Lenfanjit

Lenfanjit Nedir?

Deri en dışta epidermis orta kısımda dermis ve en altta hipodermis olmak üzere 3 katmandan oluşur. Derinin dermis katmanında kılcal kan damarları, lenf damarları ve sinir yapıları bulunur. 

Lenf damarları lenf sisteminin bir parçası olup lenf sıvısının dolaşımını sağlar. Lenf damarlarının iltihaplanmasına lenfanjit denir. Lenfanjit derinin bütünlüğünün bozulduğu yaralanma veya travmalarda bozulmuş deriden bakterilerin girmesi ve lenf damarlarına ulaşması ile olur. Lenfanjit bir deri ve yumuşak doku enfeksiyonudur. 

Erken tanı ve tedavi ile olumlu sonuçlar alınır. Erken tedavi edilmezse komplikasyonlar gelişir yani hastalık ilerler ve beraberinde istenmeyen durumlar gelişir. Lenfanjit tedavi edilmezse ilerleyip lenf bezlerine veya kana geçebilir. Lenfanjit ilerleyerek lenf dolaşımını bozabilir ve lenfödem gelişebilir.

Akut lenfanjit kısa sürede ani gelişen enfeksiyonu tanımlamak için kullanılır. Akut lenfanjitte enfeksiyon hızlı yayılır ve bir günde lenf bezlerine ulaşabilir. 

Kronik lenfanjit ise tekrarlayan ve uzun süren lenfanjitleri tanımlar. Akut lenfanjit tedaviye olumlu cevap verirken kronik lenfanjit daha olumsuz bir seyir izler. Lenfanjit sık görülen bir enfeksiyon olup her yaşta ortaya çıkabilir.

Lenfanjit Belirtileri Nelerdir?

Lenfanjit çoğunlukla cildin bütünlüğünün bozulduğu yara, travma, mantar enfeksiyonu gibi durumlarda ortaya çıkar. Sıklıkla el ve ayaktaki yaralanmaları takiben o bölgedeki yara yüzeylerinden giren bakteriler hastalığı oluşturur.

Bu yaralara tırnak mantarı, parmak arası çatlaklar, ciltteki sıyrıklar, tırnak kenarındaki yaralar, bacak ve koldaki yaralar örnek verilebilir.

Genel anlamda belirtiler;

• Lenfanjitin geliştiği bölgede kızarıklık, kızarıklık lenf damarlarını takip ederek çizgi şeklinde damar boyunca yayılır. Lenf bezlerine kadar ilerlediyse ayak ve bacakta kasıklara kadar, el ve kol yaralanmalarında koltuk altına kadar kızarıklık devam edebilir.
• İltihaplı bölgede ve çevresinde ağrı
• Yüksek ateş (39-40 derece)
• Yara bölgesinde hassasiyet
• İltihap bölgesinde şişlik, ödem görülür. Hastalık ilerlerse lenf damarlarının gittiği lenf nodülleri ve lenf bezlerinde de şişlik oluşur ve lenf nodülleri büyür.
• Halsizlik, bitkinlik, kırgınlık
• Yara bölgesini hareket ettirmekte zorluk
• Nadir olarak cilt üzerinde ülserasyon denilen deri harabiyeti oluşabilir.

Lenfanjit Nedenleri Nelerdir?

Lenfanjit bir deri ve yumuşak doku enfeksiyonudur. Enfeksiyonu oluşturan ise bakteri denilen mikroplardır. En sık iki bakteri çeşidi lenfanjite neden olur. Bu bakteriler;

• Grup A streptokok bakteriler ve Staphylococcusaureus en sık etkenlerdir.
• Pasteurella multocida daha seyrek olarak görülen etkendir.

Daha nadir olarak mantarlar, parazitler, mikobakteriler de lenfanjit oluşturabilir. Bu bakterilerin neden olduğu lenfanjitin oluşumunu kolaylaştıran veya risk faktörü oluşturan durumlar vardır.

Lenfanjit için risk faktörleri şöyle sıralanabilir;

• El ve ayaklarda gelişen mantar enfeksiyonu uygun zamanda tedavi edilmezse lenfanjit gelişebilir.
• Diyabet hastalığında hastalarda deri enfeksiyonları daha sık izlenir ve daha ağır seyreder. Hastaların kan şekerlerini iyi takip etmeleri ve ilaçlarını düzenli kullanmaları son derece önemlidir.
• Kanser ilaçları, immünsüpresif ilaçlar; vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olurlar. Bağışıklığın düşmesi vücudu enfeksiyonlara yatkın hale getirir.
• Cildin bütünlüğünü bozan cilt hastalıkları; cilt normalde bakterilere ve dışarıdan gelen zararlı etkenlere karşı savunma mekanizmasına sahiptir ve bariyer görevi vardır. Cildi etkileyen hastalıklarda cildin koruma ve bariyer fonksiyonları bozulur. Cilt enfeksiyonlara daha açık hale gelir.
• Kötü el ve ayak hijyeni mantar oluşumuna ve dolayısıyla lenfanjit oluşumuna neden olur. Özellikle ayakların ıslak bırakılmaması gerekir, çorap ve ayakkabı temizliğine de dikkat edilmelidir.

