Litotripsi Nedir?
Litotripsi, özel bir cihaz yardımıyla vücuda uygulanan şok dalgalarıyla vücutta bulunan taşları kırma işlemidir.
Litotripsi, dış ortamdan elde edilen şok dalgaları sayesinde taş kırma işlemidir. Özel bir cihaz yardımıyla vücuda şok dalgaları uygulanır ve vücutta bulunan taşlar kırılır. Bu uygulama sayesinde özellikle üriner sistem taşlarından pratik ve konforlu bir şekilde kurtulmak mümkündür.
Operasyon sırasında gerekli olan şok dalgaları elektrohidrolik, piezoelektrik ya da elektromanyetik olacak şekilde üç farklı tipte cihazdan elde edilmektedir. Tüm cihazlarda taş kırma başarısı birbirine yakındır.
Vücutta ortaya çıkan taşlar hastaların yaşam konforunu büyük oranda düşürmektedir. Özellikle böbrek taşları belirli bir büyüklüğe ulaştığında ağrı ya da farklı komplikasyonlar ortaya çıkarmaktadır. Belirli bir büyüklüğe gelen taşlardan kurtulmak için çeşitli yöntemler vardır.
Hastanın kendi başına yapacağı uygulamalar, vücuttaki taşlardan kurtulmakta yetersiz kalabilir ya da bu süreç zorlu geçebilir. Bu durumda uzmanlar son derece pratik ve sorunsuz bir şekilde yapılabilecek olan litotripsi işlemini uygular. Bu işlem yapılmadan önce mevcut taş detaylı olarak değerlendirilir ve hastanın bir engeli yoksa şok dalga sayesinde mevcut taşlar kırılabilir.
Litotripsi Hangi Durumlarda Yapılır?
Lİtotripsinin yapılabileceği durumlar şu şekildedir;
- Hastanın böbreklerinde bulunan taşların 2 cm boyutundan küçük ve 1 cm civarında olması
- Perkütan ya da açık cerrahi sonrasında görülen rezüdü böbrek taşı olanlar
- Üreter üst uç taşları bulunması durumunda bu uygulamaya başvurulabilir.
Vücutta yer alan diğer birçok taş için de litotripsi işlemi uygulanabilir. Üreter alt uçta bulunan taşlar için de uygulanabilir. Bu durumda taşın odaklanma zorluğu ve taşın kırılmama olasılığı da dikkate alınmaktadır. Bu yüzden doktorlar bu tarz durumlarda üreterorenoskopik tedavi seçeneklerini hayata geçirebilir.
Hastanın böbreklerinde yer alan taşların 2 cm boyutundan daha büyük olması durumunda da uygulama yapılabilir. Ancak bu durumda seans sayısı fazla olacaktır. Bu işlem sırasında taşın parçalanma sonrasında böbreği tıkama olasılığı da bulunur. Böbrek içinde ve böbrek alt bölümünde 1-2 cm arasındaki taşlarda uygulanıp uygulanmayacağı, henüz uzmanlar arasında görüş birliğine varılmamış bir konudur. Doktor gerekli tetkikleri yaparak uygun olması durumunda işlemin yapılmasına onay verecektir.
Litotripsi Nasıl Yapılır?
- Litotripsi için öncelikle bazı tetkikler yapılır. Doktorlar detaylı bir değerlendirme yaparlar. Taşların büyüklüğü ve yapısı detaylı olarak analiz edilir. Bu analizler sonucunda taşın yeterli büyüklükte olması ve hastanın bir engeli olmaması durumunda litotripsi yapılmasına karar verilir.
- Operasyon sırasında gerekli olan şok dalgaları elektrik enerjisi kullanılarak elde edilir.
- Mevcut şok dalgaları, içi su dolu olan bir balonda oluşmaktadır. Şok dalgaları suda hareket edebilmektedir. Bu sayede balon üzerinden hastanın vücuduna geçirilmektedir.
- İşlem sırasında şok dalgalarını odaklamak önemlidir. Odaklama işlemiyle şok dalgaları tamamen taşların üzerine odaklanır. Daha sonra şok dalgası verilir ve vücutta yer alan taşlar kırılır.
- İşlem sırasında vücuda verilen taşların sağlık açısından bir zararı yoktur. Yani tamamen sağlık dostu bir uygulamadır. Hasta aynı gün kalkarak günlük hayatına dönebilir ve sağlık merkezinden taburcu olabilir.
- Şok dalgaları farklı yapıdaki taşlara geçtiğinde ise bu taşlarda kırılmalar olabilir. İşlem sırasında titiz olunması gerekir. Konforlu bir taş kırma yöntemi olan litotripsi, günümüzde birçok kişi tarafından tercih edilen bir uygulamadır.
- Taş tedavisinde taşın boyutu, taşın bulunduğu bölge, hastanın başka rahatsızlığı olup olmadığı, taşın yapısı gibi birçok unsur dikkate alınarak tedavi planı belirlenir. Bu süreçte doktorlar detaylı bir tetkik yapar ve bir engel olması durumunda önce gerekli tedavi uygulanır. Şok dalga tedavisine daha sonra başlanır.
