Oksihemoglobin

Oksihemoglobin Nedir?

Oksihemoglobin, hemoglobin molekülünde yer alan 4 tane Fe2+ molekülünün üzerine akciğerler üzerinden birer tane O2 molekülü bağlanmasıyla oluşan hemoglobin bileşiği olarak tanımlanabilir. Bu bileşen 4 tane O2 molekülünü birbirine bağlayabilir. Kırmızı kan hücrelerinde demir bakımından zengin olan bir protein türüdür. Vücuttaki her hücrenin kendini tamir ederek yenileyebilmesi ve dış etkenlere karşı kendini koruyabilmesi için oksijen ihtiyacı bulunur.

Oksihemoglobin kırmızı kan hücrelerinin diske benzeyen bir şekle gelmesini ve korunmasını da sağlar. Bu protein sayesinde kırmızı kan hücreleri kan damarları üzerinde kolayca hareket edebilme yeteneği kazanır.

Kişi nefes alırken akciğerlerin içindeki kanda bulunan hemoglobin ve oksijenin birleşmesi sonucunda ortaya çıkar. Kan dolaşımı sayesinde vücudun her bölgesine yayılır. Ulaştığı tüm yerlerde ortamdaki oksijen yoğunluğuna göre hücrenin ihtiyacı olan miktarda oksijeni dokulara bırakır. Böylece hücreler ihtiyacı olan oksijeni temin ederler.

Oksihemoglobin Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Oksihemoglobin miktarı cinsiyet ve yaşa göre farklılık göstermektedir. Sağlıklı bir insanın 100 ml kanı içinde 12-17 Oksihemoglobin bulunması normal olarak kabul edilir.

Cinsiyete göre Oksihemoglobin normal değerleri şu şekildedir;

• Erkeklerde 1 desilitre kan içinde 13-18 gram 
• Kadınlarda 1 desilitre kan içinde 12-16 gram aralığında bulunabilir.

Oksihemoglobin miktarı çocuklarda yaş aralığına göre değişmektedir. Çocukluk dönemi için normal değerleri şu şekildedir;

• 2-6 yaş arasında Oksihemoglobin değeri 11-14 gm/dl
• 6-12 yaş arasında Oksihemoglobin değeri 11-16 gm/dl
• 12-18 yaş arasında Oksihemoglobin değeri 13-16 gm/dl olmalıdır.

Oksihemoglobin Nasıl Ölçülür?

Oksihemoglobin testi kandan alınan bir örnek ile ölçülür. Tam kan sayımı testi içinde bu değer trombosit, beyaz kan hücreleri gibi birçok bileşenle birlikte ölçülebilir. Genel muayene sırasında hastanın durumunu görmek amacıyla yapılan tam kan sayımının rutin bir parçası olarak ölçülebilir.

Değerlendirme sürecinde oksihemoglobin disosiasyon eğrisi dikkate alınır. Bu eğri sayesinde kan içinde yer alan oksijenin vücudun diğer parçalarına hangi oranda ve hemoglobin içinde yer alan oksijen doygunluğu tespit edilebilir.

Hamilelikte Oksihemoglobin Değeri Kaç Olmalıdır?

Hamilelik döneminde zaman ilerledikçe bebeğin ihtiyaçları artacaktır. Bu yüzden gebelik süreci ilerledikçe rahim içine giden kan miktarında da artış olacaktır. Doğuma yakın anne adayları için rahme dakikada ortalama 1000 ml kan akımı olmaktadır.

Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde rahim büyümesine bağlı olarak anne adayının sırt üstü yattığı pozisyonda kalbe dönen kan miktarında azalma olur. Anne ve bebek bu duruma karşı korunmalıdır. Doğuma yakın bir gebelik döneminde anne adayının en düşük Oksihemoglobin değeri 12 GM/DL olmalıdır. 11 gm/dl altındaki değerler anemi sorunlarına yönelik değerlendirilmektedir.

Bebeklerde Oksihemoglobin Değeri Kaç Olmalıdır?

Bebeklerde Oksihemoglobin değeri aralığı ilk doğumdan itibaren değişmektedir. Bebeklerde sağlıklı bir gelişim için normal aralıklarda olmasına özen gösterilmelidir.

 Bebeklerdeki Oksihemoglobin değerleri şöyledir;

• Yeni doğan bebeklerde 13-24 gm/dl
• 1 aylık bebeklerde 10-20 gm/dl
• 1-2 ay aralığında 10-18 gm/dl
• 2-6 ay ay aralığında 9- 14 gm/dl
• 6 ay ile 2 yaş aralığında 10-14 gm/dl değerleri normal olarak kabul edilmektedir.

Oksihemoglobin Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Vücutta oksihemoglobin düşüklüğü görülmesi durumunda kırmızı kan hücrelerinin üretilmesine engel olan bir rahatsızlık olabilir. Belirli bir seviyenin altında olması durumunda genellikle anemi tanısı ortaya koyulmaktadır. En sık karşılaşılan anemi türü ise demir eksikliği anemisidir.