Lenfanjit Teşhisi

Lenfanjit tanısı koymak için hastadan anamnez yani öyküsü alınır ve şikayetleri dinlenir. Hastanın kronik bir rahatsızlığı olup olmadığı, kullandığı ilaçlar, geçirmiş olduğu hastalıklar sorulur

Bu sayede hastada lenfanjite neden olabilecek vücudun bağışıklık düzeyini etkileyen bir durum veya ciltte enfeksiyon oluşumunu kolaylaştıracak etkenler olup olmadığı öğrenilir.

Hastanın şikayetleri dinlendikten sonra fizik muayeneye geçilir. Fizik muayenede detaylı bir dermatolojik muayene yapılır. Yara bölgesi incelenir, lenf nodlarında şişlik olup olmadığı değerlendirilir.

Genellikle lenf nodları şişmiş ve ağrılı olur. Lenfanjitte deride lenf damarlarının izlediği yol boyunca çizgi şeklinde kızarıklık görülür. İltihap bölgesinde ödem görülür ve hassasiyet vardır.

Hastadan kan tetkiki istenir. Kanda 15.000-45.000 arasında lökositoz görülür. Lökositoz kanda lökosit hücre sayısının normal değerlerden yüksek olması yani artmasıdır.

Lökosit hücreleri halk arasında beyaz küre, beyaz kan hücresi veya akyuvar olarak da bilinir. Normalde kandaki düzeyi 4.000-10.000 arasındadır. Vücutta iltihabi durumlar geliştiğinde vücut savunma mekanizması olarak lökosit sayısı artar.

Kan tetkiklerinde nötrofil hücre düzeylerinde de artış görülür. Hastadan yara bölgesinden veya lenf bezlerinden kültür alınabilir. Kültür sonucuna göre hangi antibiyotiğin daha etkili olacağı belirlenebilir. Ancak çoğunlukla hastanın öyküsü ve fizik muayene ile tanı konulur.

Lenfanjitte lenf nodlarına yayılım veya lenfödem tablosu gelişmiş veya geliştiğinden şüpheleniliyorsa görüntüleme tetkiklerine başvurulur. Hastaya ultrason incelemesi yapılır.

Doppler ultrasonografi ile damar sistemleri daha net görülebilir. Görüntüleme yöntemi için gerek duyulursa BT (bilgisayarlı tomografi) veya MR (manyetik rezonans) istenebilir.

Lenfanjit Tedavisi

Lenfanjit tedavi edilebilir bir hastalık olup erken tanınması son derece önemlidir. Ne kadar erken tedavi edilirse tedaviye alınan yanıt o ölçüde iyi olacaktır. Lenfanjit bakteriyel etkenlerle oluştuğu için tedavide antibiyotik ilaçlar kullanılır. Hastaya istirahat önerilir.

Tedavide kullanılan ilaç yüksek doz penisilindir. Lenfanjite neden olan grup A streptokok ile staphylococcus aureus bakterileri penisiline duyarlıdır yani penisilin bu bakterilere etki ederek öldürür.

Eğer enfeksiyonu oluşturan bakteri penisiline dirençli ise penisilin etki etmeyebilir. Penisiline dirençli olgularda veya penisilin alerjisi olan kişilerde makrolid, eritromisin, klindamisin veya vankomisin gibi antibiyotik ilaçlar verilebilir.

Hastalara ağrılarının dinmesi için analjezik yani ağrı kesici ilaçlar verilir. Hastaya dinlenmesi, istirahat etmesi önerilir. Tedavide lenfanjitin giriş yeri olan yüzey yani yara bölgesi iyice temizlenerek kapatılır. Enfeksiyonun tekrar gelişmemesi için yaranın iyileşmesi sağlanır.

Hastada lenfanjitin yanında mantar enfeksiyonu varsa tedavisi verilmelidir. Aksi halde lenfanjitin tekrar gelişimi için risk oluşur. Yara bölgesine uygun antiseptik ilaçlarla pansuman yapılmalıdır.

Lenfanjit Tedavi Edilmezse

Lenfanjit tedavi edilmezse hastalık ilerler ve ciddi sorunlara yol açar. Lenf damarlarında olan iltihaplanma lenf nodüllerine ulaşır. Lenfanjitte sıklıkla kasık bölgesi veya koltuk altındaki lenf nodüllerinde şişme görülür.

Ayak veya bacakta gelişen lenfanjit kasık bölgesindeki lenf nodüllerine ulaşırken, el veya kolda gelişen lenfanjitler koltukaltındaki lenf nodüllerine ulaşır.

