Tinea nigra, genellikle avuç içi veya ayak tabanlarında koyu renkli lekelerle kendini gösteren yüzeysel bir mantar enfeksiyonudur. Phaeoannellomyces werneckii (eski adıyla Exophiala werneckii) adlı mantar türü bu enfeksiyonun ana etkenidir. Nemli ve sıcak iklimlerde daha sık görülen bu hastalık, çoğunlukla tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygın olmakla birlikte, son yıllarda küresel ısınma nedeniyle diğer coğrafyalarda da nadiren ortaya çıkabilmektedir.

Tinea Nigra Belirtileri

• Cilt Lekeleri: En belirgin semptomu, avuç içi, ayak tabanı veya parmak aralarında kahverengi-siyah renkte yama benzeri lekelerdir.
• Leke Özellikleri: Lekeler genellikle tek taraflıdır, sınırları belirgindir ve kaşıntı veya ağrıya neden olmaz.
• Yüzey Dokusu: Lekelerin üzeri pürüzsüz olup, pullanma veya kabuklanma görülmez.
• Büyüme Hızı: Yavaş ilerler ve haftalar içinde yayılabilir.

Teşhis Yöntemleri

• Klinik Muayene: Lekelerin görünümü ve lokalizasyonu ilk ipucunu sağlar.
• Wood Lambası İncelemesi: Mantar enfeksiyonlarında kullanılan bu yöntemde leke belirgin bir renk değişikliği göstermez.
• Mikroskobik Analiz: Cilt kazıntısının potasyum hidroksit (KOH) ile muayenesinde mantar hifleri görülebilir.
• Kültür Testi: Nadiren gerekli olsa da, mantarın kesin tanısı için özel besiyerlerinde üretilebilir.

Tedavi Seçenekleri
Tinea nigra, topikal antifungal ilaçlarla kolayca tedavi edilebilen bir enfeksiyondur:

• Topikal Antifungaller: %2 ketokonazol krem veya %1 siklopiroks krem günlük 2 kez uygulanır. Tedavi süresi 2-4 haftadır.
• Alternatif İlaçlar: Terbinafin krem veya tolnaftat solüsyon da etkilidir.
• Oral Tedavi: Çok nadiren dirençli vakalarda itrakonazol gibi oral antifungal ilaçlar kullanılır.

Risk Faktörleri ve Bulaşma Yolları
Tinea nigra, doğrudan temas veya kontamine nesneler (havlu, ayakkabı) yoluyla bulaşabilir. Nemli ortamlarda çalışanlar (balıkçılar, çiftçiler), terlemeye yatkın bireyler ve tropikal bölgelere seyahat edenler risk grubunda yer alır. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıf kişilerde enfeksiyon daha dirençli seyredebilir.

Korunma İpuçları
Enfeksiyondan korunmak için özellikle nemli ortamlarda hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Ayakların ve ellerin kuru tutulması, ortak kullanılan eşyaların dezenfekte edilmesi ve mantar önleyici pudraların kullanılması önerilir. Şüpheli lekeler fark edildiğinde vakit kaybetmeden dermatoloğa başvurulmalıdır.

Ayırıcı Tanı
Tinea nigra, melanom veya benlerle karıştırılabilir. Melanomda lekeler asimetriktir, renk değişiklikleri gösterir ve hızlı büyür. Dermatoskopik inceleme veya biyopsi ile kesin tanı konulabilir.

Hastalığın Seyri ve Komplikasyonlar
Erken tedavi edildiğinde tamamen iyileşir ve iz bırakmaz. Tedavi gecikirse leke büyüyebilir ancak sistemik yayılım gözlenmez. Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde nadiren derin doku enfeksiyonları gelişebilir.