Palyatif Bakım Nedir?

Palyatif bakım, hastalığın teşhisi, seyri veya kanser ise evresine bakılmaksızın, hastaları ağrıdan ve ciddi bir hastalığın diğer şikayetlerinden kurtulmaya veya şikayetleri azaltmaya çalışan özel tıbbi bir bakımdır. Palyatif bakım hizmetleri aslında hem hastalar hem de aileleri için hayat kalitesini arttırmayı amaçlamaktadır. Bu bakım şekli, bakım hizmeti verecek ekibe, hizmet almak istenilen yere (hastane, ev, özel merkezler) kişinin ve ailenin durumuna göre ayarlanmaktadır.

Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler ve bu konuda eğitim almış kişilerden oluşan bir ekip tarafından sağlanır. Devam eden tedavi ve bakım hizmetinin yanında palyatif bakım ekibi kişiyle, ailesiyle ve diğer doktorlarıyla iletişim halinde çalışırlar. Palyatif bakım, kalp yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kanser, demans, Parkinson hastalığı ve diğerleri gibi ciddi bir hastalıkla yaşayan herkes için bir kaynaktır. Hastalığın herhangi bir aşamasında başlayabilir ve tanı aldıktan sonra kişi veya ailesi palyatif bakım hizmeti almak için hizmet almak istediği yere başvurabilir. Bu konu hakkında tanı anından itibaren hasta ve ailesi doktoru ile iletişimde olabilir.

Palyatif bakım, hayat kalitesini arttırmaya ve şikayetlerini azaltmaya yardımcı olmanın yanı sıra, hastaların tıbbi tedavi tercihlerini anlamalarını da sağlamaktadır. Palyatif bakım yoluyla sağlanan organize hizmetler, hayatlarının çok ileri dönemlerinde çok fazla genel rahatsızlık ve sakatlık yaşayan yaşlılar için yararlı olabilir.

Palyatif Bakım Kimler için Uygundur?

Palyatif bakım hizmetleri, ciddi ve ölümcül bir hastalığı olan her yaş grubundaki kişiye verilebilir. Aşağıdakiler gibi hastalıklarla yaşayan yetişkinlere ve çocuklara yardımcı olabilir:

• Kanser
• Kök hücre nakli gerektiren kan ve kemik iliği bozuklukları
• Kalp hastalığı
• Kistik fibrozis (Ailesel geçiş gösteren salgı bezlerini tutan bu nedenle birçok sistemin etkilendiği bir hastalıktır. Üretilen mukus koyu ve yapışkandır. Vücutta tıkanıklıklara yol açarak en çok solunum, sindirim ve üreme sistemini etkiler. )
• Demans (unutkanlık)
• Son dönem karaciğer hastalığı
• Böbrek yetmezliği
• Akciğer hastalığı
• Parkinson hastalığı
• Baş ve Boyun Kanseri
• HIV / AIDS
• Huntington Hastalığı (Ailevi geçişi olan erişkin yaşta unutkanlık, kol ve bacakta ani istemsiz hareketlerle seyreden bir hastalıktır.)
• Lösemi (kan hücrelerinin kanseri) ve Lenfoma (lenf hücrelerinin kanseri)
• Multipl myeloma (Beyaz kan hücresi olan plazma hücresinin kanseri)
• Multipl Skleroz (Sinir hücre kılıfının hasarına bağlı olarak merkezi sinir sisteminin tutulduğu bir hastalıktır.)
• Pankreas kanseri
• Pulmoner Fibroz (Akciğer sertleşmesi)
• İnme

Palyatif tedavi ile iyileştirilebilecek semptomlar şunları içerir:

• Ağrı
• Mide bulantısı ya da kusma
• Kaygı veya sinirlilik
• Depresyon veya üzüntü
• Kabızlık
• Nefes almada güçlük
• Kilo kaybı
• Yorgunluk
• Uyku problemi

Terminal Dönem Palyatif Bakım

Terminal dönem hastalık, iyileştirilemeyen ve muhtemelen kişini ölümüne yol açabilecek bir hastalık veya durumdur. Ölümcül bir hastalıkla yaşayan birinin, şikayetlerini azaltmayı ve hayat kalitesini arttırmayı amaçlayan tedavi ve bakımı görmesi hedeflenir. Amaç, hastalığını iyileştirmek yerine, kişinin kendisini desteklenmiş hissetmesini sağlamak ve ona iyi bir yaşam kalitesi vermektir. İnsanlar palyatif bakım alırken aynı zamanda başka tedaviler de alabilirler.

