Radyofrekans

Radyofrekans Nedir?

Radyofrekans, radyo dalgalarının cilt altına bir iğne yardımıyla verilmesiyle uygulanan ağrı giderici bir tedavi tekniğidir. Bu işlemin temeli, beyne ağrı sinyalleri gönderen sinirlerin bloke edilmesi üzerinedir ve bu da radyofrekans ile sağlanır.

RFA ya da radyofrekans ablasyon olarak da bilinen bu işlem, ağrı tedavisinin yanında vücuttaki nodül ya da tümör gibi anormal büyümelerin boyutunun küçültülmesinde de uygulanan minimal cerrahi bir işlemdir. Bununla birlikte bacaklarda kronik venöz yetmezlik, burun eti, ben ve leke tedavisi, zayıflama ve cilt gençleştirme tedavilerinde de uygulanır.

Radyo Frekansı Türleri

Kronik ağrılardan şikayetçi olan kişilerin ağrılarının dindirilmesinde, şayet ağrı kesici ilaçlar ve fizik tedavi fayda sağlamıyorsa radyofrekans cihazı ile uygulanan bu işlem yararlı olabilir. Geleneksel radyo frekansı (RF) ve darbeli radyo frekansı (PRF) en yaygın kullanılan radyofrekans türleridir. Ancak bunların yanında başka türleri de bulunur. Bulunan bu türler şu şekildedir;

Termal veya Konvansiyonel Radyofrekans

Termal veya konvansiyel radyofrekans tedavisi; geleneksel radyofrekans ablasyon olarak bilinen tekniktir. Ağrı sinyalleri taşıyan bir sinir lif demetine iğne yardımıyla düşük enerjili radyofrekans uygulanmasıdır. Yani özetle geleneksel radyofrekans tedavisidir.

 Darbeli Radyofrekans

Darbeli ablasyon, termal ablasyona benzemektedir. Bununla birlikte, RF enerjisinin daha kolay dağılmasına ve daha az ısı üretmesine izin veren daha yüksek bir voltaj kullanır. Darbeli ablasyon, hareket veya his kaybı yaratma endişesi olmadan uygulanabilen bir tekniktir.

Medial Dal Nörotomi Radyofrekans

Medial dal nörotomisi, esneklik ve bükülmeden sorumlu olan faset ve spinal eklemlerde ağrı olduğunda uygulanan bir radyofrekans tekniğidir. Medial dal sinirlerin görevi; orta sırt, bel ve boyundaki küçük kasları kontrol etmektir. Bu sinirler üzerinde RF ablasyonu yapmak genellikle güvenlidir ve etkilenen bölgelerde hareket veya his kaybına neden olmamaktadır.

Lateral Dal Nörotomi Frekans

Lateral dal nörotomisi veya lateral dal ablasyonu olarak bilinen bu işlem, sakroiliak eklemde ağrı olduğu zaman uygulanır. Sakroiliak eklemler, omurganın altını her iki taraftaki pelvise bağlar. Yan dal sinirleri kollarda veya bacaklarda herhangi bir hareketi veya kasları kontrol etmez. Bu nedenle, sinirlerin ısı ile bloke edilmesi kas hareketlerinin sınırlandırılması veya kasılmalar için bir tehdit oluşturmaz.

Su Soğutmalı Frekans

Su soğutmalı RF, sıcaklığın geleneksel ablasyonda olduğu kadar yükselmesini önlemek için çok kanallı bir elektrotta sürekli bir su akışı sağlanarak aktif soğutma yapılan bir tekniktir. Bu süreçte, sinirin ağrı sinyalleri göndermesini engelleyen daha kapsamlı ve daha büyük bir alana işlem yapılır.

Soğutmalı Radyofrekans 

Soğuk radyofrekans hastalara uzun süreli rahatlama sağlayan bir Radyofrekans tekniğidir. Görüntü rehberliğinde deriye yerleştirilen soğutulmuş bir elektrot aracılığıyla etkilenen sinirlere radyo frekansı akımları göndererek uygulanır. Elektrik akımları beyne gönderilen ağrı sinyallerini keserken, bu tedavi özellikle sakroiliak eklem ağrısının tedavisinde etkilidir.

