Rahim Ameliyatı Nedir?

Halk arasında rahim ameliyatı olarak bilinen histerektomi, rahmin tamamının ya da bir kısmının cerrahi operasyon ile alınması olarak tanımlanmaktadır ve kadın hastalıklarında en sık tercih edilen yöntemlerin başında gelmektedir. Bu nedenle rahatsızlıklar farklı tedavi yöntemleri ile tedavi edilemezlerse rahim ameliyatı kararı verilmektedir. Bunun yanı sıra rahim ameliyatı, sorunların kökten çözümü ve tedavisi olmaktadır. 

Histerektomi operasyonu sırasında yumurtalık ve tüpler alınmamaktadır. Bu kısımların rahatsızlık ve problem varsa alınması söz konusu olmaktadır. Yumurtalıklar alınmadığı takdirde rahim alma ameliyatı menopoza neden olmamaktadır ancak operasyonda rahim alındığı için adet döngüsü tamamen sonlanmaktadır. Bu durum kadınların bir daha hamile kalamamasına neden olmaktadır. Rahim ameliyatı; abdominal, vajinal ve laparoskopik olmak üzere 3 farklı metot kullanılarak uygulanmaktadır. Hastanın bu metotlardan hangisine ihtiyaç duyduğuna uzman hekim karar vermektedir.  

Rahim Ameliyatı Hangi Hastalıklarda Kullanılır? 

Rahim ameliyatları, rahimde meydana gelen birtakım hastalıkların farklı tedavi yöntemlerine cevap vermedikleri durumlarda uygulanmaktadır. Pek çok farklı hastalığın tedavisinde rahim alma ameliyatı kullanılmaktadır. Bu hastalıklar şu şekildedir;

Rahim Sarkması

Rahim ve genital bölgedeki diğer organların bağ dokularının zarar görmesi ve gevşeyerek vajinaya doğru sarkmasına, rahim sarkması adı verilmektedir. Sarkma erken dönemde teşhis edildiyse farklı tedavi metotları ile sorun ortadan kaldırılabilmektedir ancak ilerleyen dönemlerde rahim vajinadan tamamen çıkabilmektedir. Bu nedenle tedavi yöntemine sarkmanın derecesi göz önünde bulundurularak karar verilmektedir. İlerlemiş olan rahim sarkması hastalığında tedavi için rahim ameliyatı yapılabilmektedir.  

Rahim Kanseri 

Rahim içinde yer alan endometrium tabakasında kanser hücrelerinin oluşması rahim içi kanseri olarak tanımlanmaktadır. Genellikle hastalığın ve hastanın durumuna göre tedavi metotlarına karar verilmektedir ancak çoğu rahim kanserinin tedavisinde rahim ameliyatı gerekli görülmektedir. Ameliyatta histerektomi ve Salpingooferektomi yöntemleri kullanılmaktadır. Rahmin alınmasının yanı sıra yumurtalıkların biri ya da ikisi ameliyat esnasında alınmaktadır.  

Anormal Kanama 

Rahimde anormal kanama, pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Adet döneminde kanamanın olması gerekenden fazla olması veya sık sık kanama olması anormal kanama olduğunu göstermektedir. Ayrıca adet dönemi dışındaki kanamalar da anormal kanama olarak tanımlanmaktadır. Farklı hastalıkların sonucu olarak ortaya çıkabilen anormal kanamalara, hormonal dengesizlikler ve kullanılan ilaçların yan etkileri de neden olabilmektedir. Kanamanın kontrol altına alınamadığı durumlarda rahim ameliyatı ile tedavi yoluna gidilmektedir.  

Miyomlar 

Miyomlar, rahim ağzında ve rahim içerisinde oluşabilmektedir. İyi huylu tümör olan miyomlar kanser değildir. Kas dokularında gelişen miyomlar, ilaç ve farklı tedavi metotları uygulanmasına rağmen kontrol altına alınamıyorsa rahim ameliyatı ile tedavi edilmektedir.  

