Reye Sendromu

Reye Sendromu Nedir?

Reye sendromu ilk defa 1963 senesinde Avustralyalı bir patolog olan Dr. Reye’ nin hastaları üzerinde yaptığı çalışmalar sonucunda viral enfeksiyonu takiben yorgunluk, bilinç bulanıklığı, mide bulantısı ve aşırı kusma, sinirlilik hali ve ateş yükselmesi gibi belirtilerin yaşanmasını ayrı bir hastalık olarak tanımlaması sonucu ortaya çıkmıştır.

Reye sendromu özellikle küçük çocukluk ve ergenlik dönemindeki çocuklarda daha sık görünen oldukça tehlikeli bir sağlık sorunudur. Yapılan çalışmalarda çok nadir de olsa yetişkin hastalarda da Reye sendromu yaşanabildiği tespit edilmiştir.

Reye sendromu, toplum tarafından çok bilinen bir hastalık olmamasına rağmen her yıl yaklaşık olarak bir milyon hastanın Reye sendromuna yakalandığı kaydedilmiştir.

Yapılan çalışmalarda Reye sendromunun, genellikle suçiçeği ve grip gibi viral enfeksiyonların yaşandığı esnada ya da bu hastalıkların ardından görüldüğü tespit edilmiştir.

Reye sendromunun başta beyin ve karaciğer olmak üzere birçok organı etkileyebildiği tespit edilmiştir. Sendromun bu etkilerinin genellikle beyin içinde basınç artışı ve karaciğer ve diğer etkilenen organlarda ise yağlanma artışıyla karakterize olduğu kaydedilmiştir.

Reye sendromu hastalarda meydana getirdiği belirtiler nedeniyle çoğunlukla beyin iltihabı, diyabet, menenjit, zehirlenmeler, aşırı dozda ilaç alımı, ani çocuk ölümü sendromu ve akıl ve ruh sağlığı hastalıkları ile karışabilmektedir. Bu nedenle özellikle viral enfeksiyon tanısı alan çocukların muayeneleri çok daha ayrıntılı bir şekilde yapılmalıdır.

Reye sendromu başta beyin ve karaciğer olmak üzere birçok organda ağır ve kalıcı hasara yol açabileceği gibi ölümcül de seyredebilen bir sağlık sorunu olduğu için en kısa zamanda tanı konması ve tedavi edilmesi büyük önem arz etmektedir. 

Reye Sendromu Belirtileri

Reye sendromu başta beyin ve karaciğer olmak üzere birçok organda yıkıcı hasara sebep olabildiği için hastalarda birçok belirti gösterebilir. Hastalarda grip, suçiçeği, kızamıkçık ve soğuk algınlığı gibi hastalıkları takiben veya bu hastalıklar esnasında ortaya çıkan birtakım belirtiler Reye sendromunu düşündürür. Bu belirtileri kısaca sıralayacak olursak;

• Yorgunluk
• Uykusuzluk
• Ateş
• Mide bulantısı ve çok fazla kusma
• Bilinç bulanıklığı ve kaybı
• Nöbet
• İlgisiz bir ruh hali
• Hızlı bir şekilde solunum yapma
• Sinirlilik hali
• Agresif davranışlar
• Görme bozukluğu
• Konuşma bozukluğu
• İşitmede zorlanma
• Kaslarda çok yoğun zayıflık

Özellikle çocuk hastalarda grip, suçiçeği, kızamıkçık ve soğuk algınlığı gibi hastalıkları takiben veya bu hastalıklar esnasında ortaya çıkan bu gibi belirtiler Reye sendromunu düşündürür. Bu nedenle bu tarz belirtiler yaşayan hastaların en kısa zamanda doğru bir şekilde tanısının konulması ve en uygun şekilde tedavi edilmesi büyük önem arz eder. 

Reye Sendromu Nedenleri

Hastalarda Reye sendromunun meydana gelmesine neden olan durumun tam olarak ne olduğu tespit edilememiştir. Ancak yapılan çalışmalarda Reye sendromuna yakalanan çocukların yüzde doksanının grip ve suçiçeği gibi viral enfeksiyon geçirdikleri esnada aspirin ve parasetomol içeren ilaçlar kullandıkları tespit edilmiştir.

