Östrojen

Östrojen Nedir?

Östrojen, kadınlık hormonu olarak da bilinen, temel cinsiyet hormonlarındandır. Östrojen, hipotalamus ve hipofiz bezlerinden gelen uyarılarla overlerde(yumurtalıklarda) salgılanmaktadır. Östrojen hormonu, erkeklerde de bulunur fakat kadınlardaki kadar yüksek seviyede üretilmez. Östrojen kadınlarda, fiziksel gelişim ve üreme fonksiyonlarını kontrol etmektedir.

Östrojen hormonu da diğer hormonlar gibi vücutta belli bir seviye aralığında olmalıdır. Fazlalığı ya da eksikliği durumunda çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkabilmektedir.

Östrojen Hormonu Ne İşe Yarar?

Kadınlarda ergenlik döneminde, östrojen hormon üretimi artmaya başlamaktadır. Bu dönemde yaşanan fiziksel ve duygusal değişimlerin birçoğu, salgılanan östrojen hormonu nedeniyle olmaktadır. Östrojen hormonu, vajinanın büyümesine ve esnek kalmasına neden olur. Aynı zamanda vajina duvarının güçlenmesini ve ilişki sırasında kolay esneyebilmesini sağlar. Östrojen yumurtalıklardan yumurta gelişimini uyarır.

Östrojen, kadınlarda mukus adı verilen hafif asidik bir salgının üretilmesini sağlamaktadır. Mukus, vücudu dışarıdan gelebilecek ya da oluşabilecek herhangi bir enfeksiyona karşı korumaktadır.

Östrojen görevi itibariyle, vücutta gerçekleşen birçok olaya yardımcı olmaktadır. Vücut ısısını uyararak, vücut sıcaklığının kontrolünde yardımcı olabilmektedir. Endorfin salgılanmasına yardımcı olarak, kadınlarda mutluluk duygusunu arttırabilmektedir.

Östrojen Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Östrojen hormon değerleri, yapılan östrojen testi ile ölçülmektedir. Kadın ve erkeklerde bulunan östrojen hormonu normal değeri, test sırasında ölçülen üç hormon çeşidinden elde edilmektedir.

Östrojen testinde; östron (E1), östradiol (E2) ve östriol (E3) şeklinde isimlendirilen hormon çeşit değerleri ölçülmektedir. Rahatsızlık veya kronik rahatsızlık nedeniyle bu değerler değişkenlik gösterebilmektedir. Bu durumda uzman hekim, gerekli detaylı testleri yaparak, durumu analiz etmektedir.

Östradiol (E2) hormon normal değerleri şu şekilde olmalıdır:

• Kadınlarda: Ergenlik öncesi “Belirsiz – 20 pg/ml”, ergenlik dönemi “Belirsiz – 350 pg/ml”, menopoz öncesi “15 – 350 pg/ml” aralığında olmalıdır.
• Erkeklerde: Ergenlik öncesi “Belirsiz – 13 pg/ml”, ergenlik dönemi “Belirsiz – 40 pg/ml”, yetişkin dönemi “10 – 40 pg/ml” aralığında olmalıdır.

Östron (E1) hormon normal değerleri şu şekilde olmalıdır:

• Kadınlarda: Ergenlik öncesi “Belirsiz – 29 pg/ml”, ergenlik dönemi “10 – 200 pg/ml”, menopoz öncesi “17 – 200 pg/ml”, menopoz sonrası “7 – 40 pg / ml” aralığında olmalıdır.
• Erkeklerde: Ergenlik öncesi “Belirsiz – 16 pg/ml”, ergenlik dönemi “Belirsiz – 60 pg/ml”, yetişkin dönemi “10 – 60 pg/ml” aralığında olmalıdır.

Östrojen Hormonu Nasıl Ölçülür?

Östrojen testi yapılmadan önce dikkat edilmesi gereken durumlar bulunmaktadır. Test işleminden önce hastanın, doktor ile görüşme sağlaması oldukça önemlidir. Kullanılan ilaçlar, içinde bulunulan tedaviler ve hekimin istediği bilgiler doğru olarak verilmelidir. Yapılacak testin doğru sonuç vermesi ve teşhis konulabilmesi için önem gerektiren bir durumdur.

