PET-CT, modern tıbbın en gelişmiş görüntüleme tekniklerinden biridir. Bu yöntem, kanser teşhisi, tedavi takibi ve bazı kalp ile nörolojik hastalıkların değerlendirilmesinde kritik rol oynar. PET (Pozitron Emisyon Tomografisi) ile CT (Bilgisayarlı Tomografi) teknolojilerinin birleşimi sayesinde hem metabolik aktivite hem de anatomik detaylar aynı anda görüntülenebilir. İşte PET-CT hakkında merak edilenler:

PET-CT Nasıl Çalışır?
PET-CT, vücuda enjekte edilen radyoaktif bir şeker bileşiği (FDG) kullanır. Kanser hücreleri gibi yüksek metabolizmalı dokular, normal hücrelere göre daha fazla şeker emer. PET taraması, bu radyoaktif maddenin dağılımını izleyerek anormal aktivite odaklarını tespit eder. CT taraması ise detaylı anatomik görüntü sağlar. İki görüntünün üst üste bindirilmesiyle lezyonların hem yerini hem de biyolojik davranışını anlamak mümkün olur.

PET-CT Hangi Durumlarda Kullanılır?

• Kanser Teşhis ve Evrelemesi: Tümörün boyutu, yayılımı ve tedaviye yanıtı değerlendirilir.
• Kalp Hastalıkları: Kalp kasının canlılığı miyokard enfarktüsü sonrası analiz edilir.
• Nörolojik Hastalıklar: Alzheimer ve epilepsi odaklarının belirlenmesinde kullanılır.
• Enfeksiyon ve İltihap Araştırması: Ateş nedeni bilinmeyen vakalarda enfeksiyon kaynağı tespit edilir.

PET-CT Çekimi Öncesi Hazırlık Süreci

1. Açlık: Çekimden 6 saat önce yemek yemeyi bırakmalısınız. Su içmek serbesttir.
2. Kan Şekeri Kontrolü: Diyabet hastalarında kan şekeri 150 mg/dL’nin altında olmalıdır.
3. İlaç Düzenlemesi: Metformin gibi bazı ilaçlar geçici olarak kesilebilir.
4. Kıyafet Seçimi: Metal içermeyen rahat kıyafetler giyilmelidir.

Çekim Aşamaları

• Radyoaktif Madde Enjeksiyonu: FDG damar yoluyla enjekte edilir ve 60-90 dakika beklenir.
• Görüntüleme: Yaklaşık 30 dakika boyunca PET-CT cihazında hareketsiz yatılır.
• Sonuçlar: Görüntüler radyolog tarafından değerlendirilip raporlanır.

PET-CT’nin Avantajları

• Erken evre kanser teşhisi konusunda yüksek duyarlılık sağlar.
• Metastazların tam lokasyonunu belirlemede etkilidir.
• Tedavi sürecindeki yanıtı objektif olarak ölçer.
• Yanlış pozitif sonuç riski diğer yöntemlere göre düşüktür.

Olası Riskler ve Sınırlamalar

• Radyasyon Maruziyeti: Tek bir çekimde 25 mSv radyasyon alınır (doğal yıllık maruziyet ~3 mSv).
• Yanlış Negatif Sonuç: Yavaş büyüyen tümörler veya küçük lezyonlar gözden kaçabilir.
• Maliyet: Diğer görüntüleme yöntemlerine göre daha pahalıdır.

Kimler PET-CT Yaptırmamalı?

• Hamileler (fetüs radyasyondan etkilenebilir).
• Emziren anneler (24 saat süt vermemeleri gerekir).
• Böbrek yetmezliği olanlar (kontrast madde risk oluşturabilir).

PET-CT Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Bol su içerek radyoaktif maddenin vücuttan atılımı hızlandırılmalı.
• 24 saat boyunca bebekler ve hamilelerle yakın temastan kaçınılmalı.
• Sonuçların yorumlanması için uzmanla görüşme tarihi planlanmalı.

Alternatif Görüntüleme Yöntemleri

• MR: Radyasyon içermez ancak PET’in metabolik bilgisini sağlamaz.
• Ultrason: Yüzeysel dokular için uygundur, kanser evrelemesinde yetersiz kalır.
• Kemik Sintigrafisi: Sadece kemik metastazlarını gösterir.