Medulloblastoma, özellikle çocukluk çağında görülen ve beyincik bölgesinde gelişen agresif bir beyin tümörüdür. Genellikle 5-9 yaş arası çocuklarda teşhis edilse de yetişkinlerde de nadiren ortaya çıkabilir. Bu tümör, hızla büyüyerek beyin omurilik sıvısı (BOS) yoluyla omuriliğe yayılma eğilimindedir. Erken teşhis ve multidisipliner tedavi yaklaşımı, hastalığın seyrini önemli ölçüde etkiler.
Medulloblastoma Belirtileri
Belirtiler tümörün beyincikteki konumuna ve basınç etkisine bağlı olarak değişir. En yaygın semptomlar şunlardır:
- Şiddetli ve inatçı baş ağrısı (özellikle sabahları artan)
- Bulantı ve kusma (baş ağrısını takip eden)
- Denge kaybı, yürümede zorluk veya sakarlık
- Görme problemleri (çift görme veya bulanıklık)
- Baş çevresinde büyüme (bebeklerde fontanel şişkinliği)
- Davranış değişiklikleri veya okul performansında düşüş
Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler
Medulloblastoma teşhisi nörolojik muayene, görüntüleme teknikleri ve histopatolojik incelemelerle konulur:
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Tümörün boyutunu, konumunu ve omurilik yayılımını detaylı gösteren altın standart yöntemdir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Acil durumlarda kanama veya kafa içi basınç artışını değerlendirmek için kullanılır.
- Lomber Ponksiyon: Beyin omurilik sıvısında tümör hücreleri aranır.
- Biyopsi: Cerrahi olarak alınan doku örneği patolojide incelenerek tümör alt tipi belirlenir.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi planı tümörün evresine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilir.
Cerrahi:
İlk adım tümörün mümkün olduğunca tamamen çıkarılmasıdır. Beyincik cerrahisi hassas bir süreç olduğundan, deneyimli nöroşirürji ekipleri tarafından gerçekleştirilir. Ameliyat sonrası hidrosefali gelişirse şant takılabilir.
Radyoterapi:
Cerrahi sonrası tümör hücrelerini yok etmek için kraniyospinal ışınlama (tüm beyin ve omuriliği içeren) uygulanır. Ancak 3 yaş altı çocuklarda nörokognitif yan etkiler nedeniyle doz ayarlaması yapılır.
Kemoterapi:
Yüksek riskli hastalarda cisplatin, vinkristin veya siklofosfamid gibi ilaçlarla kombine tedavi uygulanır. Son yıllarda hedefe yönelik tedaviler (SHH inhibitörleri) klinik denemelerde umut vaat etmektedir.
Prognozu Etkileyen Faktörler
- Tümör Alt Tipi: WNT aktivasyonlu medulloblastoma en iyi prognoza sahiptir (%90 5 yıllık sağkalım).
- Metastaz Durumu: Omurilik yayılımı (M1-M3) kötü prognozla ilişkilidir.
- Ameliyatın Başarısı: Tümörün %95’inden fazlasının çıkarılması sağkalımı artırır.
Rehabilitasyon ve Destek Tedavileri
Tedavi sonrası fizik tedavi, konuşma terapisi ve bilişsel rehabilitasyon programları yaşam kalitesini yükseltir. Özellikle radyoterapiye bağlı öğrenme güçlükleri için okul destek programları önerilir.
Aileler İçin Öneriler
- Tedavi sürecinde enfeksiyonlardan korunmak için hijyen kurallarına sıkı uyun.
- Beslenme programını onkoloji diyetisyeni ile planlayın.
- Psikolojik destek alarak süreci yönetmeye çalışın.