Omuz Yırtığı

Omuz kısmı üst kol kemiği kürek ve köprücük kemiği olarak 3 kemikten meydana gelir. Omuzun etrafı ise 4 adet tendon kısımlarının birleşmesiyle meydana gelen rotator manşetten oluşmaktadır. Bu kasların görevi kol kısmını döndürebilmeyi ve hareket etmesini sağlamaktır.

Omuz kısmı supraspinatus, infraspinatus, teres minör ve subskapularis kaslarından oluşur. Yırtıklar genellikle supraspinatus kaslarında meydana gelir. Meydana gelen bu yırtılmalar tedavi edilemez ise zamanla diğer kaslarda etkilenerek kopmalara sebebiyet verebilmektedir.

Rotator manşet yırtığı meydana geldiğinde tendon üst kol kemiğine tam tutunamaz hale gelir. Yırtılmalar ilk olarak aşınma ile başlayarak zamanla bu aşınmaların yoğunlaşması ile birlikte omuz yırtıkları şeklinde meydana gelir.

Meydana gelen bu yırtıklar farklı şekilde olabilirler.

Meydana gelen bu yırtıklar;

Kısmi rotator manşet yırtığı: Tendonlarda tam yırtıklar oluşmamıştır. Kısmi rotator manşet yırtığı zedelenmelere neden olan yırtıklardır.

Tam rotator manşet yırtığı: Tendonların üst kol kemiğinden yırtılmaya başlaması ile meydana gelir. Tendonlarda tam yırtılmalar meydana gelir.

Omuz kısmında en sık rastlanan yaralanmalar rotator kılıf yaralanmalarıdır. Bu yaralanmalar orta yaş ve üzeri kişiler de daha sık görülürken omuz kısmına yük bindiren yüzme, halter gibi sporlarla en ilgili kişilerde görülme ihtimali daha yüksektir.

Omuz Yırtığı Belirtileri

Omuzu hareket ettiren döndürücü manşet tendonlarının yırtılması sonucunda omuz yırtıkları meydana gelir. Omuz hastalıklarının yaklaşık yüzde sekseni döndürücü manşet tendonlarının yırtılması sonucunda meydana gelir.

Yırtıklar travmatik ve dejeneratif olarak iki tiptir. Travmatik yırtıklar da daha önce herhangi bir omuz şikayeti yokken bir anda büyük bir travma yaşanması sonucunda oluşur. Örneğin omuzun üzerine düşme ya da bir yerde asılı kalma durumların yaşanması sonucunda tendonlar yırtılabilir.

Dejeratif yırtıklar ise yıllar içerisinde omuz kısmını ağır spor veya işlerde hor kullanarak tendon yapısının bozulması, tendonun incelmesi gibi faktörleri meydana gelmesi ile zaman içerisinde yavaş yavaş yırtık ortaya çıkarak yıllar içerisinde büyüyebilmektedir.

Bu tür yırtıklar birçok kişide fark edilemeyebilir. Herhangi bir olayın bu yırtıkları tetiklemesi sonucunda ise yırtığın mevcut olduğu anlaşılabilmektedir.

Bu yırtıklar özellikle omuzun yan kısmı ve ön kısmında omuz ağrılarına sebebiyet verebilmektedir. Yırtığın meydana geldiği kolda çabuk yorulma, kolu kaldırırken ağrı hissinin başlaması, kolun ağırlaştığını hissetmek omuz yırtıklarının birer belirtisidir.

Meydana gelen bu ağrı hissi yanıcı sızı şeklinde olup günlük yapılan giyinmek saç taramak gibi işlerde etkisi artarak hissedilir. Omuz yırtığının bir başka belirtisi ise omuz hareketleri sırasında omuz kısmında ses gelmesidir.

Omuz Yırtığı Nedenleri

Omuzda meydana gelen yırtıkları iki ana sebebi bağlayabiliriz. Bunlar yaralanma ve aşınma sonucu meydana gelen yırtıklardır.

Yaralanma rotator manşet yırtığı: Akut yaralanmalar ağır bir cismi kaldırmaya veya çekmeye çalışması sonucunda meydana gelebileceği gibi açık el üzerine düşme gibi durumlarda da kas yırtılmaları meydana gelebilmektedir. Orta yaş ve üzeri kişilerde bu tür kas yırtıklarının görülmesi daha olası bir durumdur.

Dejeneratif rotator manşet yırtığı: omuz yırtıklarının yüzde sekseni dejeneratif rotator manşet yırtıklarından meydana gelmektedir. İleri yaşlardaki kişilerde meydana gelen bu yırtıklar tendonunun zamanla aşınıp incelmesi sonucunda kısmı yırtıklar sonrasında ise tam yırtılmalar gözlemlenir.

Kişi günlük işlerinden sağ elini kullanıyor ise yırtıkların sağ omuzda, sol elini kullanıyor ise sol omuzda oluşma riski daha fazladır.