Transdiskal Biyakuplasti Radyofrekans

Beyne gönderilen ağrı sinyallerini bozmak için radyofrekans dalgalarını kullanılarak uygulanan bu teknik kronik bel ağrısı olan hastalar için uygulanır. Bel ağrısı yaşayan hastalarda uzun süreli fayda sağlar. Bunun yanında çalışmalarla,  sinir bloğu tedavilerinin işe yaradığı kişilerde bu tekniğin ağrı kesici etkisinin oldukça güvenli ve faydalı olduğu kanıtlanmıştır.

Radyo Frekansı Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Radyofrekans ablasyon, radyofrekans nörotomi veya radyofrekans termokoagülasyon olarak da adlandırılan bu işlem uzun yıllardır kullanılmaktadır. Ağrıyı azaltabilen bu işlemde bir radyo dalgası, küçük bir sinir dokusu alanını ısıtan bir elektrik akımı üretirken, böylelikle bu bölgeden gelen ağrı sinyallerini azaltır.

Radyofrekans uygulaması nodüllerin tedavisinde, cilt gençleştirmede, burun eti ve varis tedavisi gibi farklı sağlık koşullarının tedavisinde uygulanabilen bir prosedürdür. Radyofrekans tedavisinin uygulandığı sağlık koşulları arasından şunlar bulunmaktadır;

Tiroid nodülleri tedavisi 

Tiroid nodüllerinin tedavisinde yakın zamana kadar tek çözüm açık ameliyattı. Ancak günümüzde artık bazı durumlarda radyofrekans ablasyonu uygulanmaktadır.   Tiroid nodülleri bulunan hastalar için bu teknik, minimal bir cerrahi işlemle yapılıyor olması nedeniyle avantaj sağlar. Çünkü genel anesteziye gerek olmaması ve minimal bir işlem gerektirmesi nedeniyle komplikasyonları az, iyileşme süresi kısadır.

Kronik venöz yetmezlik ve varis tedavisi

Kronik venöz yetmezlik, bacaklardaki bir ya da daha fazla damarda yetersiz kan akışı kaynaklı gelişen bir sağlık koşuludur. Bu durumda ayak bilekleri ve ayaklarda şişme görülürken genelde ağrılıdır. Varis oluşumuna neden olan bu yetersiz kan akışı, radyofrekans tedavisi ile problemli damar kapatılarak kan akışının sağlıklı olan damarlara yönlendirilmesi sağlanır.

Radyofrekans varis tedavisi, varisli damarlar için minimal invaziv bir tedavi yöntemidir ve ısı kullanılarak uygulanır. Bu teknikte, yetersiz kan akışına neden olan damar içi duvarı iğneler yardımıyla radyofrekans verilerek ısıtır ve yara dokusu oluşturularak kapanması sağlanır. Böylelikle varise neden olan damar iptal olurken, kan dolaşımı sağlıklı damarlara yönlendirilmiş olur.

Burun eti tedavisi

Konka radyofrekans ile genişleyen konka (burun eti) tedavisi yapılabilir. Bu tedavi tekniği ile burun etinin genişlemesi nedeniyle kronik burun tıkanıklığını şikayetleri hızlı ve etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Radyofrekans tedavisi lokal anestezi altında ayaktan ortamda gerçekleştirilir.

Cilt bakımı

Scarlet radyofrekans olarak da bilinen cilt radyofrekans tedavisi, cildin dermis adı verilen derin katmanını ısıtmak için düşük enerjili radyasyon kullanır. Bu ısı, ciltteki kırışıklık ve sarkıklıkları iyileştirmeye yardımcı olmak için kolajen üretimini uyarır. Araştırmalara göre, radyofrekans cilt bakımın da oldukça güvenli bir tedavi sağlarken, hafif veya orta dereceli yaşlanma belirtilerinin giderilmesinde de oldukça etkilidir.

Zayıflama

Radyofrekans ile zayıflama özellikle karın ve uyluk bölgelerinde cilt görünümünü iyileştirmek ve cilt altı yağını azaltmak için güvenli ve nispeten etkili bir yöntemdir. Buna ilave olarak güvenli olmasın yanında daha kısa zamanda sonuç vermesiyle de kullanıcılarına avantaj sağlar.

