Sanat Terapisi Nedir?

Sanat terapisi, hayal dünyasından yararlanarak danışanın psikolojik tedavisine destek sunan bir yöntemdir. Gün içerisinde yaşanan stres ve kaygının yanı sıra travmatik olayların bıraktığı etkiyi azaltmak için kullanılır. Danışanın, sorunları ve yaşadıklarını sözel şekilde ifade ederken zorlandığı durumlarda sanat terapisi devreye girerek dışavurumu sanat yolu ile gerçekleştirilmesini sağlar. Heykel ve resim gibi aktiviteler danışanın bilinçaltını ve iç dünyasını ifade ettiği bir durum olarak ortaya çıkar.

Sanatta yaratıcılık ve hayal dünyası ön plandadır ancak her sanatçı kendi eserinde yaşantılarına ve hissettiklerine yer vermektedir. Aktiviteler sonucunda ortaya çıkan eserler somut ve soyut düşüncelerin kapsamı olarak yorumlanır. Bu nedenle sanat terapisinde heykel, resim, hikaye yazma ve müzik gibi pek çok sanat kolu beraber kullanılabilir.

Sanat terapisi ilk kez 20.yüzyılda psikoterapi ile kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde en sık tercih edilen yöntemlerden biridir. Düşüncelerini ve yaşadıklarını sözel şekilde anlatmakta zorlanan kişilerde sanat terapisi yöntemine başvurulmaktadır.

Sanat Terapisinin Yararları

Dışavurumcu sanat terapisi, danışanın düşünce ve yaşantıları hakkında bilgiler edinmek için kullanılmaktadır. Danışan hakkında bilgi sunmasına ek olarak tedavi edici ve rahatlatıcı bir etkiye sahiptir. Günlük hayatın kaygıları ile baş etmekte güçlük çeken kişiler, sanat terapisi eğitimi aldıktan sonra stres, kaygı ve travma etkilerinden daha rahat uzaklaşabilmektedir. Sanat terapisinin yararları aşağıdaki şekilde sıralanır:

Depresyon ve Anksiyete

Depresyonun etkisi altında kalan kişiler, insanlar ile sosyal aktiviteler yapmaktan çekinir ve geri planda kalmayı daha doğru bulurlar. Bu kişilerin en son isteyecekleri şeyler başkaları ile iletişime geçmek ve paylaşımlarda bulunmaktadır. Depresyonun hissedildiği kişilerde geleneksel terapi yöntemlerinden yararlanılması zorlaşmaktadır çünkü, danışan düşünce ve yaşantılarını anlatmakta zorlanmaktadır.

Sanat terapisi, danışanın dış unsurlardan arınarak kendi ile baş başa kalmasını sağlamaktadır. Danışanın bu durumda daha az riskli bir ortamda hissetmesinden kaynaklı olarak düşüncelerini sanat aktivitelerinde ifade etmesi daha kolaydır.

Hayal gücünün harekete geçirilmesi ve yaratıcılık duygusunun hissedilmesi ile beynin farklı bölgelerinin bir arada hareket ettiği görülür. Farklı aktivitelere odaklanmak ve aynı zamanda zihnin birçok noktasını kullanmak danışanın iyi hissetmesini sağlayacaktır. Düşünceler hormonlar ile desteklenerek bir tedaviye dönüşmektedir.

Travmaların Etkisi Azaltmak

Travma sonucunda oluşan etkiler, kişinin baskılaması sonucunda zihnin derinliklerinde baskılanmaktadır. Travmanın etkisinde kalan kişiler genellikle, acılarını ve yaşanmışlıklarını içlerine atarak bastırmaya yatkındır. Bu durumun sonucunda travma etkisinin azaltılması zorlaşmaktadır. Sanat terapisi, travmalar başta olmak üzere bastırılan düşüncelerin dışavurumunu gerçekleştirmektedir. Dışavurumcu sanat terapisi olarak adlandırılmasının sebebi de budur.

Travmanın bastırılması kişinin fiziksel ve zihinsel sağlığını olumsuz etkilemektedir. Bastırılan her duygu ve düşünce, yaşantıyı etkileyen öneme sahiptir. Olumsuz düşüncelerin sanat terapisi ile dışa vurulması sonucunda sorunlar hakkında analizler yapılabilir ve hasta ile olumlu bir tartışma sürecine girilebilir. Sorunları detaylı incelemek ilk aşamada zor olsa da gerçek bir iyileştirme yöntemidir.

Kötü Haberlerin Etkisini Azaltmak

Ciddi tıbbi teşhisler gibi kötü haberlerin öncesinde yıkıcı durumların etkisini azaltmak için sanat terapisinden yararlanılmaktadır. Kanser tedavisi gibi ciddi teşhislerde başvurulan en etkili motive kaynaklarından biridir. Alzheimer, demans, şiddet eğilimi gibi durumlarda asıl tedavi yönteminin yanında destekleyici konumdadır.

İletişimi İyileştirme

Bazı insanlar, çocukluk yıllarında çeşitli faktörlerden etkilenerek iletişim kurmakta zorlanmaktadır. Bu faktörler içerisinde en büyük iki etken gelişim bozukluğu ve aile sorunlarıdır. Ebeveynler, çocuklarının bazı durum ve davranışları fark etmeyeceğini düşünseler de sürecin sonucunda çocuklarda etkiler kalmaktadır. Bu durumlar sanat terapisine başvurarak iletişim sorunu yaşayan çocukların kendilerini ifade etmeleri sağlanır.

Kendini Fark Etme

Okul ve iş gibi sosyal hayatın etkisinin arttığı dönemlerde insanın kendi duygularını ve hissettiklerini fark etmesi zorlaşmaktadır. Sanat terapisi, insanın kendi ile barışmasını ve fark etmediği gerçekleri görmesini sağlamaktadır. Sanat terapisi eğitimi alan kişiler, kendini keşfetmeye daha yakındır.

Dışavurumcu Sanat Terapisinin İyileştirici Etkisi

İnsanların duygularını yönetmekte zorlandığı dönemlerde güvenli bir alanda rahatlama ihtiyaçları doğmaktadır. Doğru kararlar verebilmek için baskıdan kurtulmalı ve güvenli hissedilen alanda aktiviteler yapılmalıdır. Sanat terapisi, kişinin konfor alanı içerisinde kendi ile baş başa kalmasını, rahatlamasını ve sorunlarına vakit ayırabilmesini sağladığı için iyileştirici etkiye sahiptir.

Davranış Değişiklikleri

Çocukluk çağından bağımlı bir bireye kadar, yanlış davranışlarda bulunan kişilerde istendik davranışların oluşturulması için sanat terapisi etkili bir yöntemdir. Sanat terapisi yöntemi sayesinde davranışların yanlışlıklarının farkına varılır ve bugüne kadarki alışkanlıkların tekrar gözden geçirilmesi sağlanır. Kişiler sanat terapisinin sonunda, hayatı yeniden yapılandırmak için motive şekilde hareket etmektedir.

Sanat Terapisi Dalları

Sanat terapisi, danışanların kendini daha iyi ifade edebilmeleri amacıyla üç farklı kategoriye ayrılmaktadır. Sanat terapisi dallarının biri ve birkaçı uygun görülmesi halinde kullanılabilir. Bunlar aşağıdaki şekilde açıklanmaktadır:

Görsel Sanatlar Terapisi – Art Terapi

Görsel sanatlar terapisi, art terapi olarak da adlandırılır. Danışanın görsel ve sanat ürünlerini kullanarak dışavurum gerçekleştirmesi sağlanır. Özgüvenin geliştirilmesi, farkındalığın artırılması ve zorlu süreçler ile baş etmek için kullanılır. Kişiler bilişsel becerilerini kullanarak travma, kayıp, depresyon, yas ve stres gibi zorluklar ile başa çıkmaktadır. Sanat terapisi ile iyileşmek mümkündür ve hayatın birey üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerde azalma görülmektedir.

Art terapi yönteminde renkli kağıtlar, heykel malzemeleri, kil, oyun hamuru, boyalar, renkli kalemler ve doğadan toplanan dönüştürülebilir atık maddeler gibi çeşitli malzemeler kullanılır. Bireylerin sanat malzemelerini kullanarak deneyimlerini ve düşüncelerini ifade etmesi sağlanır. Sanat psikoterapisti, danışan ile eseri arasındaki ilişkiyi inceleyerek analiz yapabilmesi mümkündür. Danışan bu süreçte kendini iyi hissederek anlamlandırdığı aktiviteyi sürdürmektedir.

Dans ve Hareket Terapisi

Dans terapisi, bireyin hareketlerinin incelenerek düşünce ve hislerini yorumlamak üzerine kuruludur. Kendini sözel şekilde ifade edemeyen kişiler, dans ve hareketler ile dışavurum gerçekleştirebilirler. Dans terapisi sırasında bireyin yeni hareketler kazanması ve repertuarının genişletilmesi hedeflenir. Tedavi sonucunda bireyin iletişim mekanizmasında gelişim görülür. Bu terapi bireysel ya da grupça gerçekleştirilir.

Müzik Terapisi

Müzik terapisi, kişinin yaşantısını ve duygularını ifade etmek için müziği veya müzikal unsurları kullanmasını kapsamaktadır. Bu terapi yöntemi bireysel veya grupça gerçekleştirildiği için kişinin sosyal becerileri artmaktadır. Terapi sırasında bireyin müzikal araçlar ile kendini ifade etmesi; zihinsel, duygusal ve fiziksel gelişim göstermesi, iletişimini güçlendirmesi ve öğrenerek iyileşmesi sağlanır.