Tematik Algı Testi Nedir?

TAT testi, yani “Tematik Algı Testi” psikologlar tarafından yapılan terapi seansları öncesi, hastanın kişiliğini ve dünyasını analiz etmek üzere hastaya gösterip yorumlamasını istediği bir dizi kartı içeren görsel algı testidir.

Halk arasında “resim yorumlama tekniği” olarak geçen bu psikanaliz teknik, Amerika Harvard Üniversitesi’nde psikolog olan Henry A. Murray ve Christina D. Morgan tarafından 1930’lu yıllarda geliştirilmiş ve günümüz klinik araştırmalarında da en çok kullanılan kişilik testlerinden birisi olmuştur.

Tematik algı testinde amaç, hastanın kartların üzerindeki şekilleri yorumlarken kendi kişiliğini ortaya çıkarmasıdır. Hastalar kartlara bakarak yorumlamaya başladığında, kendi öz dünyalarından, yaşayışlarından ve yaşadıkları olaylardan esinlenerek yorumlama yaptıklarının farkında değillerdir. Böylece hastanın aslında nasıl birisi olduğu hakkında bu teknik sayesinde önemli ve değerli bilgiler edinilebilir.

Hastalar çeşitli nedenlerden dolayı psikolog görüşmelerinde asıl benliklerini ve asıl karakterlerini açığa çıkarmayı istemeyebilirler. Bunun nedeni;

• Özgüven eksikliği
• Doktordan çekinme
• Kendinden utanma
• Yaşadığı olaylardan dolayı kendisi suçlu hissetme 
• Suçluluk duygusundan ötürü doktora bunu anlattığında suçlanmaktan korkma vb. durumlar olabilmektedir.

Bu gibi durumlar için psikologlar tarafından kullanılacak en iyi teknik TAT testidir. Hasta kartları yorumlarken, anlatmaya korktuğu ya da çekindiği şeyleri başkası yapmış ya da yapacakmış gibi anlatırken, tecrübeli uzmanlar tarafından bu öykülerden asıl öğrenilmek istenen her şey öğrenilmiş olur.

Tematik Algı Testi (TAT) Nerelerde Kullanılır?

TAT testi sadece ruhsal ve psikolojik hastalıkların tedavisi için kullanılan bir test yöntemi değildir. Bu testin kullanım alanı oldukça fazladır.

Birisi hakkında daha fazla bilgi edinmek amacıyla iş hayatında ya da çeşitli nedenlerle suç işlemiş kişilerin sorgulanmasında dahi TAT testi kullanılabilmektedir.

Tematik algılama testi (TAT) kullanım alanlarından bazıları aşağıdaki gibidir;

Kendini İfade Etmekten Çekinen Psikolojik Hastalarda TAT Testi

İçine kapanık ruhsal problemleri olan hastaların terapi seanslarında kendilerini ifade etmekten çekindikleri durumlarda TAT testi doktora gerekli bilgileri verir. Bu sayede doktor hastaya karşı nasıl bir yaklaşımda bulunacağını öğrenmiş olur.

Doktor hastanın nelerden çekindiğini ve neden çekindiğini artık öğrenmiş olduğu için ona ilk olarak kendisini ifade edebilmesi için yardımda bulunabilmektedir ve daha sonra asıl soruna odaklanabilir.

İşe Alımlarda TAT Testi

İş görüşmelerinde genellikle iş başvurusunu yapmış olan kişilerin CV’leri incelenir ve daha sonra bu kişiler görüşmeye ya da mülakata çağırılırlar. Bazı risk taşıyan işlerde, iş başvurusu yapmış olan kişinin eğitim düzeyi işe alımda ideal olsa dahi, ruh hali işte yaşayacağı stresi taşıyabilecek durumda olmayabilir.

Bu gibi iş görüşmelerinde işe alım yetkilileri bir uzman dahilinde başvuru sahibine TAT testi uygulayabilmektedir. Bu sayede kişinin işe yatkınlığı, işi yaparken karşılaşabileceği zorluklara karşı nasıl tepkiler vereceği ve işe başladıktan sonra devam edip edemeyeceği gibi önemli bilgiler edilmektedir.

