde şiddetli ağrı
• Ayakta durma veya yürüme sırasında ağrının artması
• Bacaklarda uzunluk farkı veya dışa dönük duruş
• İdrar yaparken zorlanma veya kanama (idrar yolu yaralanması şüphesi)
• Karın bölgesinde şişlik ve morarma

Teşhis Yöntemleri
Leğen kemiği kırıklarının teşhisinde fizik muayene ve görüntüleme teknikleri birlikte kullanılır:

• Röntgen: Kırığın yerini ve şiddetini belirlemek için ilk adımdır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kırık hatlarını ve organ yaralanmalarını detaylı gösterir.
• MRG: Yumuşak doku hasarını (ligament, kas) değerlendirmek için nadiren kullanılır.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi, kırığın tipine ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır:

• Cerrahi Olmayan Tedavi: Stabil kırıklarda istirahat, ağrı kesiciler ve 6-8 haftalık koltuk değneği kullanımı önerilir.
• Cerrahi Tedavi: Instabil kırıklarda plak, vida veya eksternal fiksatörlerle kemik stabil hale getirilir. Asetabulum kırıklarında ise açık redüksiyon ve internal fiksasyon yapılır.

İyileşme Süreci ve Rehabilitasyon
Leğen kemiği kırıklarının iyileşmesi 3-6 ay sürebilir. İlk 6 hafta kısmi yük verme (koltuk değneği ile) önerilir. Fizik tedavi programları, kas gücünü artırmak ve hareket açıklığını geri kazandırmak için kritiktir. Su terapisi ve direnç egzersizleri, erken dönemde güvenli bir şekilde uygulanabilir.

Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi

• Derin Ven Trombozu (DVT): Hareketsizlik nedeniyle bacaklarda pıhtı oluşumu riskine karşı kan sulandırıcılar kullanılır.
• Enfeksiyon: Cerrahi sonrası antibiyotik profilaksisi uygulanabilir.
• Osteoartrit: Özellikle asetabulum kırıklarında uzun vadede eklem kireçlenmesi görülebilir.

Korunma ve Önlemler

• Osteoporoz riski olanlar düzenli kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmalı.
• Trafik kazalarında emniyet kemeri kullanımı pelvis yaralanmalarını %40 azaltır.
• Yaşlı bireylerde ev içi düşmeleri önlemek için kaymaz zemin ve tutunma barları kullanılmalı.

Beslenme ve Kemik Sağlığı
Kalsiyum (süt ürünleri, brokoli) ve D vitamini (güneş ışığı, somon) alımı kemik iyileşmesini hızlandırır. Protein açısından zengin beslenme, kas kaybını önlemeye yardımcı olur.