Peter Pan Sendromu

Peter Pan Sendromu Nedir?

Peter Pan sendromu, yetişkin bireylerin olgunlaşmak istememesi veya içinde bulunduğu yaşın getirdiği sorumluluklarını üstlenmemesidir. Sendrom, Peter Pan isimli roman karakterinden gelmektedir. Peter Pan karakteri asla büyümek istemeyen bir kişi olarak romanda betimlenmiştir. Karakter kurgu olsa da, Peter Pan sendromu gerçektir ve istenilen anda üstesinden gelinebilen duygusal açıdan olgunlaşmamış bir davranış biçimidir.

Peter Pan sendromu, genellikle kişilerin ilk ciddi sorumluluklarıyla karşı karşıya kaldığı 18-25 yaşlarında ortaya çıkar. Bu sendrom erkeklerde daha yaygın olarak görülür. Bu sendromu yaşayan yetişkin bireylerin içinde baskın bir şekilde bulunan çocuk karakteri vardır. Ancak Peter Pan sendromunu yaşayan kişilerin zeka ile ilgili hiçbir problemi yoktur; lakin duygusal olgunluk ile ilgili problemleri vardır.

Peter Pan sendromunda zeka büyümeye ve olgunlaşmaya devam ettikçe, duygular genellikle çocukluk dönemi içinde kalır. Peter Pan sendromlu insanlar, yetişkinliğe geçişten korkar ve yetişkinlik ile gelecek yeni deneyimlerle yüzleşemezler. Sonuç olarak kendilerine en tanıdık ve rahat olan çocukluk dönemi içinde kalmaya devam ederler.

Peter Pan Sendromu Belirtileri

Peter Pan sendromuna ait belirtilerin ortaya çıkması, kişilerin iş ve sosyal ilişkileri idare edememe ve olgunluktan olabildiğince kaçma ihtiyacı ile ilgilidir. Peter Pan sendromu yaşayan kişiler aşağıdaki sıralanan belirtilerin hepsine sahip olmayabilir; ancak sendromu yaşayan birçok kişi bu belirtilerin çoğuna sahip olmaktadır.

Sağlam bir kariyerin olmaması: Peter Pan sendromunu insanlar başarılı bir kariyere sahip olmak için mücadele ederler. Başarılı olma becerilerine sahip olsalar da yeteneklerini iş hayatı içinde ortaya koymazlar. Bu kişiler, performansları düşük olması nedeniyle genellikle işlerini kaybeder ve bazıları uzun süre işsiz kalır. Çarpım tablosunu neden öğrenmeleri gerektiğini anlamak istemeyen küçük çocuklar gibi sıkı çalışmanın anlamsız ya da gereksiz olduğunu düşünürler.

Mali sorumluluk almamak: Peter Pan sendromlu kişiler için kariyerin önemsiz olmasının nedenlerinden biri: diğer yetişkinlerin maddi kaygılar neticesinde sağlamış oldukları kariyer veya başarıdır. Peter Pan sendromlu kişiler sıkıcı ve anlamsız buldukları için faturalarını ödemez, kredi kullanmaz ya da banka hesaplarına para yatırmazlar.

İstikrarsız olmak: Peter Pan sendromu insanlar, herhangi bir şeye çok uzun süre bağlı kalamazlar. Kariyerlerinde bir başarı sağladıklarında işlerinden sıkılabilir ve sonuçları ne olursa olsun başka iş yapmak için eski kariyerinden vazgeçebilir. Bu durum hobiler ve diğer projeler için de geçerlidir. Keyif ile yaptıkları ve çok para harcadıkları hobilerinden bile bir anda vazgeçebilirler. Bu birazda ebeveynlerine pahalı bir oyuncak aldıran ve bir hafta sonra aynı oyuncağı unutan çocukların duruma benzer.

Gerçekçi olmayan hedeflere odaklanmak: Peter Pan sendromu olanlar genellikle bir gün müthiş projeler başaracakları yetenek ve mesleğe sahip olduklarını düşünürler. Yıldız bir oyuncu, müzisyen ya da çok popüler bir bilim adamı olmak isteyebilirler. Ancak büyük ve zor olan bu hedeflere ulaşmak için çaba, motivasyon ve çalışma azminden uzak dururlar. Hedefledikleri yerde olan kişilerin sıkı çalışmadan uzak, sadece doğal yeteneklerinden dolayı belli yerlere geldiklerine inanırlar.

