Safra Yolu Kanseri

Safra Yolu Kanseri Nedir?

Safra yolu kanseri, sindirim için gerekli olan safranın taşındığı kanallarda meydana gelen bir kanser türüdür. Tıp dilinde safra yolu kanserine kolanjiyokarsinom adı da verilmektedir. 

Safra denilen sindirim sıvısı, karaciğerde üretilir. Daha sonra intrahepatik safra kanalları ile birlikte ilk önce safra kesesine ulaşır. Bunun ardında da yine ekstrahepatik safra kanalları ile ince bağırsağa dökülür. Safra yolu kanseri her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, çoğunlukla 50 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Ancak buna rağmen genel olarak nadir görülen bir kanser türüdür. 

Safra yolu kanseri, safra kanallarının farklı bölgelerinde meydana gelmesine göre tiplere ayrılır. İntrahepatik kolanjiyokarsinom, karaciğerde bulunan safra yollarını tutan kanserler için kullanılan bir terimken, hiler kolanjiyokarsinom, karaciğerin hemen dışındaki safra kanallarında meydana gelen safra yolu kanserleri için kullanılır. Distal kolanjiyokarsinom ise safra kanallarının ince bağırsağa yakın kısımlarında oluşan kanserler için tercih edilir.

Safra yolu kanserleri, genel olarak tedavisi zor olan kanser türleri içinde yer alır. Safra yolu kanseri yaşam süresi, safra yolu kanseri evreleri ile ilişkili olarak değişmekle birlikte yapılan çalışmalarda ortalama 8 ay ile 1.5-2 yıl arasında değişmektedir. 

Safra Yolu Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Safra yolu kanserlerinde, hasta herhangi bir semptom hissetmeyebilir veya hafif değişiklikler olduğundan fark edilmesi zor olabilir. Safra yolu kanserlerinin olası semptomları şu şekilde sıralanabilir: 

1-) Cilt ve göz beyazlarında sarılık 

2-) Ciltte kaşıntı 

3-) İdrarda koyulaşma

4-) Dışkıda beyazlaşma 

5-) İştahsızlık ve istemsiz kilo kaybı

6-) Karın bölgesinde genel bir rahatsızlık hissetmek

7-) Yorgun hissetmek ve enerjisiz olmak

8-) Karın ağrısı 

Safra Yolu Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Safra yolu kanseri veya kolanjiyokarsinom, safra kanallarındaki hücrelerin DNA'larındaki mutasyonlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır.  DNA, vücutta oluşan her işlem için talimat veren molekül dizileridir. DNA mutasyonlarının ortaya çıkması bu talimatlarda değişikliklere neden olur. Bunun sonucu olarak da hücreler kontrolden çıkarak kanser oluşumuna sebebiyet verir. Safra yolu kanserine yol açan genetik mutasyonların tam olarak ne olduğu belli değildir.  

Bu genetik mutasyonların oluşmasına veya safra yolları kanserinin ortaya çıkmasına neden olan bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bu risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir: 

1-) Primer sklerozan kolanjit: Primer sklerozan kolanjit, safra kanallarının sertleşmesine ve hasar görmesine neden olarak safra yolu kanseri riskini arttırmaktadır.  

2-) Kronik karaciğer hastalığı: Kronik karaciğer hastalıklarında, uzun süren hastalıklar karaciğerde hasarlar meydana getirir. Bu hasarlanma karaciğer içindeki safra yollarını da etkileyerek safra yolu kanseri riskini arttırır. 

3-) Doğumsal safra yolu problemleri: Genişlemiş ve düzensiz safra kanallarına neden olan koledok kistiyle doğan kişilerde safra yolu kanseri riski artar.

4-) Karaciğer parazit enfeksiyonları: Özellikle Güneydoğu Asya ülkelerinde, sık olarak tüketilen çiğ deniz ürünlerinden bulaşabilen bazı parazit türleri, safra yolu kanseri riskini arttırmaktadır. 