Hastalığın ilerlememesi için erken tanı ve tedavi son derece önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde lenf sisteminde yayılır ve lenf sisteminin işlevinin bozulmasına neden olur.

Lenfatik sistemdeki bozulma lenf sıvısının dokularda ve cilt atında birikmesine ve böylece lenfödem gelişimine neden olur. Lenfödem şişlik ve ödem ile karakterize olup sıklıkla kol ve bacaklarda görülür.

Lenfanjit tedavi edilmediği takdirde neden olabileceği bir diğer durum bakteriyemidir. Bakteriyemi bakterilerin kan dolaşımına geçmesidir. Bakteriyemide ateş ve titreme gibi belirtiler vardır. Erken tedavisi son derece önemlidir.

Lenfanjite Ne İyi Gelir?

Lenfanjit sıklıkla ciltteki bir zedelenme veya yara yüzeyinden geliştiği için yara bakımı son derece önemlidir. Hastada özellikle bağışıklığı etkileyen kemoterapi ilaçları, immünsüpresif ilaçlar gibi ilaç kullanımları varsa dikkat edilmelidir.

Diyabet gibi kronik rahatsızlığı bulunan insanlarda enfeksiyonlara eğilim artmış olur ve diyabet hastalarının dikkat etmesi önerilir. Ayrıca ciltle ilgili kronik rahatsızlığı bulunan kişilerde lenfanjit gelişimi açısından riskli gruptadır.

Riskli grupta bulunan kişiler cilt bakımına, yara temizliğine dikkat etmelidir. Ciltte mantar enfeksiyonu gelişimi, uzun süredir iyileşmeyen yara varsa mutlaka dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Hasta lenfanjit tanısı aldıktan sonra doktorun verdiği tedaviyi uygulamalı ve kontrollerine gitmelidir.

Lenfanjite Ne İyi Gelmez?

Lenfanjit tedavi edilmezse ilerler ve daha ciddi hastalıklara neden olur. Tedavi edilmemesi hastalığın gidişatını kötü etkiler. Kişide kronik bir hastalık olması, bağışıklık sisteminin düşük olması, uzun süre iyileşmeyen ve bakımı yapılmamış yaralar kişinin lenfanjit geçirme olasılığını artırır ve risk altında olur. 

Tedaviye uyulmaması hastalığın ilerlemesine neden olur ve lenfödem gelişebilir. Ayrıca hastalığı oluşturan bakteriler kana geçerek bakteriyemi oluşturabilir. Yara bölgesine iyi bakım ve pansuman yapılmaması durumunda hastalık ilerleyebilir ve iyileşme süresi uzayabilir.

Lenfanjit İlaçları

Lenfanjit bakterilerin neden olduğu deri ve yumuşak doku enfeksiyonudur. Bakteriler hastalığa neden olduğu için tedavide ilaç olarak antibiyotikler kullanılır. Antibiyotikler bakterileri öldürerek veya bakterinin çoğalmasını engelleyerek etki ederler. 

Streptokok ve stafilokok grubu bakterilerin neden olduğu enfeksiyonda tercih edilecek antibiyotik penisilindir. Penisilinlerden benzatin penisilin, penisilin V, ampisilin veya amoksisilin gibi antibiyotikler seçilebilir. Enfeksiyon bazen penisiline dirençli stafikoklarla oluşabilir ve bu bakterilerde penisilin etki etmez. 

Bazı hastalar penisilin kullanamaz ve penisiline alerjileri vardır. Bu yüzden dirençli bakterilerde veya alerjisi olan hastalarda vankomisin, eritromisin, sefalosporin, makrolid grubu antibiyotikler de düşünülmelidir. 

Tedavi süresi doktorun belirleyeceği şekilde olmalı ve doktor önerisi olmadan kesinlikle ilaç kullanımı olmamalıdır. 

Yara yüzeyinin olduğu bölgede, enfeksiyonun giriş yaptığı cilt yüzeyinde antiseptik ilaçlarla yara bakımı yapılabilir. Yara bakımı doktorun önerdiği şekilde uygulanmalıdır. Yaranın olduğu bölge temiz tutulmalı ve pansumanlar doktorun önerisiyle yapılmalıdır.

Lenfanjit için Hangi Doktora Gidilmeli?

Lenfanjit daha önce vücutta var olan yara veya zedelenme sonrasında o bölgede şişlik, ağrı, kızarıklık, ateş ile belirti verir. Hasta bu tarz şikayetleri olduğunda mutlaka bir dermatoloji yani cildiye uzmanına başvurmalıdır. 

Lenfanjit lenfödem denilen lenfatik sistemdeki bozulmaya neden olabilir. Lenfödemde lenf sıvısının dolaşımı sağlanamaz ve dokular içinde sıvı birikir. 

Hastada kolda veya bacakta belirgin ve yaygın bir şişlik, ödem varsa Kalp ve Damar Cerrahi uzmanına da başvurulabilir.