Reye sendromu görülmeye başlandığından itibaren bu hastalığın meydana gelmesine sebep olan durumlar araştırılmaktadır. Tüm bu yapılan çalışmalar ışığında Reye sendromu gelişmesine neden olabildiği düşünülen etkenlerin bazılarını sıralayacak olursak;

• Viral enfeksiyon geçirildiği esnada veya hemen sonrasında aspirin veya parasetomol içeren ilaç kullanımı
• Çevre kirliliği ile havaya yayılan zararlı maddeler
• Genetik yatkınlık 

Reye Sendromu Teşhisi

Suçiçeği, kızamıkçık ve grip gibi viral enfeksiyon geçiren çocuk hastaların hastalık esnasında veya hemen sonrasında aspirin veya parasetomol içeren ilaç kullanmaları halinde yorgunluk, bilinç değişikliği, görme ve işitmede bozukluk, çok fazla kusma ve sinirlilik hali yaşamaları halinde en kısa zamanda Çocuk Acil servisine başvurmaları büyük önem arz etmektedir. Çocuk Acil servisindeki uzman hekim ve Pediatri uzmanı hekim beraber etkili çalışmaları sonucunda hastanın tanısını doğru şekilde koymaya çalışır.

Reye sendromu birçok organı etkileyebilen bir hastalık olduğundan ve hastalarda meydana getirdiği belirtilerden ötürü beyin iltihabı, diyabet, menenjit, zehirlenmeler, aşırı dozda ilaç alımı, ani çocuk ölümü sendromu ve akıl ve ruh sağlığı hastalıkları ile karışabilmektedir. Bu nedenle hastanın titizlikle muayene edilmesi gerekmektedir.

Reye sendromunun tanısını koymadaki ilk aşama Çocuk Acil servisine ya da Pediatri polikliniğine başvuran hastaların uzman hekim tarafından ayrıntılı bir şekilde hikayelerinin alınması ve şikayetlerinin sorgulanmasıdır.   

Suçiçeği, kızamıkçık ve grip gibi viral enfeksiyon geçiren çocuk hastaların hastalık esnasında veya hemen sonrasında aspirin veya parasetomol içeren ilaç kullanmaları halinde yorgunluk, bilinç değişikliği, görme ve işitmede bozukluk, çok fazla kusma ve sinirlilik hali yaşamaları Reye sendromunu destekler nitelikteki bulgulardır.  

Reye sendromunun tanısını koymadaki ikinci aşama fizik muayene aşamasıdır. Uzman hekim hastanın fizik muayenesini ayrıntılı bir şekilde yapar ve tüm bu aşamalar sonunda elde ettiği bulgular ışığında uygun gördüğü laboratuvar tetkiklerine ve görüntüleme yöntemlerine başvurur.

Uzman hekim hastalığın karaciğer ve diğer organlarda yağlanma meydana getirip getirmediğini öğrenebilmek amacıyla hastadan kan testi örnekleri ister.

Hastadan alınan kan örneklerinde karaciğer enzimlerinin hızlı bir şekilde yükselmiş olması ve kanama bozuklukları var olmasına rağmen hastada sarılık gelişmemiş olması ve bilirubin değerlerinin normal sınırlarda olması Reye sendromu için tipik bir bulgudur.

Hastalığın erken dönemlerinde kandaki amonyak seviyesinde artış yaşanması ve özellikle bebekler ve ufak çocuklarda da hipoglisemi yani kan şekeri düşüklüğü gözlenmesi de Reye sendromunun bulgularından olduğu tespit edilmiştir.

Reye sendromu düşünülen hastada hastalığın beyine verdiği zararı tespit edebilmek için kafaya yönelik Bilgisayarlı Tomografi veya Manyetik Rezonans Görüntüleme yöntemlerine başvurmak gerekebilir.

Reye sendromu tanısı kesinleşen hastanın en uygun şekilde tedavi edilmesi de büyük önem arz etmektedir. 

Reye Sendromu Tedavisi

Çocuk Acil servisindeki uzman hekim ve Pediatri uzmanı hekim Reye sendromu şüphesiyle gelen hastanın hikayesini ayrıntılı bir şekilde sorgularlar, fizik muayenesini yaparlar ve gerekli gördükleri laboratuvar tetkiklerini istedikten sonra hastanın tedavi planını en uygun şekilde çizerler.

