Sintigrafi, nükleer tıp alanında kullanılan ve vücuttaki organ veya dokuların işlevsel durumunu değerlendiren bir görüntüleme yöntemidir. Radyoaktif izotopların kullanıldığı bu teknik, hastalıkların erken teşhisinde ve tedavi süreçlerinin izlenmesinde kritik rol oynar. Sintigrafi sayesinde doktorlar, organların çalışma şeklini detaylı bir şekilde gözlemleyerek doğru tanıya ulaşabilir.
Sintigrafi Nasıl Çekilir?
Sintigrafi işlemi öncesinde hastaya damar yoluyla veya ağızdan radyoaktif bir madde (radyofarmasötik) verilir. Bu madde, hedef organ veya dokuya ulaştığında gamma kamera adı verilen özel bir cihazla görüntüler alınır. Örneğin, kemik sintigrafisinde enjekte edilen madde kemik dokusunda birikerek metabolik aktiviteyi gösterir. İşlem sırasında hasta genellikle bir masaya uzanır ve kamera vücudun ilgili bölgesini tarar. Çekim süresi, kullanılan maddeye ve incelenen bölgeye göre 30 dakika ile 2 saat arasında değişebilir.
Sintigrafinin Kullanım Alanları
Sintigrafi, birçok tıbbi durumun teşhis ve takibinde kullanılır. Kalp sintigrafisi (miyokard perfüzyon sintigrafisi), koroner arter hastalıklarında kalp kasının kanlanma durumunu değerlendirir. Tiroid sintigrafisi, nodüllerin iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu anlamaya yardımcı olur. Kemik sintigrafisi, kanser metastazlarını veya enfeksiyon odaklarını tespit eder. Bunların yanı sıra böbrek, karaciğer ve akciğer fonksiyonlarının incelenmesinde de sıklıkla başvurulan bir yöntemdir.
Sintigrafi Öncesi Hazırlık Süreci
Hastanın sintigrafi öncesinde dikkat etmesi gereken bazı kurallar vardır. Örneğin, tiroid sintigrafisi için iyot içeren ilaçların veya kontrast maddelerin kullanımı bir süre durdurulmalıdır. Kemik sintigrafisinden önce bol su içmek ve idrara sık çıkmak, görüntü kalitesini artırabilir. Aç kalınması gereken durumlar (karaciğer sintigrafisi gibi) için doktorun önerilerine uyulmalıdır. Gebe veya emziren hastaların işlem öncesi mutlaka doktoru bilgilendirmesi gerekir.
Sintigrafinin Riskleri ve Yan Etkileri
Sintigrafide kullanılan radyoaktif maddelerin dozu oldukça düşüktür ve genellikle güvenli kabul edilir. Nadiren enjeksiyon bölgesinde hafif ağrı veya kızarıklık görülebilir. Radyasyon maruziyeti minimal düzeyde olsa da, gebelik şüphesi olanların bu işlemden kaçınması önerilir. Sintigrafi sonrası hastaların birkaç saat boyunca bol sıvı tüketmesi, radyoaktif maddenin vücuttan atılımını hızlandırır.
Sintigrafi Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Elde edilen görüntüler, nükleer tıp uzmanları tarafından yorumlanır. Anormal aktivite artışı (sıcak noktalar) veya azalışı (soğuk noktalar) hastalık belirtisi olabilir. Örneğin, kemik sintigrafisinde yoğun tutulum metastaz şüphesi uyandırırken, tiroid sintigrafisinde soğuk nodüller kanser riski taşıyabilir. Sonuçlar, hastanın klinik bulguları ve diğer tetkiklerle birlikte değerlendirilerek kesin tanı konulur.