Sigmoidoskopi, kalın bağırsağın son bölümü olan sigmoid kolon ve rektumun iç yüzeyinin görüntülenmesi için kullanılan bir tanı yöntemidir. Bu işlem, esnek ve ışıklı bir tüp (sigmoidoskop) ile gerçekleştirilir. Genellikle 50 yaş üstü bireylerde kolorektal kanser taraması veya dışkıda kan, kronik ishal gibi şikayetlerin nedeninin araştırılması amacıyla uygulanır.

Sigmoidoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?
Sigmoidoskopi, aşağıdaki şikayet veya risk faktörlerinin değerlendirilmesi için önerilir:

• Açıklanamayan karın ağrısı veya dışkılama alışkanlığındaki değişiklikler (ishal/kabızlık)
• Dışkıda kan görülmesi veya gizli kan testinin pozitif çıkması
• Ailesinde kolorektal kanser öyküsü olan bireylerde tarama
• İnflamatuar bağırsak hastalığı (ülseratif kolit gibi) takibi
• Önceki kolonoskopide polip saptanan hastalarda kontrol

İşlem Öncesi Hazırlık Süreci
Sigmoidoskopi öncesi bağırsakların temiz olması kritik önem taşır. Hastalara genellikle şu talimatlar verilir:

• İşlemden 24 saat önce sıvı ağırlıklı beslenme (et suyu, şeffaf meyve suları)
• İşlem sabahı lavman uygulaması veya doktorun önerdiği bağırsak temizleyici ilaçlar
• Kan sulandırıcı ilaçların geçici olarak kesilmesi (doktor onayı ile)

Sigmoidoskopi Nasıl Yapılır?
İşlem, genellikle 15-20 dakika sürer ve lokal anestezi altında yapılır. Hasta sol yan pozisyonda yatarken sigmoidoskop rektumdan yavaşça ilerletilir. Cihazın ucundaki kamera ile bağırsak duvarı gerçek zamanlı olarak monitörde görüntülenir. Şüpheli lezyonlar varsa biyopsi alınabilir veya polipler çıkarılabilir.

İşlem Sırasında Hissedilenler
Hastalar genellikle hafif şişkinlik veya kramp hissedebilir. İşlem sırasında bağırsaklara hava verildiği için geğirme ihtiyacı oluşabilir. Ağrı kesici veya sakinleştirici kullanımı hasta konforunu artırmak için tercih edilebilir.

Riskler ve Olası Komplikasyonlar
Sigmoidoskopi genellikle güvenli bir prosedür olmakla birlikte nadiren şu riskler görülebilir:

• Bağırsak duvarında delinme (perforasyon) – 10.000’de 1-3 vakada
• Biyopsi alınan bölgede kanama
• Enfeksiyon riski (çok nadir)

İşlem Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Hastalar işlemden hemen sonra günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak biyopsi veya polip alınmışsa doktor 24-48 saatlik istirahat önerebilir. Şiddetli karın ağrısı, ateş veya yoğun kanama durumunda acilen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Sigmoidoskopi ve Kolonoskopi Arasındaki Fark
Sigmoidoskopi, yalnızca kalın bağırsağın son 60 cm’lik kısmını görüntülerken, kolonoskopi tüm kolonun incelenmesini sağlar. Tarama amaçlı kullanımda sigmoidoskopi daha az hazırlık gerektirse de kolonoskopi daha kapsamlı bilgi verir.

Kimler Ne Sıklıkla Yaptırmalı?

• 50-75 yaş arası bireyler: 5 yılda bir sigmoidoskopi + yıllık dışkıda gizli kan testi
• Ailesinde kolon kanseri öyküsü olanlar: İlk taramayı 40 yaşında veya hasta yakınının tanı yaşından 10 yıl önce yaptırmalı
• Polip saptanan hastalar: Polip tipine göre 1-3 yılda bir kontrol

Sigmoidoskopinin Avantajları

• İşlem süresinin kısa olması (ortalama 15 dakika)
• Sedasyon gerektirmemesi (hastalar işlem sonrası araç kullanabilir)
• Komplikasyon riskinin kolonoskopiye göre daha düşük olması

Sigmoidoskopinin Dezavantajları

• Tüm kolonun görüntülenememesi
• Küçük poliplerin gözden kaçabilme ihtimali
• Tarama için kolonoskopiye göre daha az tercih edilmesi

Sık Sorulan Sorular

• Sigmoidoskopi ağrılı mıdır? İşlem genellikle hafif rahatsızlık verir ancak ağrı kesici kullanılmaz.
• Sonuçlar ne zaman çıkar? Biyopsi alınmışsa patoloji raporu 3-7 iş gününde hazır olur.
• Sigara içmek işlemi etkiler mi? İşlem öncesi sigara içilmesi önerilmez ancak direkt bir etkisi yoktur.