Meme muayenesi, meme kanserinin erken evrede tespit edilmesinde hayati rol oynayan bir yöntemdir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türüdür ve erken teşhis hayatta kalma oranını %90’ın üzerine çıkarır. Bu yazıda, kendi kendine meme muayenesi adımları, klinik muayene yöntemleri ve dikkat edilmesi gereken belirtileri detaylandıracağız.
Kendi Kendine Meme Muayenesi Adımları
Kendi kendine muayene, adet döngüsünün 7-10. günleri arasında ayda bir kez yapılmalıdır:
- Ayna Karşısında İnceleme: Kolları yana sarkıtarak, kaldırarak ve belde tutarak memelerin simetrisi, renk değişiklikleri veya çöküntüler kontrol edilir.
- Elle Muayene: Sağ meme sol el, sol meme sağ el ile dairesel hareketlerle taranır. Parmak uçlarıyla hafif, orta ve baskılı dokunuşlarla tüm meme dokusu ve koltuk altı bölgesi kontrol edilir.
- Yatarak Tekrar: Sırt üstü uzanarak aynı teknik tekrarlanır.
Klinik Muayene ve Tanı Yöntemleri
Kendi kendine muayeneye ek olarak, düzenli klinik kontroller önemlidir:
- Klinik Meme Muayenesi: Hekim tarafından elle yapılan muayenede kitle, lenf nodu büyümesi veya cilt değişiklikleri araştırılır.
- Mamografi: 40 yaş üstü kadınlara yılda bir önerilen bu görüntüleme yöntemi, mikrokalsifikasyonları bile tespit edebilir.
- Ultrason: Özellikle yoğun meme dokusuna sahip genç kadınlarda kitlelerin iyi huylu/kötü huylu ayrımı yapılır.
- Biyopsi: Şüpheli lezyonlardan alınan doku örneği patolojik incelemeye gönderilir.
Meme Kanseri Risk Faktörleri
- Ailede meme kanseri öyküsü (BRCA1/BRCA2 gen mutasyonu)
- 50 yaş üzeri olmak
- Erken adet görme (12 yaş öncesi) veya geç menopoz (55 yaş sonrası)
- Uzun süreli hormon replasman tedavisi
Dikkat Edilmesi Gereken Belirtiler
- Memede veya koltuk altında ele gelen sert kitle
- Meme başından kanlı veya şeffaf akıntı gelmesi
- Meme cildinde portakal kabuğu görünümü veya çökme
- Meme başında içe çökme, kızarıklık veya pullanma
Muayene Sıklığı ve Öneriler
- 20-40 Yaş: Ayda bir kendi kendine muayene + 3 yılda bir klinik muayene
- 40 Yaş Üstü: Ayda bir kendi kendine muayene + yıllık klinik muayene ve mamografi
- Yüksek risk grubundakiler (aile öyküsü varsa) 25 yaşından itibaren MR çekimi yaptırmalıdır.
Yaşam Tarzı ve Korunma
- Düzenli fiziksel aktivite (haftada 150 dakika yürüyüş)
- Sağlıklı beslenme (Akdeniz diyeti, yüksek lifli gıdalar)
- Alkol tüketimini sınırlandırmak ve sigaradan kaçınmak