Suda Doğum Nedir?

Suda doğum, anne adaylarının doğum sırasında, uygun sıcaklıkta tutulan suyla dolu özel bir doğum küvetine veya havuzuna girerek, bu sürecin yönetildiği bir doğum yöntemidir. Bazı anne adayları doğum sürecinin ilk aşamalarında suda egzersiz yaptıktan sonra bebeği havuzun dışında doğurmayı tercih ederken, bazıları ise tüm bu süreci havuzda geçirirler. Suda doğumu destekleyen en önemli teorilerden biri, hamilelik döneminde bir bebeğin 40 hafta boyunca amniyotik kesede amniyotik sıvıyla çevrili olmasıdır. Bu nedenle benzer bir ortamı sürdürmek doğum sürecini kolaylaştırırken hem bebek hem de anne için daha rahat ve daha az stresli olabilir.

Pek çok anne ve pratisyen, suda doğumun potansiyel faydalarını ortaya koymakta ve bu durumda bu doğum yöntemini, genellikle birçok ebe arasında kabul edilir bir yöntem haline getirmektedir. Bununla birlikte, suda doğum doktorlar tarafından yaygın olarak uygulanmamaktadır. Çünkü bu doğum yöntemi bebeği nadir olsa da bir dizi tehlikeli durum için riske atabilir. Bunun yanında hiçbir bilimsel çalışma, suda aktif doğum anında bebeğin dışarı itildiği ikinci aşamanın faydalarını doğrulamamıştır.

Suda Doğum Nasıl Yapılır?

Suda doğum tekniğinin anne ve bebek için uygun olup olmadığının belirlenmesi aşamasında, öncelikle gerekli tetkiklerin yapılması gerekir. Uygun aday olup olmadığına karar verildikten sonra, doğum için gerekli eğitimi almış olan personel ve uzman hekim eşliğinde anne, önceden hazırlanan ve suyun sıcaklığının sürekli takip edildiği ılık bir suya sokulur. Ilık su, anne adayının rahatlamasını, gevşemesini ve stres seviyesinin azalmasını sağlar. Bu esnada endorfin (mutluluk) hormonu salgılanır ve doğum sancıları hafiflemeye başlar.

Ayrıca önceden alınan eğitimde öğretildiği şekilde doğru nefes yöntemlerinin uygulanması sancıların azaltılmasında çok faydalıdır. Hekimin uygulamaları ve söylemleri eşliğinde suda doğum gerçekleşir. Suda doğumun başarılı şekilde gerçekleşmesi için tercih edilen sağlık kuruluşunun deneyimli personel ve uygun donanımı sağlaması son derece önemlidir. Eğer anne adayı doğumu bu teknikle yapmak istiyorsa doktoruna belirtmeli ve suda doğum hakkında gerekli bilgileri almalıdır.

Suda Doğum Faydaları

Giderek artan sayıda olan ebe, kadın doğum uzmanları ve doğum merkezleri doğum stresinin azaltılmasının, fetal komplikasyonları azaltacağına inanmaktadırlar. Suda doğum nitelikli bir sağlık hizmeti sağlayıcısının gözetimi altında yapıldığında potansiyel faydalara sahiptir.   Sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilir:

Anneye sağladığı faydalar

• Ilık su yatıştırıcı, rahatlatıcı ve dinlendirici etkiye sahiptir.
• Doğum eyleminin sonraki aşamalarında su annenin enerjisini artırır.
• Suyun kaldırma kuvvetinin etkisi, annenin vücut ağırlığını azaltır, bu nedenle serbestçe hareketine ve vücudunu konumlandırmasına izin verir.
• Yüzme eylemi kişinin, daha verimli uterus kasılmalarına sebep olur. Çünkü daha iyi bir kan dolaşımını teşvik eder ve uterus kaslarının daha iyi oksijenlenmesini sağlar. Bu durum anne adayının daha az ağrı duymasına sebep olurken bebek daha fazla oksijene sahip olur.
• Suya girmek, genellikle anksiyeteden kaynaklanan yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olur.
• Su, stresle ilişkili hormonları azaltarak annenin vücudunun ağrı önleyici olarak görev yapan endorfin üretmesine izin verir
• Su, perinenin (vajina ile makat arasındaki bölge) daha elastik olmasına ve gevşemesine neden olur. Bu nedenle perinin yırtılma sıklığını, ağrı şiddetini ve epizyotomi dikiş (perine bölgesine atılan dikiş) ihtiyacını azaltır.
• Anne adayı fiziksel ve zihinsel olarak gevşer ve doğum sürecine daha fazla odaklanır.
• Suda doğum yapanlar için su, daha büyük bir mahremiyet duygusu sağladığından, engellemeleri, endişeleri ve korkuları azaltır

Bebeğe faydaları ise amniyotik keseye benzer bir ortamı sağlamasıdır. Bu ortam, doğum stresini hafifletir, böylece güven duygusunu artırır.

