Leopold Manevraları Nedir?

Hamile kadınlarda, bebeğin anne karnındaki duruş biçiminin düzenlenmesi ve genel sağlık durumunun incelenmesi amacıyla uygulanan yönteme leopold manevraları denir. İlk olarak Christian Gerhard Leopold adında bir Alman kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından uygulanmıştır. Uzmanlar gebeliğin belirli dönemlerinde bu yöntem ile gebelik sürecinin sağlıklı devam edip etmediğini değerlendirir. Bir tanı testi olarak da ifade edilebilir. Anne karnına elle yapılan bir muayene olan leopold manevraları ile bebeğin sağlığına ilişkin birçok konuda bilgi edinebileceği gibi bebeğin duruş pozisyonunun tespit edilmesi de sağlanır. Bu bilgiler ışığında, gerek duyulduğu takdirde kadın doğum uzmanının önerileri ile farklı türde tedaviler uygulanabilir.

Leopold Manevraları Nedir?

Abdominal muayene olarak da ifade edilen leopold manevraları, rutin muayenelere ek olarak uygulanması gereken bir karın muayenesidir. Bu muayene ile değerlendirilebilecek bazı rahatsızlıklar, hastalıklar ve düzensiz durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Fetüste (bebekte) intrauterin gelişim bozukluğu
• Amniyon sıvısının (anne karnında bebeğin içerisinde bulunduğu sıvı) istenen değerden fazla olması (polihidroamnios)
• Fetüste büyüme geriliği
• Doğum esnasında ortaya çıkabilecek bazı komplikasyonların ortaya çıkıp çıkmayacağı
• Sezaryen gerekip gerekmediği
• Çoğul gebelik nedeniyle karında aşırı büyüme olup olmadığı   

Leopold manevraları yüzyıllardır uygulanan bir muayene tekniğidir. Ultrasonografik görüntüleme yöntemlerinin henüz keşfedilmediği zamanlarda, anne ve fetüs hakkında bilgi almak yalnızca leopold manevraları ile mümkün olmaktaydı. Günümüzde ise gelişmiş ultrasonografik görüntüleme yöntemleri ile birlikte uygulanarak, daha net sonuçlar elde edilebilmektedir. Ultrason ile yapılan incelemelerde, bebeğin anne karnındaki pozisyonu ve farklı birçok faktör nedeniyle istenilen sonuçlara ulaşmakta zorluk çekilebiliyor. Her iki muayenenin birlikte yapılması sonucunda daha kesin değerlendirmelere ulaşmak mümkün hale geliyor.

Leopold Manevraları Tekniğinin Avantajları

Her gebe kadın, belirli dönemlerde kesinlikle karından muayene olmalıdır. Yukarıda maddeleyerek belirtmiş olduğumuz sorunların erken teşhis edilmesi ve buna bağlı tedavi yöntemlerinin uygulanması konusunda önemlidir. Yapılan abdominal muayene (elle muayene) sonucunda elde edilen gözlemlerde fundus yüksekliği ve bebeğin geliş şekli hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. Leopold manevraları uygulandığında gebenin ayakta ve yatar vaziyette karnının şekline bakılarak; sivri karın durumunda pelvis darlığı ve sarık karın durumunda baş-pelvis uyuşmazlığı tespit edilebilir.

Leopold Manevraları Nasıl Yapılır?

Leopold teknikleri ile muayeneye başlanmadan önce dikkat edilmesi gereken hususlar şöyledir:

• Mesanenin boşaltılması gerekir.
• Gebe düz bir zemin üzerine uzanarak, sırtı yere gelecek şekilde ve dizler bükülü pozisyona alınır. 
• Gebenin başının altına çok yüksek olmayan yastık koyulur.
• Gebeye muayene hakkında gerekli bilgiler verilmelidir. Endişelenmemesi gerektiği açıklanmalıdır. Varsa soruları cevaplanmalıdır.
• Elle muayene edecek doktor veya hemşirenin ellerinin en az vücut sıcaklığında olması gerekir. Şayet muayene soğuk ellerle yapılırsa, gebenin rahim kasları harekete geçer ve çeşitli kasılmalar olabilir. Bu da sağlıklı gözlem yapılamamasına neden olur.