Oksihemoglobin düşüklüğü nedenleri şöyle sıralanabilir;

• Aşırı kansızlık olması
• Bazı kanser türlerinin görülmesi
• Kronik böbrek rahatsızlıklarının olması
• HIV enfeksiyonu sırasında kullanılması gereken anti retroviral ilaçların kullanımı
• Kanser tedavisi sırasında kullanılması gereken kemoterapi ilaçları kullanımı
• Siroz tanısı
• Kurşun zehirlenme durumları
• Lösemi rahatsızlığı
• Miyelodisplastik sendromu görülmesi
• Vitamin eksikliği anemisi tanısı
• Bağışıklık sistemi hücrelerinde kanser olması (Hodgkin lenfoma)
• Tiroid hormonunun yeterli seviyede salgılanmaması
• Beyaz kan hücrelerine bağlı kanser tanısı
• Kan kanseri türleri
• Kan damarının iltihaplanması
• Talasemi rahatsızlığı
• Dalağın büyümesi gibi durumlardır.

Oksihemoglobin Düşüklüğü Hastalıkları

Oksihemoglobin düşüklüğü kişinin yaş ve cinsiyetine göre normal aralıkların dışında kalması durumudur. Bu değerin düşüklüğü genellikle bazı anemi hastalıklarının varlığını ortaya koymaktadır. Bu hastalıklar şöyle sıralanabilir;

• Demir Eksikliği Anemisi: En sık görülen durumdur. Hastanın vücudunda yeterli oranda demir olmaması ve vücudun ihtiyacı olan Oksihemoglobinin üretilememesi durumunda görülür. 
• Gebeliğe Bağlı Anemi: Anne adaylarında gebelik ve doğum sürecinde önemli oranda demir gerekmektedir. Bu dönemlerde hamilelerde demir eksikliğine bağlı anemi ortaya çıkabilir.
• Vitamin Eksikliği Anemisi: Kişilerde B12 ve folik asit gibi maddelerin düşük seviyede olması durumunda kırmızı kan hücrelerinin şeklini değiştiren bir anemi türüdür.
• Aplastik Anemi: Kemik iliği yapısındaki kanı ortaya çıkaran kök hücreler bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrayabilir. Bu durumda aplastik anemi görülür.
• Hemolitik Anemi: Kalıtsal ya da farklı bir sorundan ortaya çıkabilir. Kırmızı kan hücrelerinin ömrünü tamamlamadan evvel yıkıma uğraması ve kan dolaşımından uzaklaşmasıdır.
• Orak Hücreli Anemi: Oksihemoglobinin miktarının anormal derecede bulunduğu kalıtsal bir hastalıktır. Kırmızı kan hücrelerinin orak şeklinde ve sert bir yapıda olmasıdır. Bu durumda kan hücreleri kan damarlarında akamaz.

Oksihemoglobin Düşüklüğü Belirtileri

Hastalarda oksihemoglobin düşüklüğü görülmesi bazı belirtilerden anlaşılabilir. Bu belirtiler her hastada aynı olmaz. Şiddetleri de kişiye göre değişmektedir.

Oksihemoglobin düşüklüğü belirtileri şu şekildedir;

• Fiziksel aktivite sırasında yaşanan sorunlar
• Ciltte yaşanan hastalıklar
• Nefes darlığı şikayetleri
• Göğüs bölgesinde ağrı
• Tükenme hissi
• Normal olmayacak derecede hızlı kalp atışları
• Ellerin ve ayakların sürekli şişkin veya soğuk olması
• Baş ağrısı şikayetleri

Oksihemoglobin Düşüklüğü Tedavisi

Oksihemoglobin düşüklüğü tedavisi, bu durumun altında yatan nedene göre değişmektedir. Öncelikle bu durumun altında yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Durum demir ve vitamin eksikliğine bağlıysa beslenme alışkanlığında değişime gidilmesi ve demir takviyesi uygulanması tedavi seçenekleri arasındadır.

İlaç tedavisi ve kan transfüzyonları da kullanılan tedavi seçenekleri arasındadır. Oksihemoglobin oranı çok düşükse hastanın oral yolla demir takviyesi alması gerekir. Demir takviyesinde doz hastanın durumuna ve doktorun kararına göre değişmektedir.

Oksihemoglobin Düşüklüğüne Ne İyi Gelir?

Vücutta bu proteinin üretimi sürecinde demir önemli bir etkiye sahiptir. Oksihemoglobinin seviyesinin artması için demir içeren yiyecekler tüketmek çok önemlidir. Kabuklu deniz mahsulleri, karaciğer, sakatat, süs lahanası, brokoli, lahana, fasulye, mercimek, soya peyniri, kızarmış patates, güçlendirilmiş tahıl ve ekmekleri tüketebilirsiniz.