Birisi ölümcül bir hastalıkla yaşıyorsa, bu onun dolu bir hayat yaşayamayacağı anlamına gelmez. Palyatif bakım, kişinin olabildiğince iyi ve aktif olmasına yardımcı olmayı amaçlar ve sahip olabileceği ağrı veya diğer şikayetleri yönetmeye yardımcı olur.

Ölümcül bir hastalıkla yaşayan insanlar ve yakınları, hastalıklarının çeşitli noktalarında farklı türde pratik yardıma veya duygusal desteğe ihtiyaç duyduklarını görebilirler. Palyatif bakım, hasta olan kişi ve yakınları için psikolojik, sosyal ve ruhsal desteği içerebilir. Hasta olan kişiye bakan sağlık uzmanlarından oluşan bir ekip olan palyatif bakım ekibi, aile ve arkadaşların ihtiyaç duydukları yardım ve desteği almasını sağlayabilir.

Kanser Hastalarında Palyatif Bakım

Palyatif bakım, kanser gibi ciddi bir hastalıkla yaşayan insanların yaşam kalitesini iyileştirmeye odaklanır. Kanserli kişiler, teşhis noktasından, tedavi süresince ve sonrasında herhangi bir zamanda palyatif bakım alabilirler.

Kanserin fiziksel ve duygusal etkileri ve tedavisi kişiden kişiye çok farklı olabilir. Palyatif bakım, bir bireyin özel ihtiyaçlarını bakıma entegre ederek çok çeşitli konuları ele alabilir. Bir palyatif bakım uzmanı, her hasta için aşağıdaki konuları dikkate alacaktır:

• Fiziksel: Yaygın fiziksel şikayetler arasında ağrı, yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, nefes darlığı ve uykusuzluk yer alır.
• Duygusal ve başa çıkma: Palyatif bakım uzmanları, hastalara ve ailelere kanser teşhisi ve kanser tedavisiyle gelen duygularla başa çıkmalarına yardımcı olacak kaynaklar sağlayabilir. Depresyon, kaygı ve korku, palyatif bakımla ele alınabilecek endişelerden yalnızca birkaçıdır.
• Manevi: Bir kanser teşhisi ile hastalar ve aileler genellikle hayatlarının anlamını daha derinlemesine ararlar. Bazıları hastalığın kendilerini inançlarına veya manevi inançlarına yaklaştırdığını düşünürken, diğerleri neden kanserin başlarına geldiğini anlamakta zorlanır. Palyatif bakımda bir uzman, insanların inançlarını ve değerlerini keşfetmelerine yardımcı olabilir. Böylece bir barış duygusu bulabilirler veya durumlarına uygun bir kabul noktasına ulaşabilirler.
• Bakıcının ihtiyaçları: Aile üyeleri, kanser bakımının önemli bir parçasıdır. Hasta gibi ihtiyaçları da değişir. Aile üyelerinin kendilerine yüklenen ekstra sorumluluklardan bunalmaları yaygındır. Birçoğu, iş, ev işleri ve diğer aile üyelerine bakmak gibi diğer yükümlülükleri yerine getirmeye çalışırken hasta bir akrabaya bakmakta zorlanır. Sevdiklerine tıbbi durumlarda nasıl yardım edecekleri konusundaki belirsizlik, yetersiz sosyal destek ve endişe ve korku gibi duygular da bakıcının stresini artırabilir. Bu zorluklar, bakıcıların kendi sağlığını tehlikeye atabilir. Palyatif bakım uzmanları, ailelerin ve arkadaşların başa çıkmalarına yardımcı olabilir ve onlara ihtiyaç duydukları desteği verebilir.
• Pratik ihtiyaçlar: Palyatif bakım uzmanları ayrıca mali ve yasal endişeler, sigorta soruları ve istihdamla ilgili endişeler konusunda yardımcı olabilir. Bakımın amaçlarını tartışmak da palyatif bakımın önemli bir bileşenidir. Bu, aile üyeleri, bakıcılar ve onkoloji bakım ekibinin üyeleri arasında ileri yönergeler hakkında konuşmak ve iletişimi kolaylaştırmaktır.

Pediatrik Palyatif Bakım

Pediatrik (çocuk hastalığı ve sağlığı) palyatif bakım, ciddi bir hastalıkla yaşayan çocuk yaş grubu için verilen özel tıbbi bir bakım hizmetidir. Palyatif bakım, hastalığın şikayetlerinden ve stresinden kurtulmaya odaklanır. Amaç, çocuk ve ailenin hastalık süresince desteklenmesini sağlamak, çocuğun şikayetlerini azaltmak, iyilik durumu halinde olmasını ve aktif kalmasını hedeflemektir.

Özel olarak eğitilmiş doktorlar, hemşireler, sosyal hizmet uzmanları ve diğerlerinden oluşan bir ekip palyatif bakım sağlar. Ekip, ekstra bir destek katmanı olarak çocuğun diğer doktorlarıyla birlikte çalışır. Palyatif bakım, her yaşta ve hastalığın herhangi bir aşamasında uygundur ve iyileştirme amaçlı tedaviyle birlikte sağlanabilir.

Pediyatrik palyatif bakım, genetik bozukluklar, kanser, prematüre, nörolojik bozukluklar, kalp ve akciğer rahatsızlıkları ve diğerleri dahil olmak üzere ciddi tıbbi durumları ele alır. Bu hastalıkların ağrı, nefes darlığı, yorgunluk, kabızlık, bulantı, iştahsızlık ve uyku güçlüğü, anksiyete ve depresyon gibi belirtilerini giderir. Kısacası çocuğun ve ailenin yaşam kalitesini iyileştirmesine yardımcı olur.

Pediatrik palyatif bakım aile merkezlidir. Bakımın iletişimine ve koordinasyonuna yardımcı olur. Palyatif bakımın sağladığı yakın iletişim sayesinde aileler değerleri, gelenekleri ve kültürlerine uygun seçenekleri daha iyi seçebilmektedir. Bu, tüm ailenin refahını iyileştirir.

Palyatif bakım ekibi, çocuğu ve aileyi her adımda destekler. Bunu şikayetleri kontrol ederek, hedefleri netleştirmeye yardımcı olarak ve bunları tedavi seçenekleriyle eşleştirerek ve daha fazlasını yaparak yaparlar.

Palyatif bakım ekibi, çocuğun birincil doktoruyla birlikte çalışarak ekstra bir destek katmanı sağlar:

• Stres dahil şikayetlerin uzman tedavisi
• Zor ve karmaşık tedavi seçenekleri için iletişim ve rehberlik
• Diğer tüm doktorlar ve sağlık ekipleriyle yakın iletişim ve koordinasyon
• Aileye ve kardeşlere destek

Palyatif bakımı küratif tedaviyle harmanlamanın çocuğa ve aileye mümkün olan en eksiksiz tıbbi bakımı sağlamak için çok önemli olduğunu unutmamak önemlidir.

Aileler genellikle ilk olarak hastanede veya klinik randevusunda pediatrik palyatif bakım ekibiyle tanışır. Takip ziyaretleri de bu yerlerden herhangi birinde gerçekleştirilebilir. Ancak birçok ekip, çocuk eve geldikten sonra telefonla ve ev ziyaretleriyle bakım ve destek sunmaya devam edecek.

Ev ortamı, ciddi bir hastalıkla karşı karşıya olan bir çocuk için en rahat ve en güvenli yer olabilir. Evde palyatif bakım genellikle bir evde bakım kurumu, bir toplum bakım kurumu ve çocuğun birinci basamak hekiminin yardımıyla desteklenir. Hatta bazı pediatrik palyatif bakım ekipleri, ailelere soru sormak için gece veya gündüz arayabilmeleri için 7/24 erişim sunar.