Dejeratif rotator manşet yırtığına sebep olan faktörler;

Kan akımı eksikliği: ileri yaş ve üzerindeki kişilerde yaşlanmaya bağlı olarak tendonlarda kan akımı azalır. Böylelikle vücut eskisi gibi tendonlarda meydana gelen hasarı iyileştiremez. Tendonunun onarımını eskisi gibi yapamaması sonucunda ise zamanla tendonlarda yırtılmalar başlar.

Kemik Sıkışma: Yaşlandıkça omuzun çatı kemiğinin alt kısmında kemik çıkıntısı meydana gelir. Kişi de böyle bir durum mevcut ise kol yukarı kaldırıldıkça tendonlar kemik çıkıntısına sürtün edeceğinden dolayı omuz sıkışma sendromu meydana gelir. Omuz sıkışma sendromunun ilerlemesi ise yırtıklara sebebiyet verir.

Tekrarlayan Zorlanmalar: Sürekli aynı şekilde yapılan omuz hareketleri zamanla tendonlar üzerine stres yükler. Tendonlara yüklenen bu stresler ise yırtıklara sebebiyet verebilmektedir. Özellikle halter, tenis, beyzbol, kürek çekmek gibi sporlarla ilgilenenler ve boya yapan kişiler, marangoz işiyle uğraşan kişilerde daha sık meydana gelir.

Omuz Yırtığı Teşhisi

Meydana gelen omuz yırtılmaları kolda güçsüzlük ve kolun yukarı doğru kaldırılmasıyla şiddetli ağrı hissi ile belirtiler verir. Doktorunuz belirtileri göz önünde tutarak omuz muayenesi yapacaktır. Daha sonrasında ise doktorunuz tanıyı koyma adına röntgen, ultrasonografi, manyetik rezonans gibi görüntülenme yöntemleri ve gerekli görülür ise lokal anestezik ilaç enjeksiyonu yaptırarak tanıyı koyabilir.

Röntgen: röntgen görüntüleme yöntemi ile kemik çıkıntılarının olup olmadığı eklemlerdeki aşınmalarına derecesi, kas içi kireç birikmesi gibi durumlar belirlenerek tanı koyma işleminde yardımcı olur.

Manyetik rezonans: manyetik rezonans yöntemi günümüzde en çok tercih edilen görüntüleme yöntemidir. Manyetik rezonans görüntüleme yöntemi ile kişide meydana gelen yırtığın hangi derecede olduğunu, omuzdaki aşınma miktarını, eklemlerin durumu ayrıntılı bir şekilde belirlenerek tanı koymada etkilidir.

Lokal anestezik: lokal anestezi kas gücünü değerlendirmek adına omuz kısmına yapılan bir işlemdir. Yapılan bu işlem sayesinde tanı işlemi doğrulanabilir.

Omuz Yırtığı Tedavisi

Omuz yırtığı tedavisi ilaç yöntemi ve cerrahi müdahale olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir. Kişide kısmı kas yırtığı meydana gelmiş ise kas gücü iyi durumda ise veya omuzun hareket açıklığı iyi durumdaysa ilk olarak narkotik olmayan ilaçlarla, yapılacak omuz yırtığı egzersizleriyle veya fizik tedavi yöntemleri uygulanır.

Bunun yanında ağrıları rahatlatmak adına omuz kısmına tek doz kortizon enjeksiyonları yapılabilir. Kortizon enjeksiyonları vücudun belli bölgesinde meydana gelen ağrı ve iltihabı hafifletmeye yarayan enjeksiyonlardır.

Bu uygulanan ilaçlar egzersizler fizik tedavi yöntemleri ve kortizon enjeksiyonları rağmen kişinin ağrıları devam ediyor ise halk arasında kapalı ameliyat olarak bilinen antroskopik yöntemi uygulanır.

Kişileri bir yaşta ve omuz kemikleri ileri derecede kireçlenmeye maruz kalmış ise omuz protezi takılabilir.

Kişide meydana gelen yırtıkların onarılması mümkün değil ise genç bireylerden tendon nakli yapılıp tedavi mümkün hale getirilebilir.

Cerrahi müdahale: kişinin kolunda kuvvet kaybı var ise kişi genç yaşta ise ve kişide meydana gelen yırtık 1,5 santimden büyük yırtıklar ise cerrahi müdahale gerekebilmektedir.

Cerrahi operasyonda yırtığın tipi göz önüne alınarak hasarın meydana geldiği bölge temizlenir. Eğer kişide omuz yırtıkları kemik çıkıntısından kaynaklanıyor ise kemik çıkıntıları tıraş sanarak tedavi edilebilir.

Tendon Nakli: Tendon nakli, onarılması mümkün olmayan ve tam yırtılmanın meydana geldiği hastalara uygulanan yöntemdir. Onarılmayan kasın yerine omuz çevresindeki başka tendonlarda nakil işlemi ile tedavisi mümkün hale getirilir. Tendon nakilleri açık ameliyat operasyonları ile yapılırken kişinin ileri yaşta olmaması başarı oranını artırmaktadır.