Suda Doğum Riskleri

Son 30 yılda suda doğumun popülerliği artmasının yanında riskleriyle ilgili çok az araştırma yapılmıştır. Yapılan bazı araştırmalar, suda doğumlar ve geleneksel doğumlar arasında benzer perinatal ölüm oranları olduğunu tespit etmiştir. Ayrıca suda doğumda hava ve sıvı embolisi görülme riski vardır. Suda doğumların güvenilirliğinde %95 emin olunsa da olası bir su aspirasyonu riski söz konusudur.

Bebek, doğum kanalında stres yaşıyorsa veya göbek kordonu bükülmüşse, suyla teneffüs ederek nefes alıp verebilir ve bu bebeğin ciğerlerine su kaçmasına neden olabilir. Bu nadir görülen bir durumdur çünkü bebekler havaya maruz kalana kadar normalde nefes almazlar. Kendi başlarına nefes almaya başlayana veya kordon kesilene kadar göbek kordonu yoluyla oksijen almaya devam ederler. Ayrıca bebek sudan çıkartılması esnasında göbek kordonunun zarar görmesi ya da kopması olası suda doğum riskleri arasındadır. Bu, bebeği annenin göğsüne kaldırırken dikkatli olunarak önlenebilir.

Suda Doğum İçin Uygun Görülmeyen Durumlar Nelerdir?

37. ile 41.hafta arası gebeliklerde suda doğum güvenlidir ancak 37.haftadan önceki gebelikler için uygulanması tavsiye edilmemektedir. Düşük riski, berrak amniyotik sıvı ve bebeğin makat geliş pozisyonda olması gibi başka durumlarda da önerilmemektedir. Bunlara ek olarak, bazı komplikasyonlardan veya semptomlardan herhangi birine sahip anne adaylarının suda doğumdan yararlanması risk barındırır. Bu komplikasyon veya semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Herpes (uçuk), suda kolayca geçebileceğinden dolayı annede herpes olduğu durumlarda, 
• Bebek ters geliyorsa (makatı aşağıdaysa)
• Annede aşırı kanama veya enfeksiyon varsa,
• Birden fazla doğum yapılıyorsa,
• Bebeğin doğum tarihinden iki hafta gibi daha önce erken doğum bekleniyorsa,
• Hafif ila orta derecede mekonyum (bebeğin ilk dışkısı) oldukça normaldir, fakat şiddetli mekonyum varsa,
• Annenin toksemi (toksik rahatsızlığı) veya preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) varsa,
• Hamilelik sırasında jakuzilerin tehlikeli olabileceği düşünüldüğünde risk, sıcaklığa bağlıdır. Su çok sıcaksa dehidrasyon (susuzluk) ve aşırı ısınma anne ve bebek için risk oluşturur. Su iyice doldurmaya çalışılmalı ve su sıcaklığının 97 Fahrenheit'te (37,5 ° C) kalması sağlanmalıdır. Bununla birlikte doğum havuzları, bu sorunu önlemek için özel olarak tasarlanmıştır.

Suda Doğum Yaparken Pozisyonlar

Suda doğumda anne adayı omuzlarına kadar gelen suda rahat bir pozisyon bulabilirse, ılık su rahatlamasına yardımcı olur. Dinlenmek için şişirilebilir veya su geçirmez bir yastık kullanılabilir. Sudayken bazı pozisyonlar anneyi rahatlatarak daha kolay doğum yapmasını sağlayabilir. Bu pozisyonlar aşağıdaki gibidir:

• Çömelme, havuzun kenarlarına tutunma
• Diz çökme, havuzun yan tarafına doğru eğilme veya kolların partnerinin boynuna dolama. Ayrıca havuzun dibine katlanmış bir havlu koyularak annenin dizlerinin üzerinde daha rahat olduğu pozisyon oluşturma,
• Havuz kenarındaki bir yastığın üzerine yan yatılarak dinlenme,
• Eller havuzun kenarlarını kavrarken, başın bir yastık üzerinde veya kolların altında şamandıralar kullanarak sırt üstü yüzme,
• Baş yana dönük şekilde ve bir yastıkla desteklenmiş olarak karın üzerinde durmadır.

