P-LCR

P-LCR Nedir?

Plcr; tam kan sayımı olarak bilinen rutin taramalarda trombosit büyük hücre oranını ifade eden bir kısaltmadır. Trombosit büyük hücre oranının İngilizce karşılığı olan “Platelet large cell ratio” kelimelerinin baş harflerinden türetilen bu kısaltma, genel sağlık değerlendirilmelerinde etkin rol oynayan bir kan değeridir. Bunun yanında aşırı kanamanın önlenmesi ve yaraların iyileştirilmesinde etkin olan trombosit seviyeleri, düşük ya da yüksek olduğunda ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir.

Karaciğer tarafından üretilen trombositler aynı zamanda kan pulcukları olarak da bilinirler. Kanın pıhtılaşmasını gerektiren koşullarda aktif hale gelen bu kan hücreleri, işlevini tamamladıktan sonra dalak tarafından parçalanılarak yok edilirler. Ancak bu hücre sayısının artışı durumunda pıhtılaşma artarken, sayı azaldığı durumlarda da pıhtılaşma zorlaşır.

Bazı hastalıklar ve koşullar nedeniyle dalak daha aktif çalışmaya başladığında değerleri düşebilir veya artabilir. Mesela sigara kullanımı, yüksek rakımlı bir bölgede yaşama gibi faktörler nedeniyle değerler değişebilirken, seviyelerinde görülen bu dalgalanmanın nedeni kalıtsal veya sonradan edinilmiş bir hastalık da olabilir. Bu yüzden kanda plcr düşüklüğü veya artışı bir uzman tarafından değerlendirilerek nedeni konusunda kesin bir tanı konması ve tedavi edilmesi gerekir.

P-LCR Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Kan tahlili analizi özel tıbbi cihazlar tarafından yapılarak belirlenmiş bir formül çerçevesinde plcr değeri hesaplanır. Bu değerler p-lcr = p-lcc/plt formülü ile otomatik olarak hesaplanmaktadır. Plt toplam trombosit sayısını ifade ederken, p-lcc ise 12 fl’den büyük olan ve 30 fl’den küçük olan trombosit sayısını ifade etmektedir. Çıkan sonuçlar referans aralığı ile karşılaştırılmaktadır. P-lcr seviyelerindeki referans aralıkları yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişebilirken, %44-56 aralığında olması gerekir. Başka bir ifadeyle 150.000-400.000 aralığındaki değerler normal olarak kabul edilir.

P-LCR Nasıl Ölçülür?

P-lcr değerlerini elde etmek için hemogram olarak bilinen tam kan sayımı yapılması gerekir. Parmak ucundan, koldaki bir damardan ya da yeni doğanlarda topuktan kan numunesi alınarak yapılan bu işlem, hemen hemen her hastane veya sağlık ocağında uygulanan rutin bir kan testidir. Özel bir hazırlık yapılmasına gerek olmamasına rağmen alerji veya hastalık öyküsü hakkında uzmana bilgi verilmesinde fayda vardır. Bunun yanında sonuçların değerlendirilmesi açısından alınan ilaçlar varsa, uzman bilgilendirmelidir.

Alınan kan laboratuvarda özel analiz cihazı ile analiz edilerek kan değerlerinin seviye ve oranları otomatik olarak çıkarılır. Çıkan sonuçlar kan hücreleri kemik iliği tarafından üretildiği için kemik iliği hakkında da faydalı bilgiler sağlar. Ancak plcr kan tahlili sonucunda sadece plcr değeri çıkmaz, diğer trombosit değerleri ve pek çok kan bileşeni hakkında da bilgiler sağlanır. Bu yüzden çıkan sonuçlar tanı konmadan önce diğer trombosit ve kan değerlerinin de değerlendirilmesi gerekir.

Hamilelikte P-LCR Değerleri Nasıl Olmalı?

Hamilelik sürecinde kan hacminde yaşanan düşüş nedeniyle p-lcr değerlerinde düşme yaşanabilir. Yani hamilelik plcr düşüklüğü nedenleri arasında sayılabilir. Uzman tarafından izlenmesi dâhilinde herhangi bir sorun oluşturmayan bu durum, genellikle ikinci ve üçüncü trimester dönemde yaşanır. Değerlendirmenin diğer trombosit ve kan bileşenleri ile beraber ele alınması gerekirken, hamilelik belirti ve şikayetleri gibi harici bir durum olup olmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.