5-) Yaşlılık: Yaş faktörü safra yolu kanserleri için oldukça önemlidir. Bu tür kanser her yaşta ortaya çıkabilse de en sık olarak 50 yaşın üstündeki kişilerde görülür.  

6-) Sigara içmek: Sigara içmek, diğer kanser türlerinde olduğu gibi safra yolu kanseri riskini de arttırmaktadır.  

Safra Yolu Kanseri Teşhisi

Safra yolu kanserinden şüphelenilen bir hasta için hekim aşağıdaki tetkikleri isteyebilir: 

1-) Karaciğer fonksiyon testleri: Karaciğer fonksiyonlarını ölçmek için yapılan kan testleri, hem safra yolu kanserleri hakkında bir bilgi verebilirken, hem de var olan semptomların nedenine yönelik bazı çıkarımlarda bulunulmasına yardımcı olur. 

2-) Tümör belirteç testleri: Kanda bir kanser antijeni olan CA 19-9 düzeyinin ölçümünün mümkün olduğu durumlarda, bu tetkike başvurulabilir. CA 19-9, safra yollarında meydana gelen kanserli hücrelerin fazla miktarda ürettiği bir protein türüdür. Kanda Ca 19-9 seviyesinin yüksek olması her zaman safra yolu kanseri olunduğu anlamına gelmez. Safra kanallarında hasar yaratan iltihap, tıkanıklık gibi diğer durumlarda da artabilmektedir. 

3-) Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP): ERCP, safra kanallarını kamera ile izlemeye yardımcı olan bir tanı ve tedavi yöntemidir. Bu işlem sırasında, küçük bir kamera yerleştirilmiş bir tüp, boğazdan aşağıya doğru sokulu ve sindirim sistemi aracılığı ile ince bağırsaklara kadar ilerletilir. Daha sonra safra kanallarına ilerlenerek bu bölgeler kamera ile gözlenir. Bazı durumlarda görüntüleme testlerindeki şans artması için bu bölgeye özel boyalar da verilebilir. 

ERCP sırasında, şüpheli olarak izlenen bölgeden bir örnek alınır. Bu alınan biyopsi örneği patoloji tarafından incelenerek kanser varlığı varsa ortaya konur. Şüpheli bölgenin karaciğere yakın bir bölgede olması halinde de cilt üzerinden iğne sokularak örnek alınabilir. Bu sırada kılavuz olarak endoskopik ultrason ve tomografi gibi yöntemler kullanılabilir. 

4-) Görüntüleme testleri: Alınan bu biyopsi örneklerinin incelenmesi sonrasında doğrulanan kanserin evresini saptamak amacı ile görüntüleme testlerinden yararlanılır. Bunun dışında kanserin prognozunu yani olası ilerleyişini ve tedavi seçeneklerini belirlemek için de kullanılır. Görüntüleme testleri ile tanı aşamasında da anormallikler belirlenebilir.  

Safra yolu kanserini teşhis etmek için kullanılan teknikler arasında bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, manyetik rezonans kolanjiyopankreatografi (MRCP) ve manyetik rezonans görüntüleme (emar) sayılabilir. MRCP yöntemi, ERCP'nin aksine vücuda bir alet sokulmadan yapıldığı için son yıllarda sıkça tercih edilir hale gelmiştir. 

Safra Yolu Kanseri Tedavisi

Safra yolu kanseri tedavisinin birkaç farklı tedavi seçeneği var olabilmektedir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

1-) Cerrahi: Mümkün olabildiğinde safra yolu kanserlerinde cerrahi ile tedavi tercih edilmek istenir. Küçük safra yolu kanserlerinde ve vücuda yayılmaya tiplerde, safra kanalının bir kısmı çıkarılır ve kalan bölgeler birbirine bağlanır. Safra yolu kanserlerinin ilerleyen evrelerinde ise, kanser alanı ile birlikte buraya yakın olan karaciğer dokusu, pankreas yapıları ve lenf bezleri de çıkarılabilmektedir. 

