Menisküs Ameliyatı Nedir?

Menisküs ameliyatı, uyluk kemiğini kaval kemiğine bağlayan C şeklindeki kıkırdak dokunun tedavisi için kullanılan bir yöntemdir. Buradaki kıkırdak dokuya menisküs denir. Diz bölgesinde yer alan söz konusu kıkırdak dokunun hasar görmesi ise menisküs yırtığı olarak adlandırılmaktadır. Menisküs yırtığı genellikle sporcuların yaşadığı ancak yine de herkesin başına gelebilecek olumsuz bir durumdur. Fakat diz menisküs ameliyatı olanlar arasındaki çoğunluğu sporcular oluşturmaktadır.

Menisküs yapı itibarıyla vücut dengesi ve sağlık için önemli bir ögedir. Özellikle bacaktaki kemikler için bir nevi amortisör görevindedirler. Diz eklemleri üzerine vücut ağırlığı kaynaklı uygulanan kuvvetin miktarını absorbe ederek azaltır. Menisküs sayesinde dizlerde oluşabilecek baskı en aza indirilebilmektedir.

Menisküsün bir diğer önemli özelliği de dizlerin stabilizasyonunu sağlamasıdır. Yani kemiklerin birbirlerine sürtünmelerini önleyerek dizdeki bütünlüğün korunmasına yardımcı olur. 

Menisküs Ameliyatı Neden Yapılır?

Menisküs ameliyatı, spor ya da başka herhangi bir aktivite sırasında meydana gelen menisküs yaralanmaları sonrası uygulanan bir tedavi yöntemidir.

Menisküs yaralanmaları genellikle 30 yaş üzerindeki bireylerde çok daha fazla görülmektedir. Çünkü menisküs yapısı itibarıyla oldukça sert ve elastik özellikli bir kıkırdaktır. Bu yüzden 30’lu yaşlardan önceki dönemde hasar görmesi oldukça zordur. Dayanıklı bir yapıya sahip olan bu kıkırdak, belirli bir yaştan sonra zayıflamaya başlar. Dolayısıyla menisküsün hafif aktiviteler sırasında bile hasar görmesi ihtimali, 30’lu yaşlardan sonra artabilmektedir. Menisküsün zarar görmesi sonrası tedavi seçeneklerinden biri de bu yüzden menisküs ameliyatı olarak öne çıkar.

Bunun dışında menisküs ameliyatı, menisküs yırtığı meydana gelmesi durumunda yapılabileceği gibi, osteoartrit nedeni ile de yapılabilir. Diz eklemlerinde aşınmaya yol açan bu hastalığın neden olduğu hasardan ötürü de menisküs ameliyatı yapılabilmektedir.

Kapalı Menisküs Ameliyatı Nasıl Yapılır? 

• Menisküs ameliyatı kararı alınmadan önce menisküs hasarının düzeyi belirlenmelidir. Menisküs yırtığı dereceleri ameliyat kararı almada belirleyici olabilmektedir.
• Menisküs yırtığında üç derece vardır. Yapılan muayene ve teşhis sonucunda bir ya da ikinci derece menisküs yırtığı söz konusu olduğu anlaşılırsa menisküs ameliyatı tercih edilmeyebilir.
• Bir ya da ikinci derece menisküs yırtığı için öncelikle istirahat ve buz pres önerilir. Ancak böyle bir tedavi süreci olumlu sonuç vermezse tıpkı üçüncü derece menisküs yırtığında yapıldığı gibi menisküs ameliyatı düşünülebilir.

Menisküs ameliyatı kararı alınması durumunda gelişen tıp teknolojisi ile birlikte genellikle kapalı yöntem kullanılmaktadır. Menisküs ameliyatı dendiğinde de tıp literatüründe günümüzde kapalı menisküs ameliyatı anlaşılmaktadır.

• Kapalı menisküs ameliyatı ya da diğer adıyla artroskopi menisküs ameliyatı, genel ya da lokal (bel altı) anestezi etkisi altında, diz eklemlerine küçük boyutlu iki ayrı kesi yapıldıktan sonra açılan deliklerden girilerek yapılmaktadır.
• Bu deliklerin birinden diz eklemine giren çok küçük bir kamera görüntüleme ve teşhis imkanı sağlar. Diğer delik ise menisküs yırtığının onarımı için kullanılır.
• Menisküs, bölgedeki hasarın boyutuna göre dikilebilir. Menisküs eğer dikilemeyecek derecede büyük bir hasar görmüşse yırtık kısım dikilmek yerine çıkarılabilir. Menisküsün kısmi ya da bütün olarak çıkarılması olarak tanımlanan bu işleme menisektomi denir.
• Kapalı menisküs ameliyatı sırasında herhangi bir kanama olmaz. Açılan her bir delik ise birer dikiş atılarak kapatılır ve ameliyat sona erer. Tüm işlemler ameliyatla birlikte yaklaşık bir saat sürmektedir.