Hematologların ve kadın doğum uzmanlarının hamilelik sırasında bu farklı referans aralıklarından haberdar olmaları önemlidir. Hamilelerin beslenme ve diğer koşullarının takibi içinde önem taşıyan bu değer, enfeksiyon durumunda düşebilir. Bu yüzden anne ve fetüs açısından bir risk teşkil etmemesi için takibi önemlidir. Hamilelikte plcr normal referans aralığı şu şekildedir;

Birinci trimester: %18 – 46

İkinci trimester: %16,7 - 46,7

Üçüncü trimester: %18 - 50

Bebeklikte P-LCR Değerleri Nasıl Olmalı?

Bebeklerde ve çocuklarda topuktan alınan kan ile trombosit değerleri ile ilgili ölçümleme yapılırken plcr tek başına değerlendirilmez. Bunun yanında diğer trombosit değerleri ve kanın diğer bileşenleri hakkında bütüncül bir yaklaşımla sonuçlar ele alınır. Kalıtsal olarak gen faktörlü bir hastalık veya dalakta anormallikler varsa plcr değerleri normal seviyelerin dışına çıkabilir. Bunun haricinde bebek kan akışını plasenta kaynaklı sağladığı için doğumun ilk günlerinde kendi trombosit sayısına ulaşması bir süre alabilir. Uzmanlar tarafından bu göz ardı edilmemelidir.

P-LCR Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Kandaki plcr değerlerinin düşmesine doğuştan gelen dalak anormallikleri neden olabileceği gibi sonradan edinilmiş bir hastalık da neden olabilir. Romaid artrit, sonradan dalak genişlemesi veya üremik sendrom plcr düşüklüğe neden olan koşullar arasında gösterilebilir. Ayrıca nöbet ilaçları ve idrar söktürücü ilaçlar da kandaki trombositi azaltabilirken ilişkili olarak plcr seviyelerinin düşmesine neden olabilir.

Alkol kullanımı ve B12 eksikliği de plcr düşüklüğünün bir sebebi olabilirken neden olan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir;

• Kan hastalıkları
• Karaciğer hastalıkları 
• Lösemi gibi kanser türleri
• Aşırı alkol kullanımı
• Hamilelik
• Kemoterapi tedavisi
• HIV
• Beslenme bozukluğu kaynaklı B12 eksikliği
• Enfeksiyon hastalıkları
• Trombositopeni(trombosit düşüklüğü)
• Trombosit oranlarını yükselten hastalıklar

P-LCR Düşüklüğü Belirtileri

Plcr düştüğü zaman bazı belirti ve semptomlarla kendini gösterir. Bu belirti ve semptomlar herkeste aynı olmamakla beraber uzun süreli yorgunluk ve halsizlik görülmesi yaygındır. Bunların yanında trombosit seviyelerinin aşırı düşmesinden kaynaklı diş eti kanaması, iyileşmeyen yara, idrar ve rektumda kanama ve hatta iç kanama belirtisi olan kanlı mukus da görülebilir.

Özellikle hamilelik dönemi belirtileri ile karıştırılabilecek bazı belirtiler yapılan tam kan sayımı ile belirlendiğinde takibi yapılmalı ve önerilen gerekli beslenme tavsiyelerine uyulmalıdır. Plcr düşüklüğü yakından izlendiği ve diğer kan değerleriyle birlikte değerlendirildiğinde tehlike içermeyen bir durumdur.

P-LCR Düşüklüğü Tedavisi

Trombosit düşüklüğü olan trombositopeni varsa bu plcr düşüklüğüne neden olabilir. Tedavisi yapılırken öncelikle buna neden olabilecek ilaçlar değiştirilmelidir. Bunun yanında trombosit değerlerini yükselten ilaçlar reçete edilebilirken bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlarda verilebilir. Bazı durumlarda ise plazma değişimi gerekebilir, hatta dalağa cerrahi müdahale yapılmasına bile ihtiyaç duyulabilir.

P-LCR Düşüklüğü Ne İyi Gelir?

Kandaki plcr değerinin yükselmesini sağlamak için uygulanan tıbbi tedavinin yanında bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. Mesela morarma veya yüksek kanamaya neden olabilecek aktivite ve sporlardan kaçınılması gerekir. Diyette ise C vitamini bakımından zengin olan pancar, turunçgiller, ahududu, bal kabağı, ıspanak gibi besinlerin tüketilmesine özen gösterilmelidir. B12 ve A vitamini açısından zengin olan besinler tüketilmesi trombosit sayısını ve dolayısıyla plcr seviyelerini yükseltilmesine yardımcı olur.