Endometriozis

Bu hastalık, rahim içi tabakası olan endometriumun vücudun farklı yerlerinde büyümesi ile ortaya çıkmaktadır. Doku eğer rahim içinde değil de yumurtalıklarda, tüplerde, rahim yüzeyinde ya da rahmin arka kısmında, kalın bağırsakta, idrar torbasında, üreterde, rektumda büyüyorsa ortaya bu hastalık çıkmaktadır. Endometriozis hastalığının yumurtalıklarda ortaya çıkması halk arasında çikolata kisti olarak bilinmektedir. Hastalık medikal yöntemlerle kontrol altına alınamıyorsa, rahim ameliyatı ile tedavi edilmektedir. 

 Rahim Kaynaklı Ağrılar 

Pek çok farklı sebebe bağlı olarak rahim ağrıları ortaya çıkabilmektedir. Bu ağrılar eğer farklı tedavi yolları ile engellenemiyorsa rahim ameliyatı yapılması gerekebilmektedir. 

Rahim Ameliyatı Nasıl Yapılır? 

Rahim ameliyatı, pek çok farklı sağlık probleminin çözümü olarak uygulanmaktadır. Ameliyat, hastanın yaşam kalitesini ciddi oranda artırmaktadır. Rahim ameliyatına karar verilmeden önce, hastalıkların mutlaka ameliyatsız bir şekilde tedavi edilmesi amaçlanmaktadır ancak tedaviye yanıt vermeyen ve ilerlemiş bazı hastalıklarda son çare olarak rahim ameliyatı uygulanmaktadır. 

Operasyonda rahmin tamamen alınmasına total histerektomi adı verilmektedir. Bazı durumlarda ise rahmin yalnızca bir kısmı alınabilmektedir. Rahim ameliyatı, abdominal, vajinal ve laparoskopik yöntemlerden biri kullanılarak yapılmaktadır. Rahim ameliyatları açık ve kapalı olarak yapılabilmektedir. 

Ameliyatın yapılış metoduna, hastalığın ve hastanın durumuna bakılarak karar verilmektedir. Abdominal ve vajinal histerektomi yöntemi açık rahim alma ameliyatı yöntemleri arasında yer almaktadır. Laparoskopik histerektomi ise kapalı rahim alma ameliyatı metodudur. 

Rahim Ameliyatı Yöntemleri ve Yapılışları 

Abdominal Histerektomi 

• Abdominal histerektomi yönteminde, rahim karından çıkarılmaktadır. 
• İşlem hastalar genel anestezi altındayken yapılmaktadır. 
• Anestezinin ardından, karın kısmında dikey ya da yatay olacak şekilde bir kesi açılmaktadır. 
• Bu kesiden rahmin alınması gerekli olan kısmı çıkartılmaktadır. 
• Ardından kesiye dikiş atılarak ameliyat sonlandırılmaktadır. 

Vajinal Histerektomi 

• Bu metotta rahim, vajen içerisinden çıkarılır. 
• İşlem açık rahim ameliyatı yöntemleri arasında yer almaktadır ve genel anestezi altında uygulanmaktadır. 
• Vajinal histerektomi operasyonunda kesi vajen içine açılmaktadır. 
• Hastaların vajinal histerektomi yöntemine uygun olup olmadığı uzman hekim tarafından kararlaştırılmaktadır. Çünkü her kadının vajinası, operasyona uygun değildir. 

Laparoskopik Histerektomi 

• Laparoskopik histerektomi operasyonu, kapalı rahim alma ameliyatı tekniklerinden biridir.
• Operasyonda genellikle göbek çevresine küçük bir kesi açılmaktadır. 
• Bu kesiden görüntüleme cihazları ve uygun cerrahi aletler sokularak işlem gerçekleştirilmektedir. 
• Laparoskopik histerektomi yönteminde, kullanılan görüntüleme cihazları sayesinde ameliyat bilgisayar ortamı üzerinden yansıtılmakta ve hekimin buradan takip etmesi sağlanmaktadır.
• Laparoskopik histerektomi yöntemi, robotik teknikler kullanılarak da yapılabilmektedir. 

