Ossifikasyon

Ossifikasyon Nedir?

Normal bir durumda veya bir hastalığın etkisiyle kemikleşme oluşması olarak bilinen bir durumdur. Kemik oluşum süreci, kemikleşme ya da osteogenez olarak da adlandırılır. Normal bir durum altında oluşan ossifikasyonda kemiğin kalınlığını ve uzunluğunu artıran kemik zarı kemikleşmesi vardır. Hastalık sonucu oluşan kemikleşmede ise yumuşak bir doku kemik dokusuna dönüşmektedir. En sık kalçada, en az el ve ayak gibi bölgelerde kemikleşme görülür. Kemikleşme görülmesi yaralanmadan sonra iki hafta ile on iki ay arasında değişmektedir.

Kemikleşme intramembranöz ossifikasyon ve endokondral ossifikasyon olarak iki şekilde olmaktadır.

• İntramembranöz Ossifikasyon: Bağ dokusundan kaynaklı yaşanan kemikleşmeye verilen addır. Süngerimsi kemiklerin doğrudan mezenkim tabakası üzerinde gelişim gösterdiği kemikleşme türüdür. Embriyonel dönemde yassı kemiklerin kemikleşmesi ile oluşur. Düz kemiklerin oluşum şeklidir. 
• Endokondral Ossifikasyon: Kıkırdak dokusundan kaynaklı yaşanan kemikleşmeye verilen addır. Hiyalin kıkırdağın farklılaşmasıyla oluşur. Vücut kemikleri geliştikçe çocukluk döneminde ortaya çıkar. Uzun kemiklerin oluşum şeklidir.

Ossifikasyon Belirtileri Nelerdir?

Kemik oluşum sürecinde ortaya çıkan semptomları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Eklemin hareketlerinde kısıtlık 
• Eklemde ağrı 
• Eklemde şişlik
• Hafif ateş 
• Kızarıklık 
• Vücutta hissedilecek bir kitle oluşumu
• Heterotopik kemikleşmenin en sık görülen belirtisi bir eklemin sertliğidir.

En erken gözlenen belirti ağrı ile meydana çıkan şişli, eklemde sıvı birikimi ve ısı artışıdır. Daha sonrasında diğer belirtiler eşlik etmektedir.

Ossifikasyon Nedenleri Nelerdir?

Ossifikasyonun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Fakat ossifikasyona sebep olan birtakım faktörler tespit edilmiştir.

Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Genetik faktörler 
• Travmatik beyin hasarı
• Omurilik yaralanması 
• Spor da oluşan yaralanmalar
• Yumuşak doku travması
• Artropatiler

Ossifikasyon Teşhisi

Ossifikasyon belirtileri gözlendikten sonra hekim daha net şekilde teşhisi koymak için birtakım yöntemler izlenmektedir.

Bu yöntemler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Ossifikasyon teşhisi için birtakım laboratuvar yöntemleri kullanılmaktadır. Bu testler; Serum kalsiyum düzeyi, kreatinin fosfokinaz, hidroksiprolin, prostaglandin E2’dir. 
• Röntgen filmleri ve ultrasonografi görüntülenme de kullanılmaktadır. Hastalığın erken dönemde kalsiyum birikimi az olduğu için röntgen filmleri ve ultrasonografi görüntülemeleri normal olabilir. Ancak ilerleyen süreçlerde anormallik fark edilebilmektedir.
• Manyetik Rezonans (MR) heterotopik ossifikasyon tanısı konulmasında erken tanıda yararlı olabilecek en etkili yöntemlerden biridir. 

Ossifikasyon Tedavisi

Hekim yaptığı test ve yöntemlerle tanısını koyduğu kemikleşme için tedavi doğru tedavi sürecini başlatacaktır. Bu tedavi süreci ossifikasyonun durumuna göre farklılık göstermektedir.

Tedavi için kullanılan yöntemleri şu şekilde sıralanmaktadır:

• Kemik doku olgunlaştıkça bireyde günlük aktivitelerini oldukça olumsuz olarak etkileyecek kısıtlıklar meydana gelmektedir. Şiddetli ağrı, damar ya da sinirler yapılan baskı, oturmada zorluk gibi semptomlar gözleniyorsa bu durumda ameliyatla kemik doku çıkarılmaktadır.
• Şok dalga terapisi de tedavi yöntemleri arasında yer almaktadır. ESWT olarak bilinen, kısaca şok dalgası olarak adlandırılan tedavi, vücudun dışında oluşturulan basınç dalgaları ile istenilen bölgeye şok uygulanması ile olan tedavi yöntemidir.
• Şiddetli ağrı söz konusu ise ağrıyı azaltmak açısından hekim gözlemi ile birtakım ilaçlar da kullanılabilmektedir.
• Heterotopik ossifikasyon fizik tedavi ile de kontrol altına alınabilmektedir. Rehabilitasyonda eklem açıklığı egzersizleri yapılmaktadır. Bu sayede kemik oluşum süreci kontrollü bir şekilde ilerlemektedir.

Ossifikasyon Tedavi Edilmezse

İnsan anatomisinde oluşan anormalliklerin tedavisi edilmediği taktirde oluşacak olan semptomlar postür bozukluğuna sebep olabilmektedir. Bu da günlük hayatı olabildikçe zorlayan aktivitelerin yanı sıra ilerleyen süreçlerinde daha olumsuz ve kalıcı rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Erken tanı ve ardından gelecek olan tedavi sürecinin her zaman daha sağlıklı olduğu bilinmektedir. Bu sebeple vücudunuzda oluşan anormal belirtilerde bir an önce hekime gözükmelisiniz.

Ossifikasyona Ne İyi Gelir?

Sağlıklı kemik gelişimi için tüketilmesi gereken önemli vitaminler mevcuttur. Kalsiyum, fosfor içeren besin gıdaları kemikler için oldukça önemli bir ikilidir. Bu vitaminleri tüketmek kemik sağlığı için oldukça önemlidir. Kemik güçlendirici egzersizler de yapılması önerilmektedir.

Ossifikasyona Ne İyi Gelmez?

Kemikleşme olan bölgeyi koruma altına almayarak çeşitli darbelere maruz kalmasına sebep olmak tedavi süreci için olumsuz etkenlere sahiptir. Bu sebeple ossifikasyon görülen bölge hassaslıkla koruma altına alınmalıdır.

Ossifikasyon Ameliyatı

Kemikleşmenin günlük aktiviteleri zorlayıcı duruma geldiğinde ameliyat edilmesi önerilmektedir. Ameliyat ile ossifikasyon oluşan yerde hareketli bir eklem elde etmek amaçlanmaktadır. Ameliyat sonrası erken dönemde hastalığın tekrarının görülmemesi için radyoterapi uygulanmalıdır. Heterotopik kemikleşmesinin oluşma sebebi genetik bir bozukluk ise o hastaya ameliyat uygulanması durumun kötüye gitmesine sebebiyet verebilmektedir.

Ossifikasyon için Hangi Doktora Gidilir?

Yaralanma gözlendikten sonra iki hafta ile on iki ay arası gibi bir süreçte kemikleşme belirtileri gözlenebilmektedir. Kemikleşme semptomlarının ortaya çıktığı süreçte erken tanı ve teşhis süreci için zaman kaybetmeden bir an önce sağlık kuruluşuna gitmek gerekmektedir. Ossifikasyon için Fizik Tedavi bölümüne ya da Ortopedi bölümüne gözükmek gerekmektedir.