Nöropsikolojik Testler Nedir?

Nöropsikolojik testler, nörolojide kullanılan yardımcı muayene yöntemlerinden birisi olarak tanımlanmaktadır. Nöropsikolojik testler eğitimi almış psikologlar tarafından uygulanmaktadır. Beyin ile davranış ilişkisini irdeleyen nöropsikolojik testler, karmaşık davranışların, bilişsel işlevlerin değerlendirilmesi için yapılmaktadır. Nöropsikolojik testler sayesinde, beynin bu yapıları muayene edilmektedir. Özellikle Alzheimer hastalığının erken teşhisi için nöropsikolojik testlerden yararlanılmaktadır.  

Nöropsikolojik testler, 3 farklı amaca hizmet etmektedir. Bunlar şu şekildedir;

Nöropsikolojik Testler ile Tanı Koyma

Uygulanan testler sayesinde, zihinsel ve davranışsal bozuklukların belirlenmesi mümkün hale gelmektedir. Bozulmanın türü, seviyesi, beynin hangi bölgesinin etkilendiği gibi oldukça büyük önem arz eden bilgiler, nöropsikolojik testler aracılığıyla gün yüzüne çıkarılmaktadır. Öte yandan bazı hastalıkların ortaya çıkardığı semptomlar, psikolojik problemler ile aynı olabilmektedir. Bu durumun ayırt edilmesi ve hastalığın tanısına ilişkin fikir oluşması açısından nöropsikolojik testlerden faydalanılmaktadır.  

Nöropsikolojik Testler ile Hastalık Takibi ve Tedavinin Kontrolü

Teşhis edilmiş ve tedavi aşamasına geçilmiş olan hastalıklarda, beyinde oluşan nörolojik hasarın ne denli ilerlediği, hastanın tedaviye yanıt verip vermediği nöropsikolojik testler ile kontrol edilmektedir. Bazı durumlarda bu testlerin kullanılması, tek bir yöntem olarak karşımıza çıkabilmektedir.  

Nöropsikolojik Testler ile Rehabilitasyon

Kişilerin, hastalığa bağlı yaşadığı kayıpların en az seviyeye indirilmesi ve halihazırdaki yetilerinin yitirilmemesi için nöropsikolojik testler bir rehabilitasyon belirleme aracı olarak da kullanılmaktadır. Kişilere uygun rehabilitasyonun belirlenmesi ve sonraki süreçte hastalığın durumuna bağlı olarak revize edilmesi nöropsikolojik testler sayesinde mümkündür.  

Nöropsikolojik Değerlendirme Nedir?

Nöropsikolojik değerlendirme ise toplamda testlerin de içine aldığı süreci kapsayan bir prosedürdür. Bedende doğuştan, travmatik bir olay nedeniyle, tümöre bağlı ya da enfeksiyon sonucunda zihinde ve davranışlarda oluşan değişikliklerin araştırılması için kullanılan disiplinler arası bilim dalı nöropsikoloji olarak tanımlanmaktadır. Nöropsikolojik değerlendirme ise bir süreci kapsamaktadır. Bu süreçte beyindeki hasara bağlı olarak gelişen davranışsal bozulmaların tespit edilmesi sağlanmaktadır. Bu bozulmaların psikiyatrik ve psikolojik belirtiler ışığında ayrımı ancak nöropsikolojik değerlendirme ile mümkün olmaktadır.  

Bu değerlendirme sırasında, nöropsikolojik testler sayesinde objektif ve puana dayalı olarak ölçüm imkanı bulunmaktadır. Beyinde farklı sebepler yüzünden oluşan hasarların yol açtığı işlev bozuklukları ve bunların meydana getirdiği zihinsel bozukluklar nöropsikolojik testlerle değerlendirilmektedir. 

Nöropsikolojik Testler Nelerdir?

Nöropsikolojik testler ile zihinsel durum ve bilişsel işlevler tek tek değerlendirilmektedir. Bu nedenle testin uygulanacağı kişinin uyanık olması, dikkatinin ve motivasyonun yerinde olması gerekmektedir. Ayrıca hastalara yapılan testler hakkında ayrıntılı bilgi verilerek, sürece daha çok katkı sunmaları sağlanmaktadır. Nöropsikolojik testler ortalama olarak 2 saat civarında sürmektedir. Bellek, dikkat, yürütücü işlevler, dil, görsel ve mekansal işlevler bu testler sayesinde tam anlamıyla değerlendirilmektedir. 

Nöropsikolojik değerlendirme sırasında kullanılan testler şunlardır;  

• Wechler bellek testi
• İz sürme testi
• Boston adlandırma testi
• Öktem sözel bellek süreçleri testi
• Benton yüz tanıma testi
• Benton çizgi yönünü belirleme testi
• Wisconsin Kart Eşleme Testi
• Stroop Testi
• WAIS ikili benzerlikler alt testi
• Semantik akıcılık ve harf akıcılığı testleri  

Yukarıda sıralanan nöropsikolojik testlerin, güvenilirlikleri onaylanmıştır. Testler, aynı bireye farklı zaman aralıklarında uygulansa da aynı sonucu vermektedir. Yani uzun çalışmalar sonucunda standardizasyon süreci tamamlanmıştır. Türkiye’de standardizasyon için Bilnot Test Bataryası kullanılmaktadır. Böylelikle testler; tanı, takip ve rehabilitasyon süreçlerinde güven içinde uygulanmaktadır.  

Nöropsikolojik Testler Hangi Durumlarda Kullanılır? 

Nöropsikolojik testler, psikologlar tarafından uygulanmaktadır. Ancak nöroloji uzmanları yani nörologlar testi talep edebilmektedir. Nöropsikolojik testler, uzman hekimlerin talep etmesi sonucunda uygulanmaktadır. Testler, hastalarda şu belirtilerin görüldüğü zamanlarda uygulanmaktadır;

• Unutkanlık
• Dikkat eksikliği 
• Konsantrasyonda güçlük 
• Konuşma zorlukları  

Belirli aralıklarla uygulanan testler tekrarlanabilmektedir. Nöropsikolojik testler özellikle demansın bir türü olan alzheimer hastalığının tanısı için kullanılmaktadır. Ancak ne yazık ki bu hastalığın kesin bir tanı yöntemi henüz mevcut değildir.  

Alzheimer Nedir?

Alzheimer hastalığı, demansın en sık görülen türüdür. Hastalık beyin hücrelerinin yok olmasına neden olmaktadır. Bu hastalık yüzünden kişiler, düşünce, hafıza ve davranış fonksiyonlarında azalma yaşamaktadır. Hastalığın ilerleyen yaşlarda ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.  

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığı birçok semptom göstermektedir. Bu semptomların hastalığa yönelik olup olmadığı ise nöropsikolojik testler sayesinde ortaya çıkmaktadır. Alzheimer olan hastalarda en sık karşılaşılan belirtilerden bazıları şunlardır;

• Kısa dönem hafıza kaybı 
• Ruh hali ve davranışlarda ani değişmeler
• Aşina olunan işlerin yapılması sırasında zorluk yaşanması 
• Yazma ve konuşmada zorluk 
• Eşyaları yanlış yere koyma 
• Adımları takip edememe
• Soyut düşünme ile ilgili sorunlar yaşama 
• Sosyal aktivitelerden kendini soyutlama ve geri çekilme  
• Görsel imajların ve mekansal ilişkilerin anlamlandırılmasında zorluk