Bademcik tedavisi

Radyofrekans ile bademcik küçültme tedavisi, mukozayı sağlam bırakırken, bademcik ameliyatına göre daha avantajlıdır. Çünkü bademcik ameliyatı ile bademcik ablasyonu karşılaştırıldığında en belirgin avantaj, ayakta tedavi prosedürü ile yapılıyor olmasıdır. Dolayısıyla komplikasyonu az ve iyileşme süresi kısadır.

Ben tedavisi

Radyofrekans ben aldırma tedavisi doğum lekelerini ve deri yamalarını çıkarmak için radyo dalgalarını kullanan basit bir prosedürdür. RF ben kaldırma işlemi esnasında lokal anestezi uygulanırken, radyocerrahi elektrodu adı verilen bir cihaz ile cilt yüzeyindeki ben tıraşlanır. Böylelikle ben ve doğum lekeleri tedavi edilmiş olur.

Sinir tedavisi

Radyofrekans tedavisi, bazı kronik ağrı türlerinde omurilikten beyne ağrı sinyalleri taşıyan sinir liflerinin ısınarak devre dışı kalmasını sağlar. Eğer başarılı uygulanırsa, sağladığı faydalar sayesinde ağrılarda bir yıl veya daha uzun süren azalma görülebilir. Dolayısıyla boyun ve sırt ağrısı veya kronik artrit şikâyetleri olan hastalarda rahatlama sağlayabilir. Radyo frekansının faydalı olduğu ağrılar şu şekilde sıralanabilir;  

• Omur bağlantılarını sağlayan faset eklem ağrılarında
• Osteoartrit nedeniyle kalça, diz ve omuzda görülen ağrılarda
• Omurganın boyun içinde kalan kısmında, belde ve sırtta görülen lezyonlarda ve artrit kaynaklı omurga ağrılarında
• Omurga ameliyatı sonrası ağrı ve yara izlerinde
• Fıtıklaşmış disk sebebiyle oluşan ağrılarda
• Bazı migren vakalarında
• Kuyruk sokumu eklem ağrılarında
• Kaburga, omuz kürek kemiği, karın ve sinir sıkışması gibi sinir ağrılarında
• Karmaşık olan bölgesel ağrılarda 

Radyofrekans Nasıl yapılır?

Radyofrekans uygulaması duruma göre hafif sedasyon altında yapılmaktadır. Bazı durumlarda sedasyona da ihtiyaç duyulmamaktadır. Eğer sedasyon kullanılırsa, hasta sinirinin uyarılması ve ısıtma sırasında hissettiklerini tarif edebilmesi için genellikle uyanık ve bilinci açık tutulur.  Radyofrekans tedavi ağrı tedavisinde uygulanırken işlem basamakları şu şekilde ilerler;

• Hasta işlem masasına yüzüstü olarak yatırılır.
• Sedasyon kullanılıyorsa, sedasyon verilebilmesi için damar yolu açılır.
• Tedavi bölgesindeki cilt (boyun, orta sırt veya bel) sterilize edilerek iyice temizlenir.
• Radyofrekans uygulanacak enjeksiyon alanına anestezik ilaç enjekte edilir ve uyuşturulur.
• Radyofrekans iğnesi röntgen kılavuzluğunda medial veya lateral dal sinirlerine batırılır. 
• İğne ucu doğru bir şekilde yerleştirildikten sonra, iğneye aktif bir elektrot yerleştirilir ve az miktarda elektrik akımı dikkatlice hedeflenen sinirin yanından verilir.
• Karıncalanma hissi olup olmadığı hastaya sorulurken, karıncalanma olduğu tedavinin doğru ilerlediğinin bir belirtisidir.
• Hedef sinir onaylandıktan sonra, tercih edilen ablasyon yöntemi (geleneksel, darbeli veya su soğutmalı radyofrekans) kullanılarak sinir dokusuna ısı verilir.
• Bu işlem ek sinirler için tekrarlanabilir.

Tüm prosedür genellikle 30 ila 90 dakika arasında sürerken, Radyofrekans yaptıranlar işlem sonrası aynı gün evlerine dönebilirler ancak yanlarında bir refakatçi bulundurmaları faydalı olur.