2-) Karaciğer nakli: Hiler kolanjiyokarsinomlu kişilerde yani karaciğer içi veya yakın bölgedeki safra yolu kanserlerinde, hekimin değerlendirmesi sonucu karaciğer naklini ihtiyaç duyulabilmektedir. Ancak hem nakledilecek organı bulmak zordur hem de nakilden sonra kanserin tekrarlama olasılığı bulunmaktadır.  

3-) Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan ilaç tedavisidir. Kemoterapi, karaciğer naklinden önce denenebilmektedir. Ayrıca ileri evre safra yolu kanserlerinde hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak, semptomları bir miktar kontrol altına almak adına da faydaları bulunmaktadır.  

4-) Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi veya radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek amacıyla, X ışınlarının ve proton içeren yüksek enerji kaynaklarının kullanılmasıdır. Bunun dışında kanser bölgesine yakın bölgelere radyoaktif maddelerin yerleştirilmesi ile de radyoterapi gerçekleştirilebilmektedir. Buna brakiterapi adı verilir. 

5-) Fotodinamik tedavi: Fotodinamik tedavi yönteminde belli ışıklara duyarlı olan kimyasallar damara verilir. Daha sonra bu kimyasallar, kanserli bölgede birikmeye başlar. Kanser bölgesine lazer ışığı verildiğinde de bu kimyasallar ile ışık reaksiyona girerek, tümör hücreleri öldürülür. Fotodinamik tedaviler, genelde birden çok seans gerektirir. Tedavi sonrası bir süre güneş ışıklarına maruz kalmamak gerekmektedir. 

6-) Biliyer drenaj: Biliyer drenaj, safranın akışının eski ve normal haline dönmesi için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, ameliyat ile alınmış olan safra parçalarının tekrar birleştirilmesi veya kanser hücrelerinin tıkadığı safra yollarını açmak için stentler kullanılması gibi durumlar gerçekleştirilir. Bu sayede, semptomların bir kısmı hafifletilmiş olur. 

7-) Destekleyici (palyatif) bakım: Palyatif bakım genellikle artık tedavi edilemeyecek seviyeye gelen kanserlerde, ağrı ve hastalığa özgü semptomların azaltılmasını amaçlayan tedavi yöntemleridir. Bazen palyatif bakım için bile ameliyatlar yapılabilmektedir. Bu sayede hastalar son dönemlerini daha mutlu ve ağrısız geçirmiş olur. Ayrıca yaşam süresi de bir miktar arttırılabilmektedir. Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyonellerden oluşan ekipler tarafından sağlanır. 

Safra Yolu Kanseri Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Safra yolu kanserleri tedavi edilmediği takdirde ciddi problemlere yol açmaktadır. Safra yolu kanserleri, zor tedavi edilen ciddi kanser türleridir. Tedavi edilmediği takdirde ilerleyerek en ciddi komplikasyon olarak hastayı ölüme kadar götürür. Bu yüzden herhangi şüpheli bir durumda doktor kontrolüne girmek gerekir. Bunun dışında safra yollarındaki anormallikler, sindirim problemleri ve karaciğer sorunlarına da neden olabilmektedir. 

Safra Yolu Kanseri için Hangi Doktora Gidilir?

Safra yolu kanseri için gidilmesi gereken bölüm gastroenteroloji veya onkolojidir. Her iki bölümdeki uzmanlar da durumu tespit edecek ve tedavisi için uygun şeyleri gerçekleştirecektir. 

Safra yolu kanserleri genelde erken evrelerde fark edilmesi oldukça zordur. Bu yüzden uzun süreli karın ağrısı, idrarda koyulaşma, dışkıda beyazlaşma gibi semptomlar varlığında durumun anlaşılması için hastaneye başvurulmalıdır.