OGTT Nedir?

Ogtt açılımı, tıp literatürüne göre “Oral Glukoz Tolerans Testi” şeklinde yapılır. Bu test, kişilere belli bir oranda glukozun verildiği ve sonrasında verilmiş olan glukozun kandan ne derece hızlı bir zamanda temizlendiğini belirleyebilmek amacıyla kan örneklerinin alınması işlemine dayalı tıbbi bir testtir.

Oral Glukoz Tolerans Testi/OGTT, insan vücudundaki glukoz seviyesinin kullanımını ve bu glukozun kandan atılımı konusundaki kabiliyetini belirten tıbbi bir test uygulamasıdır. Gestasyonel diyabet (hamileliğe bağlı gelişen şeker rahatsızlığı) olup olmadığının ve bozulmuş  açlık kan şekeri olup olmadığının tespit edilmesinde bu test kullanılmaktadır.

Aynı zamanda kişilerde açıklanamayan nefropati (diyabet böbrek yetmezliğine neden olabilen küçük bir komplikasyon), nöropati (sinirlerdeki hastalıklar), retinopati (gözleri etkileyen diyabet komplikasyonu) durumlarıyla beraber rastgele şekilde ölçülmüş olan glukoz düzeyinin 140’ın üzerinde bulunması gibi hallerde ayırıcı bir tanı konulabilmesi amacıyla da uygulanan bir testtir. İlk olarak bu testle kişinin açlık kan şekeri düzeyine bakılır ve sonrasında elde edilmiş olan sonuçlara bağlı olarak kesin tanı, bu OGTT uygulanmasıyla konulabilir. Dolayısıyla şeker hastalığının kesin tanısının konulabilmesi amacıyla kişilere uygulanan bir testtir.

Ogtt Testi

Ogtt testi için minimum 8-12 saat kadar kişide açlık olması gerekmektedir. Sabah zaman dilimi içerisinde açlık kan şekeri seviyesine bakılır ve kişiye 100 gram glukoz içirilir. Sonrasında saatte bir kez, yani 1 saat kadar bir ara ile kan şekeri ölçümü yapılır. Test, eğer hamilelik için yapılıyorsa; normal bir gebelikte bu ogtt testindeki kan şekeri değerleri şu sınırları geçmemelidir:

• Açlık Kan Şekeri Değeri: 95 mg/dl den düşük olmalıdır.
• Şeker Yüklemesinden Sonraki 1.Saat İçin Değerler: 180 mg/dl değerinin altında olmalıdır.
• Şeker Yüklemesinden Sonraki 2.Saat İçin Değerler: 155 mg/dl değerinin altında olmalıdır.
• Şeker Yüklemesinden Sonraki 3.Saat İçin Değerler: 140 mg/dl değerinin altında olmalıdır.

Test sonuç değerleri baz alınarak değerlendirme yapılır.

Ogtt Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

Ogtt testinin yapılması gereken durumlar arasında özellikle de kişide açlık kan seviyesinin normal seviye üzerinde olduğu ama diyabet tanısı konulabilmesi konusunda yeterli düzeyde yüksek bulunmadığı hastalar yer alır. Bu hastalara bu testin yapılması tavsiye edilmektedir.

Ayrıca gebeliğe bağlı olarak kişide şeker rahatsızlığı (gestasyonel diyabet) ve bozulmuş  kan şekeri olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla yapılmaktadır.

Aynı zamanda hamile kişilerde birtakım risklerin varlığı söz konusu olduğu zaman bu OGTT testinin yapılması gerekebilir ve bu gibi durumlarda hamileliğin (önerilenden) daha erken dönemlerinde yapılabilir:

• Hamilelerde obezite olması durumunda,
• Önceki gebeliklerde gestasyonel diyabet ortaya çıkmış olması durumunda,
• Diyabet (şeker hastalığı) ile ilişkili bir aile hikayesi olması durumunda bu test yapılır. 

Ogtt Nasıl Yapılır?

Ogtt testinin yapılışı, şu adımların takip edilmesi ile gerçekleştirilir:

• Şeker yükleme testi (OGTT), şeker hastalığının tanısının konulabilmesi amacıyla yapılır. 
• Bu test, ortalama 8 ila 12 saat kadar bir açlık sonrasında ve sabah vakitlerinde yapılır.
• Sabah saatleri için tercih edilen 07.00 ile 10.00 saatleri aralığıdır.
• Şeker testi yapıldığı süre boyunca hastanın oturur vaziyette olması sağlanır. 
• Şeker testi süresince hastanın yemesine ve içmesine müsaade edilmez.
• Bu süreçte hasta sadece su içebilir.
• Şeker yükleme testi için bir veya iki bardak su içerisine;

-Yetişkinler için 75 gram kadar,

-Çocuklar için 1.75 gram/kg kadar,

-Gebeler için 100 gram kadar glukoz konulur. 