Radyofrekans Yan Etkileri

Radyoterapi uygulaması genel itibari ile güvenli bir tedavi olarak görülür. Ancak her tedavi veya enjeksiyon uygulamasında olduğu gibi anestezi ve işlem kaynaklı bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler şu şekilde sıralanabilir;

• Anestezik ilaçlara ters reaksiyon
• Enjeksiyon bölgesinde yanma veya aşırı duyarlılık
• Mide bulantısı ve kusma
• Enjeksiyon bölgesinde uyuşma veya karıncalanma
• İşlem alanında morluk ve kızarıklık

Görülen bu yan etkiler enjeksiyon yapılan alanda adeta bir güneş yanığı gibi hissedilmektedir. Bu belirtiler bir veya birkaç haftaya kadar sürebilirken, buz uygulaması bu şikayetlerin azaltılmasında etkilidir.

Radyofrekans Riskleri

Nadiren de olsa tedavi sırasında veya sonrasında Radyofrekans zararları ortaya çıkabilir. Bu riskler, tedavi öncesi uygulanan anestezi veya işlem kaynaklıdır. Radyofrekans riskleri ve komplikasyonları şu şekilde sıralanabilir;

• Enjeksiyon uygulanan alandaki cildi üzerinde aşırı ve anormal hassasiyet
• Enjeksiyon alanında ciltte enfeksiyonlar
• Damar ve sinir hasarı
• Aşırı kanama
• Uzun süre görülen uyuşukluk ve karıncalanma kaynaklı nörolojik hasar
• Çevre sinirlerde ısı kaynaklı hasar
• Kas dokusu hasarı ve kaşıntı
• Nefes güçlüğü
• Bacaklarda zayıflık veya uyuşma
• Radyofrekans uygulaması her tedavi gibi nadirde olsa ölüm riski içermektedir.

Radyofrekans tedavisi sonrası komplikasyon riski oldukça düşüktür. Yaşanması olası olan sinir ve kas hasarı gibi durumlar, enjeksiyon röntgen rehberliğinde yapıldığı için çok nadirdir. Ancak bir tedaviye karar vermeden önce tüm yan etki ve riskler hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir.

Radyofrekans Sonrası iyileşme ve Bakım

Ağrı şikayetleri olanlar arasında bu tedaviyi yaptıranlar, ağrılarını Radyofrekans öncesi ve sonrasını kıyasladıklarında ciddi düzeyde iyileşme yaşadıklarını bildirmektedir. İşlem genel anestezi ve cerrahi bir işlem gerektirmeyen bir tedavi olduğu için iyileşme süresi oldukça kısadır. Tedavi sonrası oluşan hafif düzeydeki şikayetler ise bazı hususlara dikkat edilmesi kaydı ile rahatsız verici düzeyde değildir ve geçicidir. Radyofrekans uygulaması sonrası dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir;

• Tedavi sonrası 15 dakika süresince hasta izlenirken yaşamsal değerlerinde bir anormallik veya komplikasyon gelişmediği sürece aynı gün eve dönebilir.
• İşlem sonrası, 24 saat süresince araç kullanılmaması gerekir.
• Bir sonraki gün rutin aktivitelere geri devam edilebilir ancak birkaç gün dinlenilmesi tavsiye edilir.
• İşlem sonrası ilaç, takviye ve diyete aynı şekilde devam edilebilir.
• Birkaç gün süresince ağır ve yorucu aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• İlk 24 saat ciltte yüzeysel ağrı ve yanma hissedilebilirken tavsiye edilen ağrı kesiciler kullanılmalıdır.
• Enjeksiyon alanında şişlik varsa bir iki saat 15 dakika aralıklarla buz kompresi yapılması faydalı olur. Ancak ısı uygulanmamalıdır.
• Tedaviden bir iki gün sonra ılık duş alınabilir.
• Enfeksiyon riskinden korunmak için enjeksiyon alanı birkaç gün pansuman yapılmalı ve hijyenine dikkat edilmelidir.

Çoğu hastada radyofrekans ablasyondan sonra ağrılarda iyileşme görülmektedir. Ancak bu durum ağrının miktarı, kişinin durumu, tedavinin ne kadar başarılı ve etkili olduğuna göre değişebilmektedir. Tedavi sonrası ağrılarda rahatlama altı ila 12 ay sürebilirken, bazen çok daha uzun yıllar sürebilir. Ancak her tedavinin herkeste aynı düzeyde etkili olmayacağının göz önünde bulundurulması gerekir.