Sorgularda Uygulanan TAT Testi

Bu durumlarda uygulanan TAT testinin amacı, herhangi bir işlenmiş suç durumunda göz altına alınan şüphelilerin, suçu işleme olasılığını değerlendirmektir.

İşlenen suç ile ilgili bir ya da daha fazla şüpheli varsa, bu şüphelilerden TAT testi ile edinilecek bilgiler sayesinde çok daha detaylı bir inceleme yapılabilmekte ve doğru şüpheliye odaklanılarak suçluların daha hızlı şekilde ortaya çıkması sağlanmaktadır.

Suçlularda Uygulanan TAT Testi

Bazı ülkelerde işledikleri suçlardan dolayı hapis yatan suçluların iyi halleri gözlemlendiğinde, ceza indirimleri hatta cezadan beraat durumları dahi olabilmektedir.

Hapis yatan suçlulara bu ülkelerde belirli sürelerde denetim ekibi gözlem yapmaya gelir ve suçluları bir değerlendirmeye tutarak onlara çeşitli sorular sorar. Bu sorularla suçlunun iyi hali gözlemlenebilmektedir fakat suçu tekrar işleme gibi durumlarını ölçmek için TAT testi uygulaması yapılmaktadır.

Yapılan TAT testinin ardından suçlunun bu suça karşı eğilimi, tekrar işleme olasılığı ve suçlunun psikolojik durumu değerlendirilir.

Tematik Algı Testi Nasıl Yapılır?

TAT Testi ortalama olarak 30 dakika ile 60 dakika arasında sürmektedir ve yapım aşamaları aşağıdaki gibidir;

• Hastaya, bir kart üzerinde net olmayan karakterler, olaylar ve durumlar gösterilir ve hastanın bu kartları incelemesi istenir.
• Hasta kartları inceledikten sonra, ondan bu kartların üzerinde görmüş olduğu kişiler ya da durumlar ile ilgili bir hikaye anlatması istenir. 
• Hastaya kartlarda görmüş oldukları ile ilgili şu sorular sorulur;

1. Resimde ne oluyor?
2. Gösterilen duruma yol açan nedir?
3. Karakterlerin duygu ve düşünceleri nedir?
4. Hikayenin sonunda ne oluyor?

• Uzman psikolog hastanın yorumlamalarını analiz eder ve hasta hakkında bilgi edinir.
• Daha sonra bir tedavi sürecine karar verir ve terapi seanslarına başlanır.
• Tematik algı testi toplam 31 karttan oluşmaktadır. Fakat çoğu uzman 5 ila 12 kart ile istediği bilgileri edinebildiklerini ve diğer kartların kullanılmasına ihtiyaç duyulmadığını belirtmiştir.

TAT Testi ve Roschach Testi Arasındaki Farklar

• TAT testi ve Roschach testi birbirleriyle çokça karıştırılan 2 projektif test türüdür. İkisi de gösterilen kartlarda gördüklerini yorumlaya dayansa da aslında birbirlerinden farklıdırlar.
• TAT testi kartları, üzerlerinde belirsiz sahnelerin olduğu, kişilerin ya da durumların olduğu resimli kartlardır. Roschach kartları ise üzerlerinde belirsiz mürekkep izleri olan kartlardır. 
• Tat testinde hastadan kartları inceleyerek bir hikaye üretmesi istenirken, roschach kartlarında direkt olarak kartta ne görüldüğü sorulur.
• Tat testinde sınav görevlisi hikayeyi dinler ve ana kahramanın ihtiyaçlarını, motivasyon kaynaklarını, sorunlarını ve endişelerini analiz eder. Hikayenin nasıl sonuçlandığına göre testi puanlar.
• Roschach testinde ise, hastanın karta bakarak anlattığı her şey kelimesi kelimesine kaydedilir. Ayrıca hastanın gördüklerini anlatırken girdiği ruh hali, ses tonu, mimikleri ve el hareketleri de not edilmektedir. Sonrasında bu durumlar birçok puanlama sistemiyle değerlendirilir.