Ev işlerini yapmamak: Peter Pan sendromu yaşayan kişiler fatura ödeme, alışveriş yapma ve bulaşıkları yıkama gibi yapılması gereken işleri toparlama ya da organize etmede defalarca başarısızlık yaşarlar. Sonuçta ev işleri o kadar da eğlenceli değildir ve Peter Pan sendromu yaşayan kişiler eğlence arayışındadır.

Evliliğe veya aile olmaya karşı ilgisizlik: Peter Pan sendromlu evli kişiler genellikle çocuklara bakmak dahi tüm aile işlerini eşlerinin yapmasını beklerler. Bekar olan Peter Pan sendromlu kişilerin ise genellikle uzun vadeli ilişkileri için mücadele etmez ve çocuk sahibi olma fikri ile ilgilenmezler.

Gelecekten korkma, geçmişe bağlı kalma: Bu sendromda kişiler, yaşlandıkça, çocukluk yıllarına veya mutlu oldukları anlara geri dönerler. Emekli olma, yaşlanma veya geleceğe yönelik plan yapmaktan korkarlar.

Alkol ve madde bağımlılığı: Gerçeklerin ve kaçınılmaz olan geleceğin getirdiği endişeyi kontrol edememek Peter Pan sendromu yaşayan kişilerin alkol ve uyuşturucuya yönelmelerine neden olur. Sarhoş olmak ya da düşünceleri maddeler ile meşgul etmek, gelecek hakkında düşünmeyi başka bir güne ertelemelerini sağlayan bir kaçış yoludur.

Başarısızlıklar nedeniyle yakın çevreyi suçlama: Peter Pan sendromlu kişiler sorumluluk alma konusunda çok kötü olduklarından ötürü herhangi bir başarısızlığın suçunu ebeveynlerinde, eşlerinde, patronlarında ve hatta çocuklarında bulabilirler.

Peter Pan Sendromu Nedenleri

Peter Pan sendromuyla ilişkili davranışların tek bir nedeni yoktur.

Muhtemel “neden” aşağıdaki karmaşık faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir:

Çocukluk deneyimleri: Bazı ebeveynler yetiştirme tarzı nedeniyle çocuklar, yetişkinlik döneminde gerekli olacak becerilerden uzak, şımarık ve sorumluluktan kaçan kişilik sahibi olabilirler. Her şeyin ebeveynler tarafından yapıldığı bir hayattan çalışılmanın veya faturaların ödemesinin gerekli olduğu bir döneme ani bir geçiş bu kişiler için sarsıcıdır. Yavaş yavaş yetişkinlik kavramlarıyla tanışmak yerine, birden hayatın zorlukları ile baş başa kalmak bu kişilerin yetişkinliğe geçişini engellemektedir.

Ekonomik umutsuzluk: Ekonomik zorluk ve durgunluğun, özellikle genç nesillerde Peter Pan sendromu gelişmesi noktasında katkıda bulunmaktadır. Ekonominin teknolojik ve yapısal değişikliği ergenlikten yetişkinliğe geçişin daha sarsıcı olmasına neden olmaktadır. Düşük ücretler ve işgücündeki fırsat eşitsizlikleri belli bir kariyere başlama motivasyonunu geciktirmektedir.

Nostalji Özlemi: Çocukluk anılarına dönmek birçok insan için geçerli olsa da Peter Pan sendromlu kişiler için bu bir takıntı haline gelebilir. Bu kişiler, zamanlarının büyük bir kısmını geçmişe çok fazla bakarak geçirdikleri için geleceğe adım atmaktan veya dünyadaki değişimlere uyum sağlamaktan korkabilirler.

Kişisel bozukluklar: Peter Pan sendromulu erkeklerin kişilik bozuklukları olabilmektedir. Yapılan araştırmalar neticesinde Peter Pan sendromu, erkeklerin narsist bir kişiliğe sahip olduğu ve eşlerinin ise psikolojik problemler yaşadığı karmaşık bir aile sisteminin parçasıdır.