Bilateral Salpingooferektomi 

• Bu yöntem yalnızca rahim kanseri ameliyatlarında kullanılmaktadır. Ayrıca abdominal histerektomi metodu ile beraber uygulanmaktadır. 
• Bilateral salpingooferektomi, rahmin yanında yumurtalıkların da alınması işlemidir. Bu işlemde iki yumurtalık birden alınmaktadır. Ancak yumurtalıklarından sadece birinin alındığı operasyonlar da bulunmaktadır. 
• Yumurtaların rahimle birlikte yalnızca birinin alınması işlemine unilateral salpingooferektomi adı verilmektedir. 

Rahim Ameliyatı Öncesi Yapılan İşlemler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Rahim ameliyatları öncesinde ilk yapılan, operasyonun yöntemine karar verilmesidir. Çünkü kullanılacak yöntem, hastalığa ve hastaya göre farklılık göstermektedir. Örneğin kanser ya da ur vakalarında genellikle abdominal histerektomi yöntemi tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra vajinal histerektominin uygulanması ise bazı hastalarda mümkün olmamaktadır. Bu nedenle ameliyat öncesinde ilk yapılan, bazı tetkikler ile ameliyat yönteminin uzman hekim tarafından belirlenmesidir. Ameliyata alınacak hastalarda şu durumlar göz önünde bulundurulmaktadır;

• Hastanın menopoza girip girmediği
• Organlardaki anatomik bozukluklar
• Otoimmün hastalıkların varlığı (Sedef, MS, lupus hastalıkları gibi)
• Hastanın genel sağlık durumu  

Bu durumların olması ya da olmaması hastalığın tedavisi için izlenen yolda büyük değişikliklere neden olabilmektedir. O nedenle ameliyat öncesinde yukarıda sayılan durumların olup olmadığı kontrol edilmektedir. 

• Rahim ameliyatında, hastaların bir gün önce hastaneye yatış işlemleri gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra ameliyat olacak kişinin yanında bir refakatçi bulunması ameliyat öncesi ve sonrasındaki sürecin daha kolay geçmesi için önerilmektedir. 
• Hastaneye yatmadan önce hastaların hijyen kurallarını yerine getirmeleri gerekmektedir. Rahim ameliyatından sonra ilk birkaç gün banyo yapılamayacağından, öncesinde temizliğin yapılması önemlidir. 
• Hastaların ameliyattan 6 saat önce yeme içmeyi kesmesi gerekmektedir. Ameliyata kadar su ya da herhangi başka bir sıvının da alınması yasaktır. Ancak ameliyatın ardından beslenme normal rutinine dönmektedir. 
• Sigara ve alkol kullanan hastaların, bu alışkanlıklarını operasyondan 1-2 hafta önce bırakmaları gerekmektedir. Çünkü sigara solunum yollarını doğrudan olumsuz etkilediği için anestezi uygulamalarında risk faktörünü artırmaktadır. Alkol kullanımı ise diğer zararlarının yanı sıra kanı sulandırmaktadır. Bu nedenle cerrahi müdahalelerde kanamanın durdurulamaması gibi olumsuz durumlara yol açabilmektedir.
• Rahim ameliyatı öncesi hastaların kullandıkları ilaçları hekimlerine bildirmeleri gerekmektedir. Bazı ilaçların operasyondan önce bırakılması istenebilmektedir. Öte yandan kanın sulanmasına neden olan vitamin ve besin takviyelerinin de ameliyat öncesinde kullanılmaması önerilmektedir.

Rahim ameliyatından önce yapılan tetkikler şu şekildedir;

• Kan tahlili 
• İdrar tahlili
• Akciğer filmi 
• Kalp grafisi (EKG)
• Jinekolojik biyopsi (rahimden parça alınması) 

Rahim ameliyatları öncesinde hastalara lavman da yapılmaktadır. Lavman, kalın bağırsağın tamamen boşalmasını sağlamaktadır. Ayrıca uzman hekim, ameliyat öncesi enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik ilaç verebilmektedir. Ancak hekimin yazmadığı hiçbir ilacın kullanılmaması gerekmektedir. 

