TAH BSO Nedir?

TAH BSO'nun açılımı tıpta "Total Abdominal Histerektomi + Bilateral Salpingo-Ooferektomi"dir. Türkçe olarak ifade edilir ise "rahim ile beraber yumurtalıkların alınması" işlemidir. Uterusun çıkarılmasına yönelik cerrahi bir operasyondur. Uterus halk arasında bilinen adıyla rahim, uç kısmında serviks diye adlandırılan rahim ağzı ile her iki tarafında yumurtalıklar bulunan fallop tüpleri içerir.  

TAH BSO işleminin çeşitleri:

• Total (Tam) Histerektomi: Histerektomi işlemi (rahmin vücuttan çıkarılması) rahim ağzının, gövdesinin ve fundusunun (rahmin tepe noktası) çıkarılması işlemi total histerektomi olarak adlandırılmaktadır.
• Parsiyel Histerektomi: Histerektomi işlemi servikse dokunmadan yapılır ise parsiyel histerektomi olarak adlandırılmaktadır. Bu işlemde yalnızca rahim gövdesi çıkarılmaktadır.

TAH BSO Ameliyatına İhtiyaç Duyulan Hastalıklar

Miyom

Miyom veya fibroid olarak adlandırılan tümörler; ağır ve uzun süreli adet döngüsü, anemi, pelvik ağrı veya mesane basıncına neden olan iyi huylu uterus tümörleridir. Histerektomi, miyom için kalıcı bir çözüm olarak düşünülebilir. Miyomu tedavi etmek için cerrahi olmayan seçenekler de mevcuttur. Ancak hastaya, miyomun boyutuna ve yapısına bağlı olarak farklı alternatif tedavi yöntemleri belirlenir. Çoğu vakada miyom, şiddetli semptomlara neden olmaz ve doğal olarak zamanla kaybolabilir.

Jinekolojik Kanserler

Histerektomi ameliyatı; rahim, yumurtalık veya rahim ağzındaki kanseri tedavi etmek için uygulanabilir. Rahim ağzı kanserinin erken evrelerinde olan kadınlar, BSO (Bilateral Salpingo-Ooferektomi) ile birlikte histerektomi ve çevredeki lenf düğümlerinin değerlendirilmesi ile büyük bir tam iyileşme şansı elde edebilir. Kanserin evresine ve türüne göre tedaviye radyasyon ve kemoterapi de dahil edilebilir. Ameliyat için Total Abdominal Histerektomi (TAH), Total Laparoskopik Histerektomi (TLH) veya robot yardımlı histerektomi yöntemlerinden birisi seçilebilir.

Anormal Vajinal Kanama

Menoraji adı verilen ağır veya uzun süreli adet kanaması, anemi ve yorgunluğa neden olabilir. Ağır kanama aynı zamanda rahim kanserinin bir belirtisi olabilir. Bu tür semptomlarla karşılaşanlar için çeşitli testler yapılır ve çıkan sonuçlara göre bir değerlendirme yapılır. Histerektomi, ağır adet kanamasını iyileştirebilen kalıcı bir tedavidir. Bununla birlikte, komplikasyonları olabilir ve tam bir iyileşme altı haftaya kadar sürebilir. Histerektomi sonrası hamileliğin mümkün olmadığı ve adet döngüsünün devam etmeyeceği unutulmamalıdır. Bazı vakalarda tedavi, histerektomi ameliyatı haricinde cerrahi olmayan yöntemlerle de gerçekleştirilebilmektedir.

Kronik Pelvik Ağrı

Kronik pelvik ağrı, pelvik bölgede (göbek deliğinin altında) meydana gelen, yaklaşık altı ay sürebilen bir ağrıdır. Bu ağrının kas-iskelet sistemi, gastrointestinal (sindirim sisteminin tüm organlarını içine alan, ağızdan anüse kadar uzanan bir sistem), ürolojik, jinekolojik ve bazı fiziksel bozukluklar dahil olmak üzere birçok nedeni olabilir.

Ağrıya neden olan etmenlerin rahminden kaynaklandığı netleştiğinde, histerektomi son seçenek olarak değerlendirilir. Çünkü cerrahi yöntemler bazı komplikasyonları ve riskleri beraberinde getirir. Histerektomi, ağrıyı hafifletebilir fakat kalıcı çözüm olmayabilir.

Pelvik bölgedeki sinirlerin bir kısmının alındığı ameliyatlar da tedavide değerlendirilebilecek bir yöntemdir. Kronik pelvik ağrıların tedavisinde bu yöntemlerden hangisinin uygulanacağı, uzman doktorla yapılan detaylı bir görüşme ve değerlendirmenin akabinde hasta ile birlikte karar verilir.

Servikal Displazi (Serviks Dokularındaki Anormallikler)

Serviksi (rahmin vajinaya bağlandığı boyun biçimindeki kısım) ve vajinayı hizalayan hücrelere skuamöz hücreler denir. Bu hücrelerde anormallikler tespit edildiğinde, bunlar atipik skuamöz hücreler (ASC) olarak adlandırılır. İlgili risklerin seviyesi ve kanserin derecesi tarama ile belirlenebilir.

Farklı yaş grupları ve hamilelik gibi durumlar için farklı tedavi seçenekleri mevcuttur. Örneğin, hamile kadınlarda rahim ağzından biyopsi, yalnızca kanser öncesi veya kanserli bir lezyonla ilgili yüksek bir endişe varsa yapılır. Histerektomi, diğer prosedürlerin etkisiz olduğu kanıtlandığında rahim ağzı kanserinin tedavisinde son adım olarak yapılabilir.