Çocukluk travmaları: Çocukluk döneminde travma ya da istismara uğrayan çocuklar, büyüdüklerinde mutlu bir çocukluk dönemi hatırlamazlar. Yetişkin dönemde ise çocuk olma duygusunu tekrar yakalamaya ihtiyaç duyabilirler. Bunun için fırsat yakaladıkları anda istediklerini yapan bir çocuğa dönüşürler. Bu vakanın klasik örneği, pop kralı Michael Jackson’dır. Jackson, yeniden çocuk olma duygusuna o kadar takıntılı hale geldi ki, içinde yumuşak dilli, utangaç ve çocuksu bir kişilik geliştirmişti. Hatta malikanesine “Neverland Çiftliği” adını verdiği ve bazen Peter Pan kılığına girdi biliniyordu.

Peter Pan Sendromu Teşhisi

Kişiler, Peter Pan sendromunun belirti ve işaretlerini sergilediğinde teşhis etmek zor olmayabilir. Bununla birlikte, Peter Pan sendromu Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından zihinsel bir bozukluk olarak kabul edilmemiştir. Bu nedenle tanı ve tedavisinde doktorların kişisel tecrübeleri önem kazanmaktadır.

Peter Pan sendromunun temelinde çocukluk döneminde yaşanılan sorunlar olması nedeniyle uzman bir doktor tarafından dikkatli bir şekilde hastanın öyküsü alınır. Peter Pan sendromu testi, hastanın belirtilerine göre doktor tarafından sorulan sorular ile yapılmaktadır. Doktorlar, hastaların belirtilerini, aile yapısını, nasıl bir çocukluk geçirdiğini ve aile veya ilişkiler hakkındaki tavrını inceledikten sonra tanısını koyar ve hastaya uygun tedaviyi belirler.

Peter Pan Sendromu Tedavisi

Peter Pan sendromunun çok şiddetli belirtileri olmasa da kişi kendisine ne olduğunun ya da nasıl bir durum içinde kaldığının farkında değilse veya tedavi görmüyorsa bu durum bazen depresyon ve anksiyete (kaygı bozukluğu) gibi daha ciddi rahatsızlıkları tetikleyebilir.

Psikoterapi, Peter Pan sendromunun üstesinden gelinmesine, kişilerin yaşamını iyileştirmede ve her şeyden önce duygusal anlamda refah seviyesinin artırılmasında yeterince etkili olan bir yöntemdir. Terapide düzenli olarak uygulanan bilişsel yeniden yapılanma ile hastanın yersiz veya uygunsuz fikirleri daha uygun ve daha uyumlu fikirler ile kalıcı olması yönünde değiştirilmeye çalışılır.

Kişilerin yapabilecekleri ve gayeleri belirlenir ve ayrıca duygusallık ve mücadele açısından sorumluluk alması hedeflenir. Bu terapi sayesinde Peter Pan sendromlu kişiler, yetişkinlerin dünyasında olan tüm sıkıntılılara, zorluklara ve koşullara aşamalı olarak adapte olmaktadır.

Peter Pan sendromu kulağa bir peri masalı gibi gelebilir; ancak bu sendrom nedeniyle yetişkinler, hayatın en iyi dönemlerini kaçırmaktadırlar. Kitaptan Peter Pan karakterini okumak zevkli olsa da Peter Pan sendromu eğlenceli bir oyun değildir. Hastaların kendi başlarına veya bir uzman yardımıyla bu durumun üstesinden gelmesi, sonunda başarılı ve mutlu bir hayat sürmesi mümkündür.

Peter Pan Sendromu Tedavi Edilmezse

Peter Pan sendromu olan kişiler için en büyük komplikasyon bu kişilerin güçlü ilişkiler kuramamasıdır. Bu kişiler korku ve sorumluluklarla yüzleşmede başarısız kalırlar. Ayrıca sendrom sahibi kişilerde depresyon ve anksiyete (kaygı bozukluğu) gibi diğer psikolojik rahatsızlıklar gelişebilir.