Östrojen testi genellikle kan alınarak yapılmaktadır. Kan sonucunda ortaya çıkan değerler, uzman hekim tarafından kontrol edilerek rahatsızlık olup olmadığı teşhisi konulmaktadır. Bazı durumlarda östrojen seviyesine 24 saatlik idrar testi ile de bakılmaktadır.

Doktor, hastanın sağlık geçmişi hakkında bilgi sahibi olduktan sonra, gerekli test seçeneğine karar vermektedir. Test sonucu konulan teşhis sonrası, tedavi yöntemleri değerlendirilmektedir.

Bebek ve Çocuklarda Östrojen Hormonu Değeri Nasıl Olmalıdır?

Kız ve erkek çocuklarında, ergenlik dönemine kadar fazla östrojen üretimi olmamaktadır. Ergenlik döneminde başlayan östrojen hormonu üretimi, yetişkin döneminde de devam etmektedir. Vücutta en çok östrojen hormon üretimi ergenlik döneminde yapılmaktadır.

Bebekler ve çocuklar için önerilen östrojen değer aralığı bulunmamaktadır. Ergenlik dönemine kadar bu değer “Belirsiz” olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda uzman doktorun, çocukta östrojen hormonu ile ilgili bir rahatsızlık olabileceği şüphesi taşıması halinde, gerekli detaylı testler yapılarak, mevcut hormon seviyesi ölçülebilmektedir.

Östrojen Hormonu Eksikliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kadın yumurta hücrelerinin gelişimi başladığında, östrojen hormonunun salgılanarak, vücut için yeterli düzeye gelmesi gerekmektedir. Östrojen hormonu salgısını uyaran hipotalamus ve hipofiz bezlerinin çalışmasında sorun oluştuğunda, yeteri kadar östrojen salgılanamamaktadır. Bu nedenle vücutta östrojen hormonu eksikliği rahatsızlığı ortaya çıkmaktadır.

Östrojen hormonu eksikliği nedenleri ve hastalıkları şu şekilde listelenebilir:

• Yüksek tempoda, aşırı egzersiz yapılması,
• Anoreksiya  nervoza (Yeme bozuklukları),
• Kronik böbrek yetmezliği,
• Genetik bozukluklar,
• Hipofiz bezi yetmezliği,
• Over yetmezliği (Over fonksiyonlarının bozulması),
• Turner sendromu.

Östrojen Eksikliği Belirtileri

Östrojen eksikliği, vücut fonksiyonlarında ve duygularda değişimlere neden olabilmektedir. Bu nedenle pek çok belirtisi bulunmaktadır. Vücutta oluşum şekli ve eksikliğin ne kadar süre olduğu dikkate alınmalıdır.

Östrojen eksikliği belirtileri şu şekilde listelenebilir:

• Vajinada sıvı eksikliği sebebiyle, ağrılı cinsel ilişki,
• Sık yaşanan idrar yolu enfeksiyonu,
• Adet döngüsünde yaşanan bozulmalar,
• Ruh hali değişkenliği,
• Ateş artmamasına rağmen sıcak hissedilmesi,
• Memelerde oluşan hassasiyet,
• Migren ataklarının artışı,
• Depresyon,
• Kronik yorgunluk, halsizlik,
• Odaklanma problemi,
• Zihin fonksiyonlarında yavaşlama.

Östrojen Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Östrojen eksikliği teşhisi konulan 25 – 50 yaş aralığındaki kadınlarda, genellikle yüksek doz östrojen tedavisi uygulanmaktadır. Uygulanan tedavi ile birlikte, kemik kaybı, kalp – damar rahatsızlıkları ve hormonal dengesizlik riskleri en az seviyeye indirgenmektedir.

Yüksek doz östrojen tedavisi 4 farklı yöntem ile uygulanabilmektedir. Bu yöntemler, şu şekilde listelenebilir:

• Oral (ağızdan); Östrojen ilaçları,
• Topikal; Östrojen kremi, jel ya da spreyler,
• Vajinal; Fitil, halka veya kremler
• Enjeksiyon

Tedavi, hormon seviyesi normal değerlere yükseldiğinde amacına ulaşmış sayılmaktadır. Fakat bazı durumlarda hormon seviyesi normal seyre geldikten sonra da uzun süre tedaviye devam edilmesi gerekebilir.