• Kişiden açlık kanı alınmasının ardından 5 ila 10 dakika kadar bir sürede içirilir. 
• Bu işlemden 1, 2 ve 3 saat ardından kan alınır ve hastanın kan şekeri seviyeleri ölçülür.
• Sonrasında ise şeker yükleme testinin sonucu, doktor tarafından değerlendirilir. 

Ogtt Testi Zararları

Ogtt testi zararları olduğu ileri sürülmüş durumlar olsa da bilimsel açıdan ispatlanmış olan bir zararı yoktur. Şeker yükleme amaçlı yapılan bu testte kişi tarafından alınan şeker oranı çok yüksek değildir. Bu test, yalnızca mevcut olan tablonun ortaya çıkıp değerlendirilebilmesini sağlar.

Az sayıda da olsa bazı hastalarca öncesinde şekeri olmadığı ama şeker yüklemesi ardından şeker hastalığı olmasına neden olduğu görüşü ileri atılmıştır. Ancak bu test ile alınan şeker oranı çok yüksek olmadığından dolayı bu tip bir zarar olduğu kabul edilmemektedir. Şeker metabolizmasında bir problem bulunmuyorsa çok yüksek oranda şekerli gıda tüketilirse bile kişide bir kan şekeri düzensizlik durumu gelişmez. Dolayısıyla test ile de bu durumun olması mümkün değildir.

Ogtt testi yan etkileri ile ilgili olarak test esnasında en çok yaşanan yakınmalardan bir tanesi de kusma ve bulantı gibi bazı şikayetlerdir. Verilmiş olan glukoz, yalnızca 1 bardak su içerisinde eritilip içilmeye çalışıldığı zaman bu tip şikayetler ortaya çıkabilmektedir.

Ogtt Sonuçları

Ogtt sonuçları, kişide gizli bir şeker olup olmadığını ve gebelikte ise ortaya çıkabilecek olan şeker hastalığının bulunup bulunmadığını gösterir. Ayrıca kişilerin vücudunda bu glikozun kullanılmasında bir problem bulunup bulunmadığını ve bozulmuş  açlık glisemisi durumunu da gösteren sonuçlardır. Ogtt sonuçlarına göre şu değerler belirleyicidir:

• Ogtt sonucuna göre kişideki açlık kan şekeri seviyesi 100 ile 126 mg/dl arasında ise ve 120.dakika itibariyle 140 ile 200 mg/dl arasında ise bozulmuş  glikoz toleransı var demektir.
• Ogtt sonucuna göre kişideki açlık kan şekeri seviyesi 126 mg/dl değeri üstünde ise veya test ardından 120.dakika itibariyle değerler 200 mg/dl üstündeyse şeker hastalığı var demektir. 

Ogtt Sonucu Neden Yüksek Çıkar?

Kanda şeker seviyesinin yükselmesine ve bunun neticesinde de OGTT testinin daha yüksek seviyelerde çıkmasına neden olan durumlar şunlardır:

• Kişinin genetik olan yapısı,
• Aşırı derecede kilolu olması,
• Kişinin ilerlemiş olan yaşı,
• Kötü şekilde beslenme,
• Hareketsiz şekilde yaşamak,
• Polikistik over sendromu,
• Pankreatit olması,
• Cushing sendromu,

Çocuklarda Şeker Yükleme Testi/OGTT

Çocuklarda ogtt/şeker yükleme testi, çok nadir olarak tercih edilmektedir. Çocuklara yapılan test sonucunda kan şekeri düzeyinin yüksek seviyede (ortalama 200 üstünde) çıkması tanı konulabilmesi açısından yeterli olmamaktadır. Eğer hastanın klinik bulgularıyla ve bakılmış olan kan şekeri seviyesiyle (yüksekliğiyle) kesin bir tanı koyulamıyorsa tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi kişinin açlık kan şekeri seviyelerine bakılır. Bu durumda 126 miligram üstünde bir açlık kan şekeri sonuçlarının yinelenen ölçümler ile elde edilebilmesi durumunda çocuk için diyabet tanısı konulur. Eğer tüm bu girişimlere karşın hala kesin tanı konulmasında zorluk çekiliyorsa ancak o zaman OGTT testine başvurulur.

Çocuklarda şeker/diyabet tanısı amacıyla şeker yükleme testi, çok nadir şekilde uygulanır. Çünkü pek çok vakada bu teste gerek kalmadan kesin bir tanı konulabilmektedir. Yükleme testi uygulanan bir çocuğun kan şekeri seviyesinin 2.saat itibariyle 200 miligram üstünde görülmesi, diyabet tanısının konulabilmesi noktasında da yeterli olur.