Bebeğin anne karnındaki konumunu ve genel sağlık durumunu belirlemek üzere yapılan leopord manevraları, 4 aşamadan oluşur. Uygulama öncesi yapılacak olan hazırlıkların tamamlanmasını takiben sırasıyla şu manevralar yapılır:

1. Leopord Manevrası

Ortalama gebelik haftasının belirlenmesi ve fundus yüksekliğinin ölçülmesi sağlanır. Kadın üreme organı olan uterusun karın içerisinde ne kadar yükseldiği bu manevra ile tespit edilir. Bu manevra şu şekilde uygulanmalıdır:

• Gebe, muayene masasına sır üstü uzanır ve bacakları 45° kadar bükülür.
• Muayeneyi yapacak olan uzman, gebeye dönük olacak şekilde iki elin de parmak uçlarını birleştir ve avuç içlerini ile fundus uterinin üzerine koyar. 
• Uzman, parmak uçlarını kullanarak fundusu palpe ederek (elle muayene) gebeliğin hangi ayında olunduğu hakkında bilgi edinir.  

Fundus yüksekliğine bağlı olarak gebelik sürecinin hangi aşamasında olunduğu şu bilgiler ışığında değerlendirilir:

• Gebe, hamileliğin 16. haftasında ise fundus; simfizis pubisin (kasık kemiklerinin birleştiği kıkırdak) üç parmak üstündedir. 
• Hamileliğin 20. haftasında ise fundus; göbeğin üç parmak altındadır.
• Hamileliğin 24. haftasında ise fundus; göbek hizasındadır.
• Hamileliğin 28. haftasında ise fundus; göbeğin üç parmak üzerindedir.
• Hamileliğin 32. haftasında ise fundus; ksifoid çıkıntısı ve göbek arasındadır.
• Hamileliğin 36. haftasında ise fundus; sternuma kadar dayanır. Bu aşamada gebe, nefes alıp vermede kısmi şikayetlerle karşılaşır. 
• Hamileliğin 40. haftasında ise fundus; sternumun 1-2 parmak altındadır. Nefes alıp verme, bir önceki döneme göre rahattır.

2. Leopold Manevrası

Fetüsün yüzünün ne tarafa dönük olduğu bu manevra ile anlaşılır. 2. Leopold manevrası şu şekilde uygulanır:

• Uzmanın iki elinin avuç içleri, uterusun sağ ve sol yanına yerleştirilir.
• Uzman, parmak uçları ile muayene ederek sırtın konumunu (hangi tarafa baktığını) anlamaya çalışır.
• Elle muayenede bebeğin sırtının bulunduğu taraf düzdür. Girinti hissediliyorsa, kol ve bacakların bulunduğu taraf olduğu saptanır. Bu manevra ile ayrıca fetüsün kalp atışlarının dinlenebileceği yer tespit edilebilir. 

3. Leopold Manevrası

Fetüsün doğum kanalına ne kadar yakın olduğu 3. leopold manevrası ile belirlenir. Uzman bu manevrayı şu şekilde gerçekleştirir:

• Bir elin başparmağı bir tarafta iken, diğer parmaklar bitişik şekilde simfiz pubisin üzerine yerleştirilir. 
• Ufak parmak hareketleri ile iki yana hafifçe oynatılır ve hissedilen kısmın hangi bölüm olduğu anlaşılmaya çalışılır.
• Fetüsün presante (önde gelen kısmı) olan bölümü belirlenir. 

4. Leopold Manevrası

Bu manevra ile fetüsün pelvise doğru olan kısmının, pelvise yerleşip yerleşmediği tespit edilir. 4. leopold manevrası şu şekilde yapılır:

• Gebenin başucuna geçilir ve iki el açık bir konumdadır. Parmaklar birbirine bakacak şekilde, pelvis girişine yönelmiş durumda, karın bölgesinin sağ ve sol taraflarına yerleştirilir.
• Parmaklar zorlama olmadan pelvis girişine doğru bastırılır.
• Parmak uçları ile fetüsün başının pelvis içindeki konumu belirlenmeye çalışılır.