Rota virüsü, özellikle 5 yaş altı çocuklarda şiddetli ishal, kusma ve ateşe neden olan bulaşıcı bir virüstür. Dünya genelinde her yıl binlerce çocuğun hastaneye yatmasına yol açan bu virüs, aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında yer alır. Bu yazıda, rota virüsü aşısının etkinliği, yan etkileri, uygulama şeması ve sık sorulan soruları ele alacağız.
Rota Virüsü Enfeksiyonunun Belirtileri
Rota virüsü enfeksiyonu genellikle 1-3 günlük kuluçka süresinin ardından ani başlar. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Sulu ve sık ishal (günde 10-20 kez)
- Şiddetli kusma
- 38°C üzerinde ateş
- Karın ağrısı ve huzursuzluk
- Dehidrasyon belirtileri (ağzın kuruması, idrar azalması)
Nasıl Bulaşır?
Virüs, hasta kişinin dışkısı veya ağız yoluyla bulaşır. Oyuncaklar, yüzeyler ve hijyenik olmayan gıdalar aracılığıyla yayılır. Kreşler ve toplu yaşam alanları bulaş riskini artırır.
Rota Virüsü Aşı Türleri
Türkiye’de iki tip rota virüsü aşısı mevcuttur:
- Rotarix: 2 doz halinde uygulanır (2. ve 4. aylarda).
- RotaTeq: 3 doz halinde uygulanır (2., 4. ve 6. aylarda).
Her iki aşı da ağızdan damla şeklinde verilir. İlk dozun en geç 3. ayda yapılması önerilir.
Aşının Yan Etkileri
Rota virüsü aşısı genellikle hafif yan etkilere neden olur:
- Ateş (38°C civarı)
- İshal veya kusma (hafif şiddette)
- Huzursuzluk veya iştah kaybı
- Nadir görülen ciddi yan etki: İnvajinasyon (bağırsak düğümlenmesi, 20.000’de 1).
Aşı Kimlere Yapılmamalı?
- Ciddi immün yetmezliği olan çocuklar
- Aşı bileşenlerine alerjisi olanlar
- İnvajinasyon öyküsü bulunanlar
- Ateşli hastalık geçirenler (aşı ertelenir)
Aşının Koruyuculuğu Ne Kadar Sürer?
Rota virüsü aşıları, şiddetli enfeksiyona karşı %90’a varan koruma sağlar. Koruyuculuk süresi 2-3 yıl devam eder. Bu süre, çocukların kritik dönemi atlatması için yeterlidir.
Sık Sorulan Sorular
- Aşı sonrası ishal olursa ne yapmalı?
Aşıdan sonra hafif ishal normaldir. Bol sıvı takviyesi yapın ve doktorunuza danışın. - Emziren anneler aşı yaptırabilir mi?
Evet, aşı emzirmeye engel değildir. - Aşı ücretsiz mi?
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı aşı takviminde yer alır ve ücretsiz uygulanır.
Rota Virüsünden Korunma Yolları
Aşı dışında hijyen kurallarına dikkat etmek önemlidir. Biberon ve emziklerin sterilizasyonu, ellerin sabunla sık sık yıkanması ve hasta çocukların izolasyonu bulaş riskini azaltır.