Omuz Protezi: Ters omuz protezi adı verilen implantlar ile gerçekleştirilen bu tedavi yöntemi ileri yaştaki kişilere uygulanır. Tedavisi aksatılan veya uzun yıllar tedavisi yapılmayan rotator kılıf yırtıklardan dolayı eklemlerde ileri derecede aşınma meydana gelebilir. Bu tür durumlarda son çare omuz kısmına protez takmaktır. Kullanılacak olan bu protezler omuz aşınmaları için özel olarak tasarlanmıştır. Protezden sonra ağrısız sızısız bir omuza kavuşulur fakat az da olsa bir miktar hareket kaybı yaşanabilir.

Omuz Yırtığı Tedavi Edilmezse 

Omuz kısmı supraspinatus, infraspinatus, teres minör ve subskapularis kaslarından oluşur. Yırtıklar genellikle supraspinatus kaslarında meydana gelir. Meydana gelen bu yırtılmalar tedavi edilemez ise zamanla diğer kaslarda bu durumdan etkilenerek yırtılmalar meydana gelecektir.

Tedavisi aksatılan veya uzun yıllar tedavisi yapılmayan rotator kılıf yırtıklardan dolayı eklemlerde ileri derecede aşınma meydana gelebilir. Bu tür durumlarda son çare omuz kısmına protez takmaktır.

Omuz Yırtığına Ne İyi Gelir?

Tendon ve iskelet yapısı için önemli olan kolajenleri üretimine yardımcı olan magnezyumlu besinler tendon yırtıklarına iyi gelir. Magnezyum ihtiyacı kakao ve kuru meyvelerin çekirdeklerinden karşılanabilir.

Yumurta sarısı, ıspanak, brokoli gibi besinlerin tüketilmesi antioksidan etkisinden dolayı tendon yırtılmalarına iyi gelebilir.

Karakafes otu dokuların yenilenmesinde etkili bir bitkidir. Karakafes otunun tüketilmesi tendonlarda ki aşınmalara iyi gelebilir.

Tendonlarda ki ağrı ve iltihaplara iyi gelebilecek bir diğer bitki ise öküz gözüdür.

Omuz Yırtığına Ne iyi Gelmez?

Omuz kısmında en sık rastlanan yaralanmalar rotator kılıf yaralanmalarıdır. Bu yaralanmalar orta yaş ve üzeri kişiler de daha sık görülürken omuz kısmına yük bindiren yüzme, halter gibi sporlarla ilgili en kişilerde görülme ihtimali daha yüksektir.

Bu faktörü göz önünde bulundurarak omuz yırtığı olan kişilerin yüzme, halter gibi sporları yapmaya devam etmeleri omuz yırtığına iyi gelmeyecektir.

Alçı, boya, sıva, marangozluk gibi meslekleri olan kişilerde omuz yırtığı mevcut ise bu kişilerin mesleklerini devam ettirip tedavilerini aksatmaları omuz yırtığına iyi gelmeyecektir.

Kapalı Omuz Yırtığı Ameliyatı

Kapalı ameliyatın açık ameliyatta göre birkaç avantajı vardır. Açık ameliyatta omuz eklemini girmek için deltoid dediğimiz adale kısmını keserek işlem uygulanır. Bu yöntem oldukça zahmetli ve hastada şiddetli ağrıyla birlikte güç kaybına sebebiyet verebilmektedir. Bu faktörlerden dolayı kapalı ameliyat yöntemi açık ameliyat yöntemine göre daha çok tercih edilmektedir.

Kapalı ameliyat açık ameliyat yöntemine göre daha çok tercih edilmektedir. Çünkü açık ameliyat yönteminde sadece açılan kısım görülebiliyorken kapalı ameliyat yönteminde kullanılan kamera sayesinde omuzun birçok kısmı incelenebilmektedir.

Kapalı ameliyatta ilk olarak yarım santimlik bir kesi yapılarak omuz bölgesine kamera yerleştirilir. Daha sonra ise omuzda meydana gelen yırtığı tedavi etmek amacıyla bir kesi daha yapılır. Açılan kesi kısmına kanül dediğimiz tüp yerleştirilerek işlem yapabilmek için yol açılır.

Meydana gelen yırtık dokular kemik kısmından korktuğu için dokuyu tekrar kemiğe dikmek gerekir. Bunun içinde kemiğin içine ucunda iplik bulunan bir çapa (vida olarak ifade edilebilir) atılır. Daha sonra ise tendon dikilerek operasyon son bulur.

Omuz Yırtığı için Hangi Doktora Gidilmeli?

Omuz yırtılmaları özellikle omuzun yan kısmı ve ön kısmında omuz ağrılarına sebebiyet verebilmektedir. Yırtığın meydana geldi kolda çabuk yorulma, kolu kaldırırken ağrı hissinin başlaması, kolun ağırlaştığını hissetmek, omuz kısmından ses gelmesi omuz yırtıklarının birer belirtisidir.

Meydana gelen bu ağrı hissi yanıcı sızı şeklinde olup günlük yapılan giyinmek saç taramak gibi işlerde etkisi artarak hissedilir. Bu tür durumların yaşanması halinde en yakın hastanenin ortopedi bölümünde bulunan ortopedi uzmanına muayene olunmalıdır.