Su Doğumunda Doğum Sancıları ve Doğum Sırasında Yaşananlar

Suda doğum esnasında anne küvette veya havuzdayken, doğuma yaklaştıkça çeşitli renkler ve dokular görebilir. Bu görüntüler normaldir, çünkü bunlar doğum esnasında vücuttan çıkan mukus, kan pıhtısı ve dışkı gibi maddelerdir. Genelde suda görülen bu maddeler ebe veya doktor tarafından bir ağ ile temizlenmektedir. Anne havuzdayken ebe, iyi bir şekilde anneyi desteklendiğinden emin olarak bebeğin iyi olup olmadığını kontrol eder. Ebe ve doktorun yapması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

• Annenin havuza güvenle girip çıkmasına yardımcı olur.
• Suyun sıcaklığını izler.
• Annenin ateş, nabız ve kan basıncını yani hayati değerlerini kontrol eder.
• Annenin kasılmaların ne sıklıkla geldiğini kontrol eder. Kasılmalar yavaşlarsa, farklı bir pozisyon önerebilir veya yarım saat kadar havuzdan çıkarabilir.
• Ebe, doğumun ilk aşamasında en az 15 dakikada bir bebeği itme (ıkınma) aşamasında ise her beş dakikada bir bebeğin kalbini dinlemek için su geçirmez bir cihaz veya Sonicaid (aqua Doppler) kullanarak bebeğin kalbini dinler.
• Annenin serviksinin doğum için ne kadar genişlemiş ve hazır olduğunu kontrol eder. Anne sudayken ya da havuz dışındayken tuvalete gidildikten sonra ebe, bir iç muayene yapabilir 
• Anne havuzdayken gerektiğinde kullanabileceği bir oksijen desteği verir.
• Anneyi güvence altına alır, cesaretlendirir ve destekler.

Suda doğum esnasında ise bebeğin başı göründükten sonra, ebe annenin alt kısmını ve bebeğin başını su altında tutmaya yönlendirir, böylece bebeğin nefes refleksi çok erken başlamaz.  Bebek doğduktan sonra havuzun dibinde kalırken bu durumda endişelenmeye gerek yoktur çünkü annenin içinde plasentaya bağlı olan göbek kordonu yoluyla oksijen almaya devam eder. Bu yüzden bebek, cildinde hava ve sıcaklıktan dolayı bir değişiklik hissedene kadar nefes almaz.

Suda doğum sonrası, ebe bebeği yavaşça havuzun yüzeyine çıkarır ve önce başını kaldırarak anneye verir ya da göbek kordonunu çekmemeye dikkat edilerek bebeğin yavaşça kaldırılması için rehberlik eder. Bu esnada bebeğin başı suyun üzerinde tutulmalıdır ve sıcak kalması için vücudu suda kalmalıdır. Bununla birlikte anne dileğinde bebeğini emzirebilir.

Bu doğum tekniğinde su altında doğan bebeklerin çok ağlamaması oldukça yaygındır. Ebeler suda doğum tekniği ile doğan bebeklerin genellikle havada doğan bebeklerden daha sakin olduğunu bildirmektedir. Bununla birlikte bebeğin renginden doğru nefes alıp almadığını izlenir ve daha sonra anne ve bebek cilt teması sağlanarak dinlendirilirler.  

Son aşamada ebe anne ve bebeyi havuzdan çıkarak, gerekli enjeksiyonun yapılması için havuzun kenarına veya basamaklarına oturtur. Bu aşamada annenin ne kadar kan kaybettiğinin kontrol edilebilmesi için sudan çıkarılmalıdır. Bir havuzdaki kan kaybını tahmin etmek, gerçekte olduğundan daha fazlası varmış gibi görünebileceğinden, deneyim gerektiren bir durumdur.  Havuzdan çıkarken anne ve bebek için ısıtılmış havlularla bekletilir ve sonrasında dinlemeye alınırlar.