Rahim Sarkması (Uterus Sarkması)

Rahmi saran destekleyici bağların veya dokuların zayıflaması sonucunda uterus vajina bölgesine inebilir veya düşebilir. Bu duruma rahim sarkması adı verilir. Rahim sarkması durumunun temel nedeni, bağların ve pelvik kasların gerilmesi ve zayıflamasıdır. Hamile olan ve/veya vajinal doğum yapan kadınlarda daha yaygındır. Aynı zamanda bazı genetik faktörlere, yaşam tarzı faktörlerine (ömür boyu tekrarlanan ağır kaldırma gibi) veya kronik kabızlığa sahip kişilerde de görülebilir. İdrar kaçırma, pelvik basınç veya bağırsak hareketlerinde zorluk; uterus sarkmasından kaynaklanabilir. Histerektomi, böyle bir durumu tedavi etmek için etkili ve gerekli bir prosedürdür.

Endometriozis

Endometriozis, rahmin içini kaplayan hücrelerin rahim dışındaki diğer yerlerde görülmesi durumudur. Bazen endometrial kansere (rahim iç zarı kanseri) yol açabilir. Diğer yöntemlerin etkisiz olduğu kanıtlandıktan sonra endometriozisi tedavi etmek için TAH BSO ameliyatı yapılır.

TAH BSO Ameliyatı Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

• TAH BSO ameliyatı öncesinde vajinal duş (vajinanın temizlenmesi) yapılmalıdır. 
• Ameliyat saatinden 8 saat öncesine kadar yeme içme aktiviteleri bırakılmalıdır.
• Ameliyat; kesi, laparoskop (kapalı ameliyat) veya robotik kol kullanılarak yapılabileceğinden, hangi yöntemin ideal olduğu doktorla yapılacak görüşme neticesinde karar verilebilir.  
• Yumurtalıklar vücutta büyük miktarda östrojen ve progesteron hormonları üretir. TAH BSO işlemi ile yumurtalıkların alınacağından, hormon replasman tedavisi (hormonal dengenin sağlanabilmesi için uygulanan tedavi yöntemleri) için doktorla görüşme yapılmalıdır. 
• TAH BSO ameliyatı menopoza yol açar. Bu da östrojen seviyesinin azalacağı anlamına gelir. Sonuç olarak sıcak basması, gece terlemeleri ve vajinal kuruluk gibi etkileri olabilir. Bu semptomlar ve olası diğer semptomlar ile ilgili ameliyat öncesinde doktordan bilgi alınmalıdır.

TAH BSO Ameliyatı Nasıl Yapılır?

• İşlemden önce hastaya, enfeksiyonları veya anormal kan pıhtılarını önlemek için bazı ilaçlar ve antibiyotikler verilir.
• Endometrial biyopsi, pap testi, pelvik ultrason gibi bazı testler yapılarak, hastanın kanser olup olmadığı belirlenir.
• Bu işlem genel anestezi altında yapılır, bu nedenle işlem sırasında hasta uyku halindedir.
• İlk adım olarak, mesanenin boşaltılması için üretradan (idrarın vücuttan çıktığı bölüm) bir kateter geçirilir.
• Prosedürün arkasındaki nedene bağlı olarak dikey veya yatay olarak bir kesi yapılır. 
• Karnın alt bölümünden kasık kemiğinin yaklaşık 2,5 cm yukarısına kadar yatay bir kesi yapılır. Ayrıca göbek deliğinin üstünden veya altından başlanarak, kasık kemiğinin üstüne kadar uzanan bir dikey kesi daha yapılır.  
• Yapılan kesiler neticesinde hastalığın durumuna göre yumurtalıklar, fallop tüpler veya rahim çıkarılır. 

TAH BSO Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• TAH BSO ameliyatı sonrasında ağrılar gözlemlenebilir. Bu nedenle hasta, bir süre gözetim altında tutulur. Hastanede kalma süresi ortalama 1-3 gün arasındadır.
• Ameliyattan sonra, operasyonda yapılan kesiler dikilir veya çeşitli yöntemlerle yapıştırılır. Ardından bandajla kapatılır. TAH BSO ameliyat sonrası bakım amacıyla doktora danışmadan ameliyatlı bölgeye losyon veya merhem uygulanmamalıdır. 
• Uzman doktor hastanın ne zaman duş alabileceğini bildirilir, bu süre yaklaşık olarak 24-48 saat kadarlık bir zaman dilimidir.
• Hastaya operasyon sonrası her gün 15-20 dakikalık yürüyüş yapması tavsiye edilir.
• Operasyondan sonra yaklaşık 30 ila 45 gün boyunca yorucu egzersiz ve cinsel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Ameliyatın akabinde vajinal kanama veya akıntı gibi problemlerle karşılaşma ihtimali olduğundan hijyenik ped takılması gerekir. Fakat kanamanın uzaması ve aşırı olması durumunda doktora başvurulmalıdır.

TAH BSO Ameliyatının Riskleri

• Diğer cerrahi operasyonlarda olduğu gibi TAH BSO ameliyatından sonra da yüksek ateş olası risklerdendir. Bunun en büyük nedeni enfeksiyondur. 
• İdrar kesesi, üreterler (böbreklerden mesaneye giden küçük boru şeklinde yapılar), büyük ve ince bağırsaklar gibi pelvik bölgeye yakın organlar işlem sırasında yaralanabilir. Çoğunlukla ameliyat sırasında durum kontrol altına alınır ve gerekli tedaviler yapılır.
• Pelvik cerrahi sonrası akciğerlere kan pıhtısı atma riski vardır. Fakat kan pıhtısının önüne geçebilmek için ameliyattan önce çeşitli önlemler alınır.