Listeria enfeksiyonu (listeriyoz), Listeria monocytogenes bakterisinin neden olduğu, özellikle hamileler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir hastalıktır. Gıda kaynaklı bu enfeksiyon, uygun şekilde tedavi edilmezse menenjit, septisemi veya ölüme kadar ilerleyebilir. Bu yazıda listeriyozun belirtileri, risk faktörleri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma stratejilerini detaylıca ele alacağız.

Listeria Enfeksiyonunun Belirtileri
Listeriyozun belirtileri genellikle kontamine gıda tüketiminden 1-4 hafta sonra ortaya çıkar. Ancak bazı vakalarda semptomlar 70 güne kadar gecikebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş (38°C üzeri) ve titreme
• Şiddetli kas ağrıları (özellikle sırt bölgesinde)
• Bulantı, kusma veya ishal
• Baş ağrısı ve denge kaybı
• Boyun tutulması (menenjit geliştiğinde)

Hamilelerde enfeksiyon, grip benzeri hafif semptomlarla seyredebilir ancak fetüste düşük, erken doğum veya yenidoğanda sepsis riski taşır.

Risk Grupları: Kimler Daha Fazla Tehlike Altında?
Listeria, sağlıklı bireylerde genellikle hafif geçse de bazı gruplar için ölümcül olabilir:

• Hamileler: Enfeksiyon riski hamilelikte 10-20 kat artar.
• 65 Yaş Üstü Bireyler: Bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle komplikasyon riski yüksektir.
• Kanser Hastaları ve Organ Nakli Yapılanlar: Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar enfeksiyona yatkınlığı artırır.
• HIV/AIDS Hastaları: CD4 hücre sayısı düşük olanlarda septisemi riski belirgindir.

Teşhis Yöntemleri
Listeriyoz tanısı, klinik bulgular ve laboratuvar testleriyle konulur. Kan kültürü, enfeksiyonun doğrulanmasında altın standarttır. Bakteri, kan örneklerinde 24-48 saat içinde üretilebilir. Menenjit şüphesinde beyin omurilik sıvısı (BOS) analizi yapılır. Manyetik rezonans görüntüleme (MR), beyin apsesi gibi komplikasyonları tespit etmek için kullanılabilir.

Tedavi Yaklaşımları
Listeria enfeksiyonunun tedavisinde antibiyotikler temel seçenektir. Ampisilin ve Gentamisin kombinasyonu, menenjit veya septisemi durumunda tercih edilir. Penisilin alerjisi olanlarda Trimetoprim-sülfametoksazol kullanılabilir. Hamilelerde erken antibiyotik tedavisi, fetüsün korunması için kritik önem taşır. Tedavi süresi genellikle 14-21 gün arasında değişir ve hastanın klinik durumuna göre uzatılabilir.

Korunma Stratejileri ve Gıda Güvenliği
Listeria, pastörize edilmemiş süt ürünleri, işlenmiş etler ve çiğ sebzelerde yaygın bulunur. Riskli gıdalardan kaçınmak ve aşağıdaki önlemleri almak enfeksiyonu önlemede etkilidir:

• Pastörize edilmemiş peynir (beyaz peynir, rokfor) tüketmeyin.
• Hazır et ürünlerini (sosis, füme somon) tüketmeden önce 75°C’de ısıtın.
• Çiğ sebzeleri akan su altında en az 1 dakika yıkayın.
• Buzdolabı sıcaklığını 4°C’nin altında tutun ve gıdaları 3 günden fazla saklamayın.

Hamileler İçin Ek Öneriler

• Şarküteri ürünleri ve deniz ürünlerinden mümkün olduğunca uzak durun.
• Yemek hazırlarken et ve sebzeler için ayrı kesme tahtaları kullanın.
• Buzdolabını haftada bir %10 sulandırılmış çamaşır suyu ile temizleyin.

Listeria ile İlgili Sık Sorulan Sorular

• Listeria buzdolabında üreyebilir mi?
  Evet, Listeria bakterisi 4°C’de bile çoğalabilir. Bu nedenle gıdaların saklama sürelerine dikkat edilmeli.
• Enfeksiyon bulaşıcı mıdır?
  Hayır, insandan insana bulaşmaz. Ancak hamileler enfeksiyonu fetüse geçirebilir.
• Hangi gıdalar en risklidir?
  Pastörize edilmemiş süt ürünleri, çiğ etler ve hazır salatalar risk grubundadır.