Ortolani testi, yenidoğan bebeklerde kalça displazisi (gelişimsel kalça çıkığı) erken teşhisi için kullanılan kritik bir klinik muayene yöntemidir. Bu test, özellikle doğum sonrası ilk haftalarda uygulanır ve kalça eklemindeki anormal hareketliliği veya çıkığı tespit etmeyi amaçlar. Kalça displazisi, femur başının asetabulum (kalça yuvası) ile uyumsuzluğu durumudur ve zamanında müdahale edilmezse yürüme bozukluklarına yol açabilir.
Ortolani Testinin Tarihçesi ve Önemi
Test, İtalyan ortopedist Marino Ortolani tarafından 20. yüzyılın başlarında geliştirilmiştir. Yenidoğan taramalarının rutin bir parçası haline gelen bu yöntem, erken tanı sayesinde cerrahi müdahale gerektirmeden tedavi şansını artırır. Gelişimsel kalça displazisi (GKD), her 1000 canlı doğumda 1-3 bebekte görülür ve kız bebeklerde erkeklere göre 5 kat daha yaygındır.
Ortolani Testi Nasıl Uygulanır?
Test, bebeğin sırt üstü pozisyonda ve mümkün olduğunca rahat olduğu bir ortamda yapılır. Hekim, bebeğin dizlerini 90 derece bükerek kalçalarını hafifçe dışa doğru çevirir (abduksiyon). Bu sırada başparmaklarını uyluk kemiklerinin iç tarafına, diğer parmaklarını ise dış tarafına yerleştirir. Yavaşça kalçayı dışa doğru açarken, femur başının asetabuluma oturup oturmadığını kontrol eder. Test pozitif olduğunda, kalçadan hafif bir "klik" sesi veya eklem yerine oturma hissi (Ortolani belirtisi) algılanır. Bu durum, kalçanın çıkık olduğunu ancak manuel olarak yerine oturtulabildiğini gösterir.
Ortolani Testi ile Barlow Testi Arasındaki Fark
Barlow testi, kalçanın çıkık olup olmadığını değil, çıkma eğilimini değerlendirir. Bebek aynı pozisyondayken, hekim uyluğa hafif bir baskı uygulayarak femur başının asetabulumdan ayrılıp ayrılmadığını kontrol eder. Ortolani testi ise zaten çıkmış olan kalçanın yerine oturup oturmadığını anlamaya yöneliktir. Her iki test de rutin yenidoğan muayenelerinde birlikte kullanılır.
Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
- Negatif Test: Kalçada herhangi bir klik sesi veya anormal hareketlilik yoksa, eklem normal kabul edilir.
- Pozitif Test: Hissedilen klik veya yerine oturma hissi, kalça displazisi şüphesi doğurur. Bu durumda bebek, pediatrik ortopedi uzmanına yönlendirilir.
Takip ve Tedavi Süreci
Pozitif Ortolani testi sonrası ilk adım, kalça ultrasonografisi veya röntgen ile tanının doğrulanmasıdır. Erken evredeki displazilerde Pavlik bandajı adı verilen özel bir ortez kullanılır. Bu bandaj, bacakları 90-100 derece abduksiyonda tutarak femur başının asetabuluma doğru yerleşmesini sağlar. Tedaviye 6-12 hafta içinde başlandığında başarı oranı %95’in üzerindedir. İlerlemiş vakalarda kapalı redüksiyon veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Risk Faktörleri ve Önlemler
- Ailede kalça çıkığı öyküsü
- Makat gelişi ile doğum
- İlk doğan kız bebekler
- Oligohidramnios (amnion sıvısının az olması)
Bu risk faktörlerine sahip bebeklerde test daha dikkatli uygulanmalı ve 6. aya kadar takip edilmelidir.
Ebeveynlere Öneriler
- Bebeğin bacaklarını sıkı sarmamak (kundak yapmamak)
- Ara bezi kullanırken bacakların serbest hareket etmesine izin vermek
- Rutin kontrolleri aksatmamak