Özellikle menopozda östrojen hormonu seviyesi azaldığından, uzun süreli östrojen tedavisi menopoz dönemi yaklaşan kadınlar için önerilmektedir.

Diğer östrojen eksikliği tedavisi yöntemleri şunlardır:

• Doğum kontrol hapları: İçerdiği östrojen ve progesteron hormonu ile vücuda östrojen hormonu katkısı sağlamaktadır.
• Hormon replasman tedavisi (HRT): Tedavi, kadın hormon değerlerini normal seviyelere getirerek, menopoz döneminde meydana gelen östrojen hormonu eksikliğini ortadan kaldırmayı amaçlar.
• Östrojen replasman tedavisi (ERT): Tedavi, menopoz dönemini atlatmış ve rahmi alınmış kadınlarda uygulanmaktadır. Vücuttaki östrojen eksikliğine karşı uygulanan, etkili yöntemler arasındadır.

Östrojen Eksikliğine Ne İyi Gelir?

Uygulanan östrojen tedavisinin yanında, östrojen artıran besinler destek amaçlı kullanılabilmektedir. Doktor bilgisi dahilinde, gerçekleşen tedavinin seyrini değiştirmeyecek şekilde östrojen içeren besinler ve östrojen içeren bitkilerin kullanımı, tedaviye olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Ancak birebir hormon seviyesinde bir artışa yol açmazlar, destek olurlar.

Ayrıca östrojen hormon artırımı için şu öneriler de yapılmaktadır:

• Dengeli ve sağlıklı beslenme,
• Soya ürünlerinin tüketimi,
• Kahve tüketimi,
• Az şeker kullanımı,
• Fitoöstrojen içeren gıdaların tüketimi,
• Bitki çayları,
• Keten tohumu,
• Sigara ve alkol kullanımını bırakma.

Östrojen Eksikliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Östrojen hormonu eksikliği, tedavi gerektiren ciddi bir rahatsızlıktır. Kadınlarda daha sık yaşanan rahatsızlık çeşitli yöntemler ile hastalığın şiddetine göre tedavi edilmektedir.

Tedavi işleminin yapılmaması durumunda, fiziksel gelişim de problemler, adet döngüsünde bozulmalar, duygu değişkenliğinin artması, karar mekanizmasının bozulması gibi günlük hayatı etkileyebilecek sorunlar baş gösterebilmektedir.

Aynı zamanda östrojen hormonu eksikliğinin ortaya çıkardığı cinsel isteksizlik ve ilişki sırasında ağrı hissi, yaşamı olumsuz etkileyen diğer etkenler arasındadır. Östrojen eksikliği belirtisi bulunan bireyler, doktor teşhisinin ardından önerilen tedaviye başlamalılardır.

Östrojen Fazlalığı Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Östrojen hormonunun yüksekliği nedenleri, pek çok etkene bağlı olabilmektedir. Vücuttaki östrojen seviyesi, doğal yollarla yükselebileceği gibi farklı bir tedavide kullanılan ilaçlardan dolayı da artabilmektedir.

Tüketilen gıdalar ve beslenme düzeni de östrojen hormonunu yüksek seviyelere çıkaran durumlar arasında yer almaktadır. Gebelikte östrojen seviyesi yukarı çıkmakta ve en sık görülen nedenler arasında yer almaktadır.

Östrojen fazlalığı nedenleri ve hastalıkları şu şekilde listelenebilir:

• Ergenlik,
• Obezite veya aşırı kiloluluk,
• Hipertansiyon,
• Diyabet,
• Yumurtalıkta oluşan tümörler,
• Gebelik,
• Bazı ilaçların kullanımı.

Östrojen Fazlalığı Belirtileri

Östrojen yüksekliği, kadın ve erkek bireylerde çeşitli belirtilere neden olabilmektedir. Farklı sonuçlar ortaya çıkaran östrojen yüksekliği, tedavi gerektiren, önemli bir rahatsızlıktır.

