Mikrocerrahi Varikosel Ameliyatı Nedir?

Bacakların varis şişmesine benzeyen varikosel, testislerdeki toplardamarların genişlemesi sonucu ortaya çıkar. Testiste bulunan toplardamarlar kirli kanın içindeki toksik maddelerin vücuttan atılması görevini yerine getirir. Bu toplardamarlarda tıkanma olunca genişlemeye başlar. Toksik maddelerin testislerde birikmesi, kan dolaşımının yavaşlaması ya da durması hastanın kısırlık sorunu ile karşı karşıya kalmasına neden olur.

Hastada kısırlık sorunun çıkması varikosel ameliyatının yapılmasına karar verilmesinde etkilidir. Kasık bölgesinden girilerek sadece genişleyen toplardamarlara yapılan mikrocerrahi varikosel ameliyatı sonrası hastanın sperm sayısı ve kalitesi artarak kısırlık sorunu %70 oranında çözülür.

Varikosel Belirtileri 

Testisin kan akış hızının değişmesi ve testis ısısının bozulması sonucu testosteron ve sperm üretimi azalır. Kısırlıkla sonuçlanan varikosel belirtileri tanı koymada ve doğru tedavi yöntemini belirleme aşamasında dikkate alınır. Ağrı şikayeti ile hastane başvuran hastalarda varikosel hastalığının yanı sıra diğer hastalıklarda beraberinde görülebilir.

Testisteki damarların kanlanmaya yol açıp açmadığı muayene edilerek incelenir. Gerekli testler yapılarak hastaya varikosel tanısı ile birlikte üriner sistem taşları yani mesane ve idrar yoluna düşen böbrek taşı, fıtık ve orşit (testis enfeksiyonu) tanısı da konulabilir. Varikosel hastalığının başlıca belirtileri arasında;

• Testiste şişlik
• Testiste kabarıklık oluşumu
• Kasık ve bacak bölgesinde görülen künt (geçmeyen şiddetli) şeklinde ağrı
• Cinsel ilişki, yürüyüş yapma, spor yapma veya uzun süre ayakta durduktan sonra ani gelişen şiddetli ağrının görülmesi
• İdrar yapma zorluğu
• Testisin küçülmesi
• Terleme
• Sıcak basması
• Gözle görülür şekilde testisteki damarların genişlemesi yer alır.

Varikosel Hastalığının Nedenleri

Toplumumuzda kısırlık sorunu yaşayan erkeklerin %40’ında varikosel hastalığına rastlanır. Kişinin önceden çocuk sahibi olmasına rağmen sonradan ortaya çıkan varikosel hastalığı, erkeklerin %20’sinde görülmektedir. Çeşitli anatomik nedenlerden dolayı ortaya çıkan varikosel genellikle sol testiste görülür. %90 oranında sol testiste, %9 oranında her iki testiste (bilateral), %1 oranında sağ testiste görülmektedir. Varikosel hastalığının belli bir nedeni olmamasına rağmen şüphe duyulumlar arasında şu durumlar yer alır;

• Diğer iç organlarla soldaki testisin karın içi durumunun anormal olması
• Sol testisteki toplardamarların sağ testistekine göre daha uzun olması
• Sol testis ile sağ testisin konumunun aynı olmaması (genellikle sol testis daha aşağıda olur)
• Sol testisin anatomik yapısının farklı olması.

Varikosel Tanısı Nasıl Konur?

3 evreden oluşan varikosel ilk evrede herhangi bir belirti vermemesine rağmen testisleri fonksiyonel olarak olumsuz etkiler. 2. ve 3. Evrelerde, hasta testiste genişleyen toplardamarları fark edebilir. Varikosel muayenesi yapılırken hastalığın kaçıncı evrede olduğu testise uygulanan baskı ile anlaşılır.

• Birinci evrede hiçbir şikayeti olmamasına rağmen testise baskı yapılarak damarların görünür hale gelip gelmediği kontrol edilir. 
• İkinci evrede ise toplardamarlar gözle görünür haldedir. Baskı uygulanınca daha da belirginleşir.
• Üçüncü evrede ise hasta hiçbir baskı uygulamamasına rağmen damarlar en belirgin şekliyle görünür. 

Ayrıca hem gözle görülmeyen hem de muayene ile tespit edilemeyen sadece doppler ultrasonografi ile görüntülenerek tanısı konulan varikosel hastalığı da mevcuttur.

Öncelikle sperm parametreleri incelenir. Testis boyutları arasında fark olup olmadığı incelenir. Hastanın alkol sigara gibi toksik maddeler kullanıp kullanmadığı, kullandığı ilaçlar ve beslenme alışkanlığı hakkında bilgi edinilir. Böylece hastaya nasıl bir tedavi uygulanacağına karar verilir.

Varikosel Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?

Kısırlık sorunu olan ve yapılan tetkikler sonucunda varikosel tanısı konulan kişilere varikosel mikrocerrahi uygulama yapılır. Testiste fonksiyonel bozuklukların olması ve kısırlığın olduğu 1. evrede bile ameliyat yapılabilirken sperm sayısında çok fazla azalma olmayan 3. evre hastalara ameliyat yapılmayabilir. Her hastaya özel muayene yapılarak ameliyat için karar verilir.