Reye sendromunun hastalığa özgü spesifik bir ilacı veya ameliyatı bulunmamaktadır. Tedavi planı başvuran hastada hastalığın zarar verdiği organlara ve hasarın boyutuna göre çizilir. Reye sendromu meydana gelmiş olan hasta hastaneye yatırılır ve 24 saat kontrol altında tutulur. Hastalığın derecesine göre hastanın yoğun bakımda da yatışı gerekebilmektedir.

Hastaneye yatışı gerçekleştirilmiş olan hasta 24 saat gözlem altında tutulur ve hasarlanan organlara yönelik destekleyici tedavi uygulanır. Hastaya bol miktarda sıvı takviyesi yapılır ve elektrolit dengesi korunmaya çalışılır.

Hastanın hastalığın ilerleyen zamanlarında nefes alıp vermede zorluk çekmesi ya da kan gazında anormallik saptanması sonucunda hastanın solunum cihazına bağlanması gerekebilir.

Tüm bu nedenlerden ötürü her hastalıkta olduğu gibi Reye sendromunun da mümkün olan en kısa sürede teşhis edilip en uygun şekilde tedavi edilmesi büyük önem arz etmektedir. 

Reye Sendromu Tedavi Edilmezse

Reye sendromu beyin iltihabı, diyabet, menenjit, zehirlenmeler, aşırı dozda ilaç alımı, ani çocuk ölümü sendromu ve akıl ve ruh sağlığı hastalıkları ile karışabildiği için en kısa sürede diğer hastalıklardan ayırt edilip kesin teşhisi konmalı ve en kısa sürede en uygun tedavi planı çizilerek hasta tedavi edilmelidir.

Reye sendromu tedavi edilmediği takdirde hastanın organlarında yıkıcı bir şekilde kalıcı hasara yol açabildiği gibi ölümcül de seyredebilen son derece tehlikeli bir hastalıktır.

Yapılan çalışmalarda Reye sendromu yaşamış ve hastalığı tedavi edilmemiş ya da tedaviye geç başlanmış olan hastaların büyük bir oranında özellikle beyin dokuda kalıcı hasar geliştiği ve hastada engellilik durumunun yaşandığı tespit edilmiştir.

Bu nedenle hastaların Reye sendromunu düşündüren belirtileri yaşamaya başladıkları zaman en kısa sürede Çocuk Acil servisine başvurmaları büyük önem arz etmektedir. 

Reye Sendromuna Ne İyi Gelir? Ne İyi Gelmez?

Reye sendromu gelişmesine neden olan kesin sebep tam olarak belirlenememiş olmasına karşın yapılan çalışmalarda viral enfeksiyon geçirmekte olan çocukların aspirin veya parasetamol içeren ilaç kullanmaları halinde %90 kadar yüksek bir oranda Reye sendromu geliştiği tespit edilmiştir.

Bu nedenle viral enfeksiyon geçirmekte olan çocukların doktor kontrolü dışında asla ilaç kullanmamaları gerekmektedir. Reye sendromunu düşündüren viral enfeksiyonu takiben yorgunluk, bilinç bulanıklığı, görme ve işitmede bozukluk, mide bulantısı ve aşırı kusma, sinirlilik hali ve ateş yükselmesi yaşayan hastaların en kısa sürede doğru bir şekilde tanı alıp en uygun şekilde tedavi edilmeleri büyük önem arz etmektedir.

Reye Sendromu için Hangi Doktora Gidilir?

Kızamıkçık, grip ve suçiçeği gibi viral enfeksiyon geçiren çocukların aspirin veya parasetomol içeren ilaç kullanımını takiben bilinç bulanıklığı, çok fazla kusma, yorgunluk, konuşma ve görmede bozukluk gibi şikayetler yaşamaları halinde en kısa zamanda Çocuk Acil Servisine başvurmaları gerekmektedir.

Çocuk Acil servisindeki uzman hekim Reye sendromuna yakalandığını düşündüğü hastanın kesin tanısı ve uygun tedavi planı için Pediatri uzmanı hekim arkadaşına danışabilir. Çocuk Acil servisindeki uzman hekim ve Pediatri uzmanı hekim Reye sendromuna yakalanan hastanın en doğru şekilde tedavi edilmesi için en uygun tedavi planını çizer.