Menisküs Ameliyatı Riskleri

Menisküs ameliyatı riskleri, yapılan klinik araştırmalar doğrultusunda varılan sonuçlara göre oldukça düşük ihtimallidirler. Ancak yine de söz konusu bir operasyon olduğu için bazı risklerden bahsetmek mümkündür. Bunlar:

Menisküs Ameliyatı Sonrası Şişlik

Menisküs ameliyatı sonrası şişlik meydana gelmesi bir enfeksiyonun varlığı anlamına gelebilir. Diz ekleminin ameliyat sonrası dinlendirilmesi, buz pres, bandajla kompresyon şişliğin azaltılması için önemli adımlardır. Şişlik uzun süreli hâle gelirse bu konuda hekiminizi bilgilendirmeniz gerekir.

Menisküs Ameliyatı Sonrası Dizde Ödem

Diz ekleminde meydana gelen ödem, çevre dokulardaki bir hasarın sonucu olarak ortaya çıkabilir. Eğer diz ekleminde ödem gözlemlenirse menisküs ameliyatı sonrası fizik tedavi ile bu olumsuz durum ortadan kaldırılabilir. Ayrıca menisküs ameliyatı sonrası egzersizler de hekiminizin önerileri doğrultusunda yararlı olabilir.

Menisküs Hasarında İlerleme

Eğer artrit kaynaklı bir menisküs ameliyatı geçirdiyseniz menisküs hasarında ilerleme meydana gelmesi de risklerden biridir. Bunun sonucunda hekim muayenesi sonrası diz protezi yerleştirilmesi gibi bir tedavi süreci izlenebilir.

Enfeksiyon

Enfeksiyon sadece ameliyat edilen bölge ve çevresindeki yüzeylerdeyse çoğu zaman tek başına uygulanan bir antibiyotik tedavisi iyileşme için yeterli olabilir. Ancak enfeksiyonun diz ekleminin çok da derinlerinde meydana gelmesi ya da enfeksiyonun geniş bir bölgeye yayılması antibiyotik tedavisinin yanı sıra ek bir ameliyat gerektirebilir.

Pıhtı

Artroskopi menisküs ameliyatı sonrası alt ekstremite bölgesindeki damarlarda kan pıhtılaşması riski oldukça düşüktür. Ancak bu böyle bir sorunun kesin olarak ortaya çıkmayacağı anlamına gelmez. Bu yüzden ameliyat sonrası damarlarda kanın pıhtılaşması ihtimali vardır. Fakat bu durum, kan pıhtılaşması risk faktörlerini taşıyan kişilerde daha yaygındır.

Damarlarda kan pıhtısı oluşabilmesi durumunu tetikleyen risk faktörlerinden biri uzun süreli hareketsiz kalmayı içeren ameliyat sonrası süreçlerdir. İyileşme süreci böyle bir durumu içeren yöntemlerden biri de alt ekstremite cerrahisidir. Bu yüzden kan akışının düzenli ve sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak ve kan pıhtısı oluşumuna engel olmak için hekim önerileri doğrultusunda hareket etmek çok önemlidir.  

Menisküs Ameliyatı Ölüm Riski

Menisküs ameliyatlarında ölüm riski oldukça düşüktür. Bir oranla örnek vermek gerekirse menisküs ameliyatı sonrasını takiben 30 gün içinde ölüm riski %0,008’dir.

Menisküs Ameliyatı Sonrası

Menisküs ameliyatı sonrası yapılması gerekenler hekiminiz tarafından size önerilecektir. Hekim önerileri doğrultusunda yapılan hafif egzersizler, kullanılan ilaçlar ve takip randevuları büyük önem teşkil eder. Bu yüzden menisküs ameliyatı sonrası iyileşme süreci olumlu geçsin isteniyorsa hekim önerilerine harfiyen uyulmalı, verilen egzersizler yapılmalı ve reçete edilen ilaçlar da düzenli olarak kullanılmalıdır. Menisküs yırtığının boyutu ve uygulanan işlemlere göre değişiklik gösterebilmekle birlikte, menisküs ameliyatı sonrası iyileşme süreci 4 ila 6 hafta kadar devam eder.

Bütün bu ayrıntıların dışında menisküs ameliyatı sonrası yapılması gerekenler kısaca şu maddelerle sıralanabilir:

• Menisküs ameliyatı yapılarak müdahale edilen kesi bölgesinin temiz tutulması büyük önem taşır. Ameliyatı gerçekleştiren cerrah cerrahi işlem sonrası bölgeyi bandajladıysa onun talimatları doğrultusunda yaranıza bakım yapın. Hekiminiz size bandajınızın ne zaman çıkabileceğini ya da kesi bölgesinin suyla ne zaman temas edebileceğini söyleyecektir. Hekiminizin izni olmadan bandajınızı çıkarmayın ya da ameliyat bölgenizin suyla temasından kaçının.
• Verilen egzersizleri harfiyen uygulayın. Bacak ve diz eklemlerinizi, kaslarınızı sık sık hareket ettirmeniz için hekiminiz size bir egzersiz programı verecektir. Bunların tamamını düzenli olarak uygulayın.
• Hekiminiz dizinizi bükebileceğiniz zamana dair size bilgi verecektir. Hekiminiz ne zaman dizinizi bükebileceğinizi söylerse o zaman bunu yapın.
• Reçete edilen tüm ilaçları hekiminizin önerdiği doz ve zamanda alın. Eğer menisküs ameliyatı sonrası ağrılar, reçete edilen ilaçlara rağmen hafiflemiyorsa hekiminizi bu konuda bilgilendirin.