- İşlem genel anestezi olmadan yapılmaktadır. Çocuklarda ya da ağrı eşiği düşük olan kişilerde anestezi tercih edilebilir.
- İşlem, rahatsızlığın durumuna göre 30-45 dakika arasında tamamlanmaktadır.
Litotripsi Kimler İçin Uygun Değildir?
Litotripsi işlemi şu kişiler için uygun değildir;
- Gebelik döneminde olan anne adayları
- Kanama sorunu olanlar
- Üriner sistemde taştan daha aşağıda bulunan sistemlerde tıkanıklığı bulunan hastalar
- Kalp pili kullanan kişiler
- Böbreğe yakın bir bölgede anevrizma şikayeti olan kişilerde yapılması uygun değildir.
Litotripsi yapılması uygun olmayan hastalar için doktorlar farklı alternatif tedavi seçeneklerini masaya yatıracaktır.
Litotripsi Sonrası Olası Yan Etkiler Nelerdir?
Litotripsi sonrası bazı yan etkiler söz konusudur. Bu işlem profesyonel bir ortamda yapıldığında yan etkiler en aza inecektir. Ayrıca hastalar üzerlerine düşeni yerine getirirse yan etkiler ortaya çıkmayacaktır.
Litotripsi yan etkileri şu şekildedir;
Taş Kırılmaması: Operasyon sırasında taşın kırılmaması durumu ortaya çıkabilir. Gelişmiş teknikler sayesinde şok dalgası ile taş büyük olasılıkla kırılacaktır ancak %10 gibi bir olasılıkla taşın kırılmaması sorunu olabilir. Taş kırılmadığında tekrar seans uygulanarak başarı sağlanabilir.
İdrar Kanalının Tıkanması: Şok dalgası sonucunda kırılan taş parçaları idrar kanalına düşebilir. Bu durumda idrar kanalı tıkanabilir. Kanal tıkandıktan sonra, bu durumu giderecek endoskopik bir cerrahi işlem yapılması gerekebilir. İşlem sırasında gerekli önlemler alındığı için idrar kanalının tıkanması durumu çok nadir yaşanır.
Ciltte Kızarıklık: Şok dalgası vücuda uygulandığı zaman cilt bundan etkilenebilir. Operasyon sonrasında şokun seviyesine ve uygulama süresine bağlı olarak özellikle hassas ciltlerde kızarıklık olması çok olasıdır. Ancak ciltteki kızarıklık birkaç gün sonra ortadan kalkacaktır.
Enfeksiyon: Operasyon sonrasında üriner enfeksiyon şikayetleri ortaya çıkabilir. Bu şikayetler olması durumunda bir uzmana başvurulduğunda doktor gerekli önlemi alacaktır. Enfeksiyon, işlemin uygulandığı bölgede hijyen kurallarına uyulması ile ortadan kalkmaktadır.
İdrarda Kanama: Operasyon sonrası bazı hastaların idrarında kanama şikayetleri görülebilir. Birkaç gün sonra idrarda yaşanan kanama şikayetleri ortadan kalkacaktır.
Böbrek Etrafında Kanama: Böbrek taşlarından kurtulmak için yapılan taş kırma işlemi sırasında böbrek etrafında kanama şikayetleri görülebilir. Ancak bu çok nadir görülen bir komplikasyondur.
Litotripsi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Litotripsi kaç seans sürer?
Litotripsi uygulaması bir seans sürebileceği gibi birkaç seans da sürebilir. Taşın durumu, seanslar sırasında taşın kırılma durumu gibi unsurlara bağlı olarak seans sayısı değişmektedir. Taşın boyutunda 3-4 seans sonra hiçbir ilerleme görülmediyse alternatif bir taş tedavisi uygulanır.
Litotripsi sonrası iyileşme ne kadar sürer?
Litotripsi çok konforlu bir uygulamadır. Bu uygulama sonrasında hasta aynı gün normal hayatına dönebilir. Ayrıca iş hayatına da aynı gün devam edebilir. Anestezi uygulanması durumunda hasta birkaç gün hastanede kalabilir.
Litotripsi fiyatları ne kadar?
Litotripsi fiyatları taşın durumu, taşa ulaşma zorluğu, hastanın durumu, operasyonun süresi ve seans sayısına göre değişmektedir. Ayrıca sağlık merkezinin fiyat politikası da fiyatlarda etkilidir. Doktor tetkik sonucunda seans ücreti konusunda hastaya detaylı bilgi verecektir.
Litotripsi sonrası kontroller oluyor mu?
Litotripsi sonrası iyileşme süreci çok konforludur. Taşın durumunun kontrol edilebilmesi adına operasyondan ortalama 5-7 gün sonra genel bir değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ek bir seans uygulanıp uygulanmayacağına bakılmaktadır. Taş kırılmadıysa ek seanslar yapılabilir.
Litotripsi sırasında ağrı olur mu?
Litotripsi, hastaların ağrı yaşamadığı pratik ve konforlu bir uygulamadır. Bu işlem sırasında bazı kişiler ağrı yaşayabilir. Bu durumda anestezi uygulanabilir. Ayrıca hastaya işlem sırasında ağrı hissetmesi durumunda işleme ara vererek ağrı kesici yapılarak bir süre sonra devam edilebilir.