Adet döneminde östrojen seviyesi en üst seviyelere çıkabilir. Adet kanamasının başladığı ilk günden itibaren vücutta östrojen artışı başlar. Yaşanılan kasılmalar ve ağrılar, östrojen hormonunun yukarı seviyelere çıktığı dönemlerde yaşanmaktadır.

Kadınlarda ve erkeklerde östrojen fazlalığı belirtileri fark göstermektedir. Özellikle erkeklerde östrojen hormonu artarsa, fiziksel ve cinsel bakımdan ciddi rahatsızlıklar ortaya çıkabilmektedir. Ortaya çıkan belirtiler şu şekilde listelenebilir:

Kadınlarda;

• Vücutta şişkinlik hissi,
• Memelerde büyüme ve hassasiyet,
• Cinsel istekte azalma,
• Adet döngüsünde bozulmalar,
• Ruh hali değişkenliği,
• Sürekli ortaya çıkan baş ağrısı,
• Kilo alımı,
• Saç dökülmesi,
• Uyku sorunu,
• Yorgunluk ve halsizlik,
• Hafıza problemleri,
• El ve ayakların soğukluğu,
• Anksiyete,
• Panik atak.

 Erkeklerde;

• İnfertilite (Kısırlık),
• Jinekomasti (Erkeklerde meme büyümesi),
• Erektil Disfonksiyon (Ereksiyon olamamak) belirtilerini göstermektedir. 

Östrojen Fazlalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Erkeklerde ve kadınlarda östrojen hormonu fazlalığı, tedavi gerektiren ciddi bir rahatsızlıktır. Östrojen hormonu eksikliği tedavisinde kullanılan yöntemler, östrojen hormonunda fazlalığa da yol açabilmektedir. Bu durumda uzman hekim gerekli testleri yaparak, hormon seviyesini dengelemeye yönelik yeni tedavi yöntemi belirleyebilmektedir.

Östrojen fazlalığı tedavi yöntemleri şu şekilde listelenebilmektedir:

• İlaç tedavisi,
• Ooferektomi (Cerrahi tedavi),
• Östrojen diyeti.

Östrojen Fazlalığına Ne İyi Gelir?

Östrojen hormonu yüksekliğinde, uzman doktor tarafından gerekli testler yapılarak uygun tedavi yöntemi tercih edilmektedir. Bunun yanında östrojen hormonunu azaltan yiyecekler ile tedaviye katkı sağlanabilmektedir.

Vücutta progesteron ve östrojen reseptörleri fazla bulunduğunda, çeşitli rahatsızlıklar baş göstermektedir. Östrojen fazlalığı belirtileri görüldüğünde, uzman hekime başvurularak, gerekli testlerin yapılması sağlanmalıdır. Test sonucundaki teşhise göre en uygun tedavi yöntemi uygulanmalıdır.

Östrojen fazlalığına iyi gelebilecek öneriler şu şekildedir:

• Doktor kontrolü ve bilgisinde kullanılan ilaçların değişimi,
• Spor yapma,
• Düzenli ve dengeli beslenme,
• Östrojen azaltan besinlerin tüketimi,
• Düzenli uyku,
• Stres durumundan çıkma,
• Alkol ve sigara kullanımının bırakılması.

Östrojen Fazlalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Östrojen fazlalığı belirtileri görüldüğü andan itibaren, uzman doktora başvurulması gerekmektedir. Erkeklerde ve kadınlarda östrojen hormonunun referans aralığı dışına çıkarak artması, bedensel ve ruhsal rahatsızlıklar ortaya çıkarmaktadır.

Östrojen fazlalığı tedavi edilmediği takdirde kadınlarda, yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı gibi semptomlar artış göstererek günlük hayatı olumsuz yönde etkileyecektir. Ayrıca kadınlarda, östrojen kırılma kanaması adı verilen, ağrılı bir sonuca da yol açmaktadır.

Erkeklerde östrojen fazlalığı ise sık görülen jinekomasti ve erekte olamama sorunlarını ortaya çıkarmaktadır. Tedavi edilmediği durumlarda, günlük hayat ve cinsel hayat östrojen yüksekliği nedeniyle olumsuz etkilenebilmektedir.