Ameliyat Önerilen Hastaların Özellikleri

• Testis kıvamında yumuşaklık olması
• Testisin küçülmesi
• Sperm parametrelerin semen analizi sonucu bozuk olduğuna karar verilmesi 
• Doppler ultrasonografi ile yapılan incelemede testisteki damarların 3mm’den daha fazla genişlemiş olduğunun görülmesi
• Testiste kan geri akışının doppler ultrasonografi ile belirlenmesi

Mikrocerrahi Varikosel Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Mikroskopla testisteki genişlemiş sorunlu toplardamarlar ile sorunsuz damarların birbirinden ayrılması sağlanır. Sorunlu damarların birbirine bağlanması ile uygulanan Varikosel ameliyatı mikrocerrahi yöntemi ile yapılmaktadır.

• Öncelikle kasık bölgesine yaklaşık 2 cm kadar kesi açılır. 
• Özel tıbbi aletlerle testise ulaşılır. 
• Uygulama esnasında cerrah aynı zamanda kamera ile damarları izler.
• Genişleyen tüm toplardamarlar diğerlerinden ayrıldıktan sonra birbirine bağlanır. 
• Sadece sol testise ya da her iki testise ameliyatın yapılması bağlanacak damar sayısını belirler. 
• Bağlanacak damar sayının artması ameliyat süresini uzatabilir. 
• Hastanın durumuna göre mikrocerrahi varikosel ameliyatı ortalama 1 ila 3 saat kadar sürebilir.

Mikrocerrahi Varikosel Ameliyatının Riskleri

Oldukça gelişmiş bir yöntem olan mikrocerrahi tekniği ile yapılan varikosel ameliyatının ciddi herhangi bir belirtisi yoktur. Ancak her ameliyatta olduğu gibi bazı hafif şiddette komplikasyonların yaşanması normal kabul edilir. Bunlar;

• Testisteki toplardamarlar yerine atardamarların bağlanması sonucu oluşabilecek şikayetler
• Testis küçülmesi
• Testiste hidrosel (testiste sıvı toplanmas)ı
• Kanama 
• Enfeksiyon oluşumu
• İltihaplanma

Ameliyat Önerilmeyen Hastalar

Varikosel tanısı konmasına rağmen sperm fonksiyonlarının tam olarak durmaması halinde hastalara ameliyat önerilmez. Bu durumda hastalara antioksidan ilaçlar verilerek vücuttan toksin maddelerin atılması sağlanır. Sağlıklı beslenme ve egzersiz sayesinde hastalar kolayca iyileşebilir.

Ameliyat Önerilmeyen Kişiler

• İnfertilite (kısırlık) sorunu yaşamayan 
• Sperm parametrelerinde tam bozulma olmayan
• Sperm kaybı az olan
• Spermlerdeki şekil bozukluğu az olan
• Sperm hareketlerinde durma meydana gelmeyen
• Damar çapı normal olan kişilere
• Reflü sorunu yaşamayanlara
• Sadece ağrı sorunu olan kişilere

Mikrocerrahi Varikosel Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Hasta mikrocerrahi varikosel ameliyatı sonrası 2-3 gün içerisinde normal hayatına geri dönebilir. Ancak yoğun efor gerektiren işlerde çalışmak ya da ağır sporların yapılabilmesi için hastanın en az 1,5 ay beklemesi önerilir.

• Ağır efor gerektiren egzersizler yapılmamalıdır.
• Cinsel ilişkiden ameliyat sonrası 1 ay uzak durulmalıdır.
• Hasta ameliyattan 2-3 gün sonra banyo yapabilir.
• Yağlı, şekerli, hamurlu ve asitli yiyecek ve içeceklerin tüketimine ara verilmelidir.
• Doktorun önerdiği diyet listesine uyulmalıdır. 

Mikrocerrahi Varikosel Ameliyatı Sonrasında Şişlik ve Ağrı Olur mu?

Sadece ağrı şikayeti olan kişilere ameliyat yapılması ağrı şikayetini ortadan kaldırmadığı gibi ağrının daha da artmasına yol açar. Bu nedenle ameliyat yapılmadan önce ağrı ile birlikte kısırlık tanısı da konulması gereklidir. Ameliyat sonrası testiste sinir dokularının zedelenmesi sonucu birkaç gün nevralji ağrılarının görülür.

Testis bağ dokusunun serbest kalması testiste şişlik olmasına yol açar. Mikrocerrahi yöntemi dışında diğer tekniklerle yapılan ameliyatlarda şişlik daha fazla görülür. Mikrocerrahi yöntemi ile yapılan ameliyat sonrasında testisteki damarlardaki lenf dolaşımında herhangi bir sorun yaşanmaz. Bu nedenle mikrocerrahi ile yapılan ameliyat sonrası şişlik görülme olasılığı sadece %1 oranındadır.