Rahim ameliyatı öncesi idrar torbasına sonda yerleştirilmektedir. Sonda işlem esnasında böbreklerde herhangi bir sorun olmadığının kontrolünü sağlamak amacıyla takılmaktadır. Öte yandan hastalara, ameliyat öncesinde sıvı verilebilmesi için damar yolu açılmaktadır. 

Rahim Ameliyatı Riskleri ve Komplikasyonları 

Ameliyatların yöntemlerinin tümünde hastalar açısından birtakım komplikasyonların ortaya çıkma ihtimali bulunmaktadır. Bu komplikasyonlar, cerrahi müdahaleye ve anesteziye bağlı olarak gelişebilmektedir. Komplikasyon riskini en aza indirmek için operasyon öncesinde hekim tarafından tedbirler alınmaktadır. Bu nedenle operasyondan önce ve sonra uzman hekimin tavsiyelerine uyulması gerekmektedir. Rahim ameliyatı sonrası ortaya çıkabilecek komplikasyonlar şu şekildedir;

• Ameliyat sırasında veya sonrasında ağır kanama
• İdrar yoluna veya yakın organlara hasar
• Enfeksiyon ve ateş
• Toplardamar ve akciğerde pıhtı oluşması 
• Bağırsak tembelliği
• Kanama 
• Anestezi ile ilgili meydana gelebilecek solunum veya kalp problemleri
• Ölüm

Rahim Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Rahim ameliyatı, ciddi ve riskli bir operasyondur. Bu nedenle ameliyatın ardından hastaların uzun süre kendilerine dikkat etmeleri gerekmektedir. Ameliyattan sonra hekimin tavsiyelerine uyulması, komplikasyon risklerini de en aza indirmektedir. Rahim ameliyatından sonra dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir;

• Hekimin verdiği ilaçlar düzenli kullanılmalıdır. 
• Düzenli olarak doktor kontrollerine gidilmelidir. 
• Hastaların ameliyattan sonra ilk 3-4 hafta denize ve havuza girmemeleri gerekmektedir. 
• Hastalara ameliyattan sonra duşta dikkatli olmaları önerilmektedir. Ameliyattan yaklaşık 24-48 saat sonra duş alınabilir.
• Rahim ameliyatından sonra cinselliğine bir süre ara verilmelidir. Bu süre hastanın durumuna göre 6 hafta ile 8 hafta arasında değişiklik göstermektedir.
• Rahim ameliyatından sonra hastaların yine 6 hafta ile 8 hafta arası tampon kullanıyorlarsa, kullanmamaları gerekmektedir. Tampon kullanmaya başlanmadan önce doktora danışılması önerilmektedir. 
• Rahim ameliyatından sonra hastaların bir süre ağırlık kaldırmamaları istenmektedir.
• Hastaların dokuları tam olarak iyileşene kadar ağır spordan uzak durmaları gerekmektedir. Ancak günde 15-20 dakikalık yürüyüş yapmaları önerilmektedir.
• Rahim alma ameliyatından sonra ilk haftalarda araba kullanılması önerilmemektedir. Kullanılması gereken durumlarda doktora bilgi verilmesi önerilmektedir. 

Rahim Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Rahim ameliyatının ardından ciddi bir problem ortaya çıkmazsa, hastalar birkaç gün içerisinde hastaneden taburcu edilmektedir. Hastaların tam anlamıyla iyileşmesi ise ortalama olarak 6 haftayı bulmaktadır. Hastanın bu dönemde beslenmesine, ilaçlarına ve doktor kontrollerine özen göstermesi gerekmektedir. Kontrollerin düzenli gerçekleştirilmesi ve ilaçların doğru kullanımı iyileşme sürecini hızlandıran faktörler arasında yer almaktadır. Doktorun öneri ve görüşlerine uygun hareket etmek de erken dönemde iyileşmeye ve komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.