Peter Pan sendromu olan kişilerin benlik saygısı zamanla düşer ve motivasyon noktasında ciddi kayıplar yaşarlar. Bu bireyler genellikle başarılı olmanın anahtarı olan özgüveni, motivasyonu ve kararlılığı hayatlarında gösteremezler. Çocuk sahibi olma, iş hayatında devamlılık ya da aile kurma noktasında ciddi problemler yaşarlar.

Peter Pan Sendromuna Ne İyi Gelir?

• Peter Pan sendromu, çocukluk dönemindeki faktörlerin neden olduğu bir davranış şekli olduğundan ötürü önleme tedbirleri ebeveynlere ve çocuk yetiştirme konusundaki farkındalıklara yönelik olmalıdır.
• Özellikle genç ebeveynlere, çocuklara sorumluluklarını öğretecek eğitimlerin verilmesinin önemini anlatan gerekli seminerler verilmelidir. Bununla birlikte, çocuk yetiştirirken çevresel faktörlerin de dikkate alınması gereklidir.
• Uygun değerler ve eğitimler önemlidir. Çocuklara doğru rol modeller ve insanlar gösterilmelidir.
• Peter Pan sendromlu kişilerin eşleri, ailesi ve yakın çevresi sendromlu kişilerin sorumluluk alması veya daha fazla mücadele etmesi için yardımcı olmalıdır.
• Peter Pan sendromu yaşayan kişiler ile sakin ve mantıklı bir şekilde iletişim kurmak ve onlara başkalarının hayatını ne şekilde değiştirdiklerini göstermek faydalı olmaktadır.
• Özellikle aile kurma ya da çocuk sahibi olma noktasında tereddüt yaşayan kişilerin aile veya grup tedavisi alması faydalı olmaktadır.
• Profesyonel bir destek alınması halinde Peter Pan sendromu yaşayan kişilerin davranış biçimlerini değiştirme şansları çok yüksektir.

Peter Pan Sendromuna Ne İyi Gelmez?

• Çocukluklara gerekli eğitim ve sorumlulukların aileleri tarafından erken dönemde verilememesi
• Çocuklara bireysel anlamda mücadeleci ve kolay pes etmeyen bir kişilik öğretilmemesi
• Ailelerin, eşlerin veya yakın çevrenin Peter Pan sendromlu kişilerin gerekli tedavileri alması noktasında destek vermemesi
• Çocuklara karşı aşırı baskıcı ve kontrol edici bir aile anlayışının benimsenmesi
• Kariyer planlanmasına yanlış noktadan başlamak, gerektiğinde destek almamak
• Dikkat dağıtıcı nesneleri (mobil cihazlar, oyunlar vb.) programlı bir şekilde kullanmamak
• Peter Pan sendromlu kişilerin yalnız yaşaması, çevre desteğinden uzak kalması

Peter Pan Sendromu için Hangi Doktora Gidilir?

Peter Pan sendromunun tanı ve tedavisinde hastanelerin Psikiyatri ya da Klinik Psikoloji bölümünden randevu alarak psikiyatrist veya Klinik Psikolog tarafından muayene olunması gereklidir.

Peter Pan sendromuna ait belirtilerden herhangi birine sahipseniz en yakın zamanda uzman bir doktora danışmalısınız. Kişilerin yaşadıkları ve yaşadıklarının temelinde olan nedenler, kişiden kişiye göre değişmektedir. Bu nedenle, uzman bir doktor ile görüşmek her zaman kişiler için en iyi tercihtir.

Aşağıdaki belirtilere sahip olan kişiler veya bu belirtilere sahip olan kişilerin eşi, ailesi ve arkadaşları, Peter Pan sendromlu yakınları için en yakın zamanda uzman bir doktor ile görüşmesi faydalı olacaktır:

• Kişiler ciddi bir konuyu konuşmadan kaçınıyorsa
• Kişiler ilişkilerinde veya işlerinde bağlılık sorunları yaşıyorsa
• Kişiler çok ciddi durum karşısında bile kahkahalar atıyorsa
• Kişiler en basit konuşmayı bile yüzeysel olarak geçiştiriyorsa
• Kişiler karşısındaki kişinin dikkati dağıtarak ciddi bir diyalog kurulmasını engelliyorsa