P-LCR Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kandaki trombosit değerlerinin çok düşük olması trombositepenin şiddetini artırabileceği gibi beyin kanaması riski içerebilir. Ancak bu sadece plcr düşüklüğü ile değerlendirilemez diğer tombosit değerleri ve kan bileşenleri aynı anda değerlendirilmelidir. Değerlendirmeler yapıldıktan sonra çıkan sonuca göre ilaç veya diyet tavsiyeleri ile bu eğerler yükseltilmeye çalışılır. Ayrıca bu yönde alkol tüketimi, ibuprofen ve aspirin gibi değerleri düşüren ilaçların kullanımı bırakılmalıdır.

P-LCR Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Plcr değerlerinin yüksek olması trombositoz olarak değerlendirilen trombosit fazlalığına işaret eder. Buna neden olana bazı sağlık koşulları ve hastalıklar olmasının yanında bazı durumlarda geçici bir yükselme görülebilir.  Uzun sürekli yükselmeler organlara zarar verebileceğinden dolayı yakından takip edilmeli ve gerekli tıbbi müdahaleler yapılmalıdır. Plcr yüksekliği nedenleri ve hastalıkları arasında şunlar bulunur;

• Demir eksikliği 
• Dalak aldırma gibi cerrahi müdahaleler 
• Alerjik tepkimeler
• Kanser 
• Enfeksiyon
• Sigara kullanımı
• Hemolitik anemi
• Akut kanama
• Bağırsak hastalıkları
• Bazı gen mutasyonları

P-LCR Yüksekliği Belirtileri

Plcr yüksekliğinin en yaygın belirtisi anemi ve iştah kaybıdır. Bunun yanında cildin hassaslaşması ve yorgunlukta görülen diğer belirtiler arasında gösterilebilir. Plcr yüksekliği sonrası pıhtı riski olabileceği gibi şu belirtilerle de kendini gösterebilir;

• Denge kaybı ve baş dönmesi
• Baş ağrısı
• El ve ayaklarla yanma ve zonklama
• Morarmalar
• Görme de değişiklikler
• Göğüs ağrısı
• El ayak uyuşma ve karıncalanma
• Burun kanaması
• Dışkıda kan
• Konuşma zorlukları
• Bilinç bulanıklığı

P-LCR Yüksekliği Tedavisi

P-lcr yüksekliği belirlendikten sonra diğer trombosit ve kan bileşenleri kontrol edilerek bütüncül bir değerlendirme yapılır, sonrasında bir tedavi planı başlatılır. Diyabet, tansiyon veya kolesterol gibi kronik bir hastalığın neticesinde oluşan bir durum ise bu koşullar tedavi edilir. Bunun yanında trombosit perinezi olarak adlandırılan fazlalık trombositleri temizleyen bir tedavi başlatılabilir. Bu tedaviye müracaat edilmeden önce, öncelikle fazla plcr’ye neden olan ilaçlar değiştirilir, trombosit üretimi yavaşlatılır ve kan pıhtılaşmasına engel ilaçlar reçete edilir.

P-LCR Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Plcr yüksekliğinin tedavisi yapılırken, uygulanan tıbbi tedavinin yanında sigarayı bırakmak ve düzenli egzersiz yapmak da yardımcı olur. Tam tahıllı ve yağsız proteinler tüketmek, meyve ve sebze tüketimine ağırlık vermek altta yatan kronik sebeplerin iyileştirilmesine yardımcı olabileceği için plcr düşmesine yardımcı olabilir. Trombosit değerlerinin düşürülmesine yönelik karanfil, zerdeçal, sarımsak, kimyon ve omega 3 bakımından zengin besinler tüketilmesi trombositi doğal olarak düşürürken plcr seviyelerini düşer.

P-LCR Yüksekliği Hastalıkları

Plcr değerlerinin yüksek olması genetik faktörlerden kaynaklanabileceği gibi sonradan edinilmiş bir hastalığın neticesinde de oluşabilir. Bazı hormonların işlevini yerine getirmesini engelleyen faktörler kemik iliğindeki kırmızı kan hücre sayısını azaltırken, üretimin hızlanması adına trombosit ve dolayısıyla plcr değerleri de yükselebilir.

P-LCR Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Plcr değerleri yüksekse tedavisi yapılmadığı durumlarda tromboembolik iskemik için bir risk faktörü oluşturur. Dolayısıyla felç ve beyin kanaması gibi ciddi hayati sonuçlar doğuran koşullar oluşturmaması adına erken dönemde değerlerin düşürülmeye çalışılması önemlidir. Sonraki süreçte de yakından izlenmesi gerekir.