Oksihemoglobin Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Oksihemoglobin düşüklüğü tedavi edilmediğinde vücut ihtiyacı olan oksijeni alamaz. Bu durum vücutta oksijen yetersizliğine yol açar. Bu durumda dokulara ihtiyaçtan daha az oksijen gider. Bu durum uzadığında kalpte büyüme görülür ve kalp yetmezliği rahatsızlıkları ortaya çıkabilir.

Hastada zaman içinde halsizlik ve yorgunluk gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Ayrıca kalp yanında beyin ve diğer organlar da zarar görebilir. Düşük seviye, gebelik dönemi için de önemli bir risk unsuru olmaktadır. Tüm bunlara ek olarak dikkat dağınıklığı, algılama problemleri ve öğrenme güçlüğü ortaya çıkabilir.

Oksihemoglobin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Oksihemoglobin yüksekliği vücutta oksijen ihtiyacının artmasına bağlı olarak görülmektedir. Kalp ve akciğerlerin çalışma sürecinin olumsuz etkileyen bir rahatsızlık olması ya da yaşam tarzı, bu duruma yol açabilir.

Oksihemoglobin yüksekliği nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Yüksek irtifa ve havada oksijen oranının az olduğu bölgelerde yaşama
• Sigara ve diğer tütün mamullerini tüketme
• Kalp yetmezliği başta olmak üzere birçok kalp hastalığı tanısı
• Vücudu olumsuz etkileyecek oranda susuzluğa maruz kalma
• Fiziksel performans artması adına yüksek miktarda eritropoetin kullanımı
• Böbrek ve karaciğer kanseri tanısı
• Kronik akciğer hastalıkları (KOAH)
• Akciğer hastalıkları
• Kan hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalma durumu bu proteinin yüksekliğinin sebebi olabilir.

Oksihemoglobin Yüksekliği Belirtileri

Oksihemoglobin yüksekliği olması durumunda hastada bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler seviye çok yüksekse hastada belirgin şekilde hissedilebilir. Oksihemoglobin proteinin yükseklik belirtileri düşüklük belirtilerinden daha net hissedilebilir.

Oksihemoglobin yüksekliği belirtileri şu şekildedir;

• Kaşıntı 
• Baş ağrısı ve baş dönmesi şikayetleri
• Vücutta kolay bir şekilde morarma ya da kanama görülmesi
• Olağan şartlarda normalden fazla terleme
• Ağrılı bir şekilde eklemlerde şişme görülmesi
• Normal olmayan kilo kaybı durumları
• Ciltte mor ya da kırmızı bir ton oluşması
• Göz ve cilt bölgesinde sararma görülmesi
• Aşırı yorgunluk hissi belirtiler arasındadır.

Oksihemoglobin Yüksekliği Tedavisi

Oksihemoglobin seviyesi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Uzmanlar öncelikle bu değeri yükselten durumlara yönelik tedavi planı hazırlar. Bu durumda protein seviyesi normale dönecektir. Seviyeyi düşürebilmek için hastadan Flebotomi adıyla kan alma prosedürü uygulanabilir. Bu işlemde alınan kan tüpten torbaya aktarılır.

Hastaya seviyeyi düşürebilmek için bol su içmesi önerilir. Kan hacmi azaldığı için kişi susuz kaldığında Oksihemoglobin seviyesini arttırır. Bu yüzden normal değerleri koruyabilmek adına bol su içilmelidir. Sigara kullananlarda kronik olarak bu proteinin seviyesi artar. Bu yüzden hastanın sigarayı bırakması gerekir.

Oksihemoglobin Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Oksihemoglobin seviyesini düşürebilmek adına demir emilimi yüksek olan gıdalar tüketilmelidir.  Hastalar beslenme listesinde yumurta, ıspanak ve et gibi demir açısından zengin gıdaları kesinlikle tüketmemelidir.

Beslenme listesinde bakla, karanfil, zerdeçal, sarımsak, kimyon içeren gıdalar olmalıdır. Ayrıca yoğurt ve peynir gibi süt ürünlerinin de düzenli tüketilmesi önerilir. İçecek olarak da bol su tüketimi çok önemlidir. Suya ek olarak süt, çay ve kahve de tüketilebilir.

Oksihemoglobin Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Oksihemoglobin yüksekliği tedavi edilmezse polisitemi belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlık kişide nadir olarak görülebilecek bir kan hastalığıdır. Vücutta çok yüksek oranda alyuvar üretimi olduğunda kan olması gerekenden daha kalın yapıya bürünür. Buna bağlı olarak kan pıhtılaşması, kalp krizi ve felç gibi riskler olabilir. Bu proteinin yüksekliği tedavi edilmediğinde hastayı ömür boyu etkileyecek ve ölümcül olabilecek rahatsızlıklar görülebilir.