Oftalmoskop, göz dibi (retina, optik disk ve damar yapılar) muayenesi için kullanılan temel bir tıbbi cihazdır. 1851 yılında Hermann von Helmholtz tarafından icat edilen bu alet, göz hastalıklarının erken teşhisinde kritik bir rol oynar. Rutin muayenelerden diyabetik retinopati gibi ciddi durumların takibine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Oftalmoskop Çeşitleri ve Çalışma Prensibi
Oftalmoskoplar temelde iki türde incelenir: direkt ve indirekt. Direkt oftalmoskop, hekimin hastanın gözünü yakın mesafeden ışık kaynağı ve merceklerle incelemesini sağlar. Portatif yapısı nedeniyle kliniklerde yaygın olarak kullanılır. İndirekt oftalmoskop ise daha geniş bir görüş alanı sunar ve özellikle retina dekolmanı gibi kompleks durumların değerlendirilmesinde tercih edilir. Cihaz, göz dibine yansıtılan ışıkla dokuların detaylı görüntülenmesini mümkün kılar.

Oftalmoskopla Teşhis Edilen Hastalıklar ve Belirtileri

• Diyabetik Retinopati: Kan şekeri yüksekliğine bağlı retina damarlarında hasar. Belirtiler: Bulanık görme, görme kaybı, göz önünde uçuşan cisimler.
• Glokom: Optik sinirde hasar ve göz içi basınç artışı. Belirtiler: Baş ağrısı, görme alanında daralma, bulantı.
• *Makula Dejenerasyonu: Retinanın merkezinde tahribat. Belirtiler: Çarpık görme, renk algısında bozulma.
• *Hipertansif Retinopati: Yüksek tansiyona bağlı retina damar hasarı. Belirtiler: Görme keskinliğinde azalma, ışık çakmaları.

Oftalmoskop Muayenesi Nasıl Yapılır?
Muayene öncesinde hastanın göz bebeklerini genişletmek için damla uygulanabilir. Hekim, karanlık bir odada hastayı oturtarak oftalmoskopun ışık kaynağını göz bebeğine yönlendirir. Retina ve optik disk yapılarını mercekler aracılığıyla büyüterek inceler. İşlem ağrısızdır ve ortalama 5-10 dakika sürer.

Oftalmoskopun Klinik Önemi

• Erken teşhis sayesinde diyabetik retinopatiye bağlı körlük riski %95 azaltılabilir.
• Glokomun erken evrede yakalanması, lazer tedavisi veya cerrahi ile görme kaybını önler.
• Hipertansiyon veya multipl skleroz gibi sistemik hastalıkların göz bulguları tespit edilebilir.

Oftalmoskop Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Hastaların göz bebeklerinin tam genişlemesi için damlanın 15-20 dakika etki etmesi beklenmeli.
• Muayene sonrası birkaç saat bulanık görme ve ışığa hassasiyet normal kabul edilir.
• Kontakt lens kullananların muayene öncesi lenslerini çıkarması gerekir.

Teknolojik Gelişmeler ve Dijital Oftalmoskoplar
Günümüzde dijital oftalmoskoplar, görüntüleri kaydedip karşılaştırma imkanı sunar. Özellikle tele-tıp uygulamalarında kullanılan bu cihazlar, kırsal bölgelerdeki hastaların uzman hekimlerce değerlendirilmesini kolaylaştırır.