Tiroglobulin
Tiroglobulin hormon üretiminde (T3 - T4) görevli, tiroid bezine özgün glikoprotein yapılı bir maddedir.
Tiroglobulin Nedir?
Tiroglobulin hormon üretiminde (T3 - T4) görevli, tiroid bezine özgün glikoprotein yapılı bir maddedir. Tiroid bezi folikülleri içerisinde oluşur, kullanılır ve görevini tamamladığında parçalanır.
Tiroid, boynun ön kısmında bulunan kelebek şeklinde iç salgı bezidir. Hipofizden salgılanan TSH hormonu kontrolünde Tiroksin (T4) ve Triiyodotironin (T3) hormonlarını salgılar. Tiroid hormonlarının enerji metabolizması, vücut ısısı, büyüme ve gelişme, nörolojik gelişim başta olmak üzere tüm vücudu ilgilendiren önemli görevleri bulunmaktadır.
Tiroglobulin seviyesindeki değişiklikler tiroid hastalıkları hakkında bilgi sahibi olmaya yardımcı olur. Yüksek veya düşük değerler diğer testlerle birlikte kullanıldığında bazı hastalıklara tanı konulabilir. Ayrıca özellikle kanser gibi hastalıklarda tiroglobulin seviyesi değişiklikleri hastalığın takibine imkan sağlar.
Anti TG Nedir?
Anti TG ve TG testleri birbirleri ile karıştırılabilmektedir. Anti tiroglobulin antikor bağışıklık sistemi tarafından tiroid bezinde bulunan tiroglobuline karşı üretilir. Bağışıklık sisteminin kontrolden çıkarak vücudun kendi dokularına saldırması durumudur. Tiroglobulin antikoru anti TG otoimmün bir hastalığın göstergesi olabilmektedir. Anti TG normal değeri sıfırdır ve kanda bulunması beklenmez.
Tiroglobulin Normal Değerleri Kaç Olmalı?
Tiroid bezi ürettiği hormonların bir kısmını kana verirken bir kısmını ise foliküllerde depolar. Tiroglobulinler ise bez içerisinde parçalanarak tekrar tekrar kullanılabilir. Normal şartlarda yalnızca tiroid dokusu içerisinde bulunması gerekirken az miktarda kan dolaşımına karışabilir. Tiroglobulin normal değeri vücuttaki tiroid bezi kütlesi ile orantılıdır. Sağlıklı tiroid bezinin 20-25 gramlık ağırlığı göz önünde bulundurulduğunda kanda 20-25 ng/ml tiroglobulin bulunması normaldir.
Tiroglobulin Nasıl Ölçülür?
Tiroglobulin testi kanda bulunan tiroglobulin miktarını ölçmektedir. Koldan alınan bir tüp kan ile gerçekleştirilir. Kan biyokimyasal olarak incelenir. Test için herhangi bir ön hazırlık gerekli değildir. Ancak B7 vitamini açısından zengin takviye ürünler test sonuçlarında yanlış değerlere sebep olabileceğinden dolayı en az 12 saat öncesinden kesilmelidir.
Tiroglobulin seviyesi tiroid bezi kanserleri ile yakından ilişkilidir. Bu sebepten dolayı tümör belirteci olarak da adlandırılmaktadır. Ancak tiroglobulin seviyesindeki her artış kanser göstergesi olmayabilir.
Gebelikte Tiroglobulin Ölçümü
Gebelik döneminde ortaya çıkan hipotiroidi (tiroid düşüklüğü) bebeğin nörolojik gelişimini olumsuz etkilemektedir. Hipotiroidinin en önemli sebeplerinden biri ise gebelik döneminde artan iyot ihtiyacının karşılanamamasıdır. İyot sorunlarının tespiti amacıyla tiroglobulin ve diğer tiroid testlerinin uygulanması fayda sağlayabilmektedir.
Bebeklerde Tiroglobulin Ölçümü
Bebek ve yenidoğanlarda tiroglobulin ölçümü hipotiroidinin tespitine yardımcı olabilmektedir. Konjenital (doğumsal) hipotiroidi yenidoğanlarda en sık karşılaşılan endokrin sorunlardan biridir. Tedavi edilmediğinde zeka geriliği, büyüme sorunları ve metabolizma sorunlarına sebep olabilmektedir. Sorunun erken tespit edilerek kalıcı hasara sebep olmasını önlemek amacıyla tarama programları büyük önem taşımaktadır.
Tiroglobulin Düşüklüğü Nedenleri
Tiroglobulin her sağlıklı bireyde üretilen bir maddedir. Ancak metabolizması tiroid bezi ile sınırlı olduğundan dolayı kan seviyesinin oldukça düşük olması beklenir. Tiroid bezi dokusu ile kan tiroglobulin seviyesi arasında bir bağlantı