Patella kırığı, diz kapağı kemiğinin bütünlüğünün bozulmasıyla ortaya çıkan ve hareket kabiliyetini ciddi şekilde etkileyen bir yaralanmadır. Genellikle düşme, trafik kazası veya diz üzerine gelen direkt darbe sonucu oluşur. Bu makalede, patella kırığının belirtilerinden tedavi seçeneklerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz.

Patella Kırığı Nedir?
Patella, diz ekleminin ön kısmında yer alan ve kuadriseps kasına bağlı bir kemiktir. Eklem hareketini kolaylaştırırken diz yapılarını da korur. Kırık, kemikte çatlak, parçalı veya tam ayrılma şeklinde görülebilir. En yaygın nedenler arasında yüksekten düşme, spor yaralanmaları veya osteoporoz gibi kemik zayıflığı durumları yer alır.

Patella Kırığının Belirtileri

• Diz önünde şiddetli ağrı (özellikle hareket sırasında artan)
• Dizde şişlik ve morarma
• Dizi düzleştirememe veya yürümede zorluk
• Kırık bölgesinde hassasiyet ve dokunma ile artan ağrı
• Kemiğin cilt altında hissedilen deformitesi (parçalı kırıklarda)

Teşhis Yöntemleri
Patella kırığının teşhisi fizik muayene ve görüntüleme teknikleriyle konulur.

• Fizik Muayene: Doktor dizin hareket açıklığını ve stabilitesini değerlendirir.
• Röntgen: Kırığın tipini (transvers, vertikal, parçalı) belirlemek için kullanılır.
• MR veya BT: Eşlik eden bağ yaralanmaları veya kıkırdak hasarı şüphesinde istenir.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi, kırığın tipine ve yerine göre değişir.

Cerrahi Olmayan Tedavi

• Atel veya Alçı: Basit çatlaklarda diz 4-6 hafta sabitlenerek kemik iyileşmesi beklenir.
• Soğuk Uygulama: Şişliği azaltmak için buz kompresi yapılır.
• Ağrı Yönetimi: NSAİİ ilaçlar (ibuprofen) ve lokal kremler kullanılır.

Cerrahi Tedavi

• Açık Redüksiyon ve İç Tespit (ORIF): Parçalı kırıklarda teller, plaklar veya vidalarla kemik hizalanır.
• Parsiyel Patellektomi: Kırılan küçük bir kısım çıkarılarak tendonlar kemiğe yeniden bağlanır.
• Total Patellektomi: Nadiren, tamamen parçalanmış kırıklarda diz kapağı alınır.

İyileşme ve Rehabilitasyon

• İlk 6 Hafta: Diz atel ile sabitlenir. Koltuk değneği kullanılarak yük vermeden yürünür.
• 6. Haftadan Sonra: Fizik tedavi başlar. Diz hareket açıklığını artırmak için pasif egzersizler yapılır.
• 3. Aydan İtibaren: Kuadriseps güçlendirme ve denge egzersizleriyle tam fonksiyon geri kazanılır.

Komplikasyonlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Enfeksiyon: Cerrahi sonrası kızarıklık, ateş veya akıntı durumunda acil doktora başvurulmalı.
• Artrit: Kırık eklem yüzeyini etkilediyse uzun vadede kireçlenme gelişebilir.
• Kas Atrofisi: Hareketsizliğe bağlı kas kaybını önlemek için erken rehabilitasyon önemlidir.

Günlük Yaşam Önerileri

• İyileşme sürecinde dizlik kullanarak stabilite sağlanabilir.
• Yüksek protein ve kalsiyum içeren beslenme kemik onarımını hızlandırır.
• Kontrollü fiziksel aktiviteyle dizin esnekliği korunur.

Patella kırığı tedavisinde erken müdahale ve düzenli takip, iyileşme sürecini olumlu etkiler. Tedavi sonrası doktorun önerdiği egzersiz programına sadık kalmak, diz fonksiyonlarının tamamen geri dönmesini sağlar.