Ses Terapisi Nedir?

Ses hastalıklarının pek çoğu sesin yüksek performansla kullanılmasına bağlı olarak yıpratılarak kullanılması sonucu ortaya çıkmaktadır. Sesin rezonansında, şiddet veya perdesinde meydana gelen anormallikler ses bozukluğu olarak tanımlanır. Ses bozukluklarının doğal ses tonunun kullanılmayı öğrenilmesiyle düzeltilmesi ses terapisi ile mümkündür. Ses bozukluklarının belirtileri kişide ses kalitesinde bozulma, boğazda yanma, nefes koordinasyonunun sağlanmasında güçlük, seste kısılma, boğazda yanma hissi, boğazda acıma hissi ve konuşma esnasında zorlanma olarak görülmektedir. Genellikle profesyonel ses kullanıcıları olarak tanımlanabilecek politikacılar, tiyatrocular, ses sanatçıları, çağrı merkezi çalışanları, din görevlileri, avukatlar, polisler ve öğretmenlerde görülmektedir.

Ses Bozuklukları Nedenleri

Sesin sağlığını bozan durumlar arasında;

• Çok konuşmak
• Alkol kullanımı
• Sesin yanlış perdeden kullanılması
• Stresli ve gergin bir şekilde konuşmak
• Bağırmak
• Telefonda çok konuşmak 
• Sigara kullanımı 
• Çok alçak sesle konuşmak
• Konuşurken yanlış kasların kullanılması
• Kişinin sesini dinlendirmek noktasında başarılı olamaması
• Ses hijyenine dikkat edilmiyor olması
• Kişinin solunum desteğinin yetersiz olması
• Yüksek sesle konuşmak yer almaktadır. 

Sesini profesyonel olarak kullanan kişilerde ses hastalığına müdahale edilmesinin yanında tekrarının önüne geçebilmek adına önleme ve koruma çalışmaları gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Ses hastalıklarının önlenmesi amacıyla ses terapisi teknikleri uygulanabilir. Bu sayede kişinin ses telleri güçlendirilecektir. Ses terapisi sayesinde gırtlak sağlığı mümkün oldukça düzeltilecek ve sese bağlı olarak görülen fonksiyonel bozukluklar azaltılacak veya mümkünse ortadan kaldırılacaktır. Ayrıca ses hijyeni hakkında bilgilerin paylaşılması, kişinin sesini daha doğru kullanabilmesini sağlayacaktır.

Ses bozukluklarının giderilmesi için tedaviye gerek olup olmadığı durumu hekim muayenesi sonrasında ortaya çıkacaktır. Kişinin yaşadığı ses kısıklığı süresi 2 haftaya geçmiş ise hekim tarafından muayene gerçekleştirilmesi önemlidir. Muayene esnasında bir cihazdan yardım alınarak hastanın ses telleri incelenecektir. İnceleme sayesinde tanı koymak mümkün olmakta ve sonrasında tedavi aşamaları planlanacaktır.

Tedavi sürecinde tek başına ilaç kullanımı çoğu zaman yeterli olmayacaktır. İlaç kullanımının yanı sıra ses terapisi egzersizleri ile kişiye sesini sağlıklı bir şekilde kullanması öğretilmektedir. Ses kısıklığı tedavisinde terapi uygulamaları sıkça tercih edilen tedavi alternatifidir. Terapi uygulamalarının yeterli gelmeyeceği bazı durumlarda tedavi amacıyla cerrahi müdahale gerçekleştirilebilir. Örneğin, hekimin yaptığı muayenede ses kısıklığının nedeni olarak kanser benzeri nodüller ile karşılaşması durumunda bunların alınması için cerrahi müdahale gerekmektedir. Kişi ses kısıklıklarını tek başına yorgunluğa bağlamamalı ve bir hastalık uyarısı olabileceğini dikkate almalıdır.

Ses Terapisi Faydaları

İlaç kullanımının yeterli gelmediği ses bozukluklarında tedavi için cerrahi müdahaleye gerek yoksa ses tellerinde nodül ses terapisi olumlu sonuçlar gösterecektir. Ses terapisi tercih edildiğinde tedavi edilebilecek durumlar arasında;

• Doğuştan gelen ses teli bozuklukları
• Ses teli ameliyatları sonrasında sesin rehabilitasyonu
• Ses felci nedeniyle ortaya çıkan ses kısıklıkları
• Buluğ çağı sonrasında erkeklerde seslerde kalınlaşma olmaması
• Sesin kalın veya ince olmak üzere düzensiz çıkması durumu 
• Ses teli nodülleri yer almaktadır. 

Yetişkinlerde Ses Terapisi

Ses terapilerinde hekim tarafından süre belirlenirken ses bozukluklarının neden ortaya çıktığı, kişinin terapi sonrasında gösterdiği ilerleme dikkate alınmaktadır. Yetişkinlerde genellikle sesin yanlış ve kötü kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan rahatsızlıkların ortadan kaldırılması için 6 - 8 seans yeterli olacaktır. Seansların haftada bir kez gerçekleştirilmesi ve her bir seansın ortalama 45 dakika sürdürülmesi gerekmektedir. Terapi seanslarının planlaması yapılırken ilk iki terapinin birbirinin hemen ardından gerçekleştirilmesi gerekliliği dikkate alınmalıdır.

Kişinin ses telinde patoloji olması durumunda bunun ortadan kaldırılması ses terapisi ile amaçlanmaz. Ses terapilerinin asıl amacı kişinin hatalı davranışlarının ortadan kaldırılması ve buna bağlı olarak ses kalitesinde kalıcı düzelmeler elde etmektir. Ses bozukluklarının büyük çoğunluğunun kişinin farkında olmadan yaptığı yanlışlar nedeniyle ortaya çıktığı bilinmektedir. Ses terapisi uygulamalarında kişiye ses tellerini zorlamadan konuşmasını öğretecek bilgiler ve egzersizler verilmektedir.

Kişinin öğrendiği egzersizleri ve bilgileri günlük hayatında kullanmaya başlaması ses şikâyetlerinin zaman içerisinde azalarak bitmesini sağlayacaktır. Terapide başarılı sonuçlar elde edilebilmesi için uygulamaların eksiksiz ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Uygulamaların düzensiz ve ihtiyaç olduğundan daha az yapılıyor olması ses terapisinden olumlu sonuç alınmasını engelleyecektir. Ses terapisinin alkol ve sigara kullanan kişilerde başarılı olabilmesi için onlara bir seans ses hijyeni hakkında bilgi aktarılması gerekmektedir.

Çocuklarda Ses Terapisi

Reflü, isteklerini bağırarak bildirme davranışları, sık ağlamalar, uzun süren ağlamalar, sert konuşma alışkanlıkları ve çok yüksek sesle konuşma gibi durumlar çocuklarda ses bozukluklarına neden olabilir. Çocuklarda ses kısıkları başlangıcı üzerinden 15 gün geçmesine rağmen herhangi bir iyileşme gözlenmemiş ve durum çok sık aralıklarla tekrarlıyor ise öncelikle kulak burun boğaz doktoru tarafından muayenesi tavsiye edilmektedir. Muayene sonrasında doktor uygun görmesi durumunda ilaç tedavisinin yanı sıra ses terapisi tavsiye edebilir.

Dört yaşından küçük çocuklarda ses bozuklukları olumsuz davranış temelli olabileceği için davranış terapisi uygulamaları tercih edilebilir. Çocuğun dört yaşından büyük olması durumunda konuşma terapisti vasıtasıyla ses terapisi uygulamalarına başlanabilir. Dört yaşından büyük çocuklarda gerçekleştirilen ses terapisinde amaç konuşma davranışları ve kendi sesiyle alakalı farkındalık kazandırmak olacaktır. Çocuklarda ses terapisi uygulamalarında ilgilerini çekecek, yanlışlarını fark edip düzeltilmesini sağlayacak oyun ve hikâyeler kullanılmaktadır.