Roux-en-Y, sindirim sisteminde anatomik değişiklikler yapılarak gıda emilimini düzenleyen cerrahi bir prosedürdür. En yaygın kullanım alanı obezite cerrahisindeki gastrik bypass operasyonları olsa da, mide kanseri, safra yolu hastalıkları veya ciddi reflü vakalarında da tercih edilebilir. Bu yazıda, Roux-en-Y tekniğinin nasıl çalıştığını, hangi durumlarda uygulandığını, ameliyat sürecini ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenleri detaylı bir şekilde ele alacağız.

Roux-en-Y Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
Roux-en-Y ameliyatı temel olarak iki ana grupta kullanılır:

1. Obezite Tedavisi: Vücut kitle indeksi (VKİ) 40’ın üzerinde olan veya VKİ 35-40 aralığında olup diyabet, hipertansiyon gibi komorbiditeleri bulunan hastalarda kilo kaybını sağlamak için uygulanır.
2. Sindirim Sistemi Hastalıkları: Mide kanseri sonrası rezeksiyon, safra yolu tıkanıklıkları veya kontrol edilemeyen gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) tedavisinde kullanılır.

Ameliyat Nasıl Yapılır?
Roux-en-Y prosedürü laparoskopik (kapalı) veya açık cerrahi yöntemle gerçekleştirilebilir. İşlem sırasında midenin üst kısmından küçük bir kesecik oluşturulur ve bu kesecik ince bağırsağın bir bölümüne direkt olarak bağlanır. Ana mide ve duodenum (onikiparmak bağırsağı) devre dışı bırakılarak gıdaların emilim yüzeyi azaltılır. Bu sayede hem kalori alımı kısıtlanır hem de hormonal değişikliklerle tokluk hissi artırılır.

Ameliyatın Riskleri ve Olası Komplikasyonlar

• Erken Dönem Riskler:
  • Anastomoz kaçağı (bağlantı bölgesinden sızıntı)
  • Kanama veya enfeksiyon
  • Pulmoner emboli
• Geç Dönem Komplikasyonlar:
  • Dumping sendromu (hızlı mide boşalmasına bağlı çarpıntı, terleme)
  • Vitamin ve mineral eksiklikleri (B12, demir, kalsiyum)
  • Safra taşı oluşumu

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Hastalar genellikle ameliyattan sonraki 2-3 gün içinde taburcu edilir. İlk iki hafta sıvı ağırlıklı beslenme önerilir. Üçüncü haftadan itibaren püre kıvamında gıdalara geçilir. Katı gıdalar ise 6-8 hafta sonra tüketilmeye başlanabilir. Fiziksel aktivitelere (yürüyüş, hafif egzersiz) 2. haftadan itibaren izin verilir.

Beslenme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Protein Önceliği: Günde 60-80 gram protein alımı kas kaybını önlemek için şarttır. Yoğurt, yumurta ve balık tüketimi artırılmalı.
• Vitamin Takviyeleri: Multivitamin, B12, D vitamini ve kalsiyum takviyeleri ömür boyu kullanılmalı.
• Öğün Sıklığı: Küçük porsiyonlarla günde 5-6 öğün beslenilmeli.
• Sıvı Alımı: Öğünlerden 30 dakika önce/sonra su içilmemeli, günde en az 1.5 litre sıvı tüketilmeli.

Roux-en-Y Ameliyatının Uzun Vadeli Etkileri

• Kilo Kaybı: Hastalar genellikle ilk 18 ayda fazla kilolarının %60-80’ini verir.
• Metabolik İyileşme: Tip 2 diyabet, hipertansiyon ve uyku apnesi gibi hastalıklarda belirgin düzelme görülür.
• Yaşam Kalitesi: Hareket kabiliyetinin artması ve psikolojik iyilik hali yaşam memnuniyetini yükseltir.

Kimler Roux-en-Y Ameliyatı Olamaz?

• Kontrolsüz psikiyatrik hastalığı olanlar
• Madde bağımlılığı bulunanlar
• Cerrahi riski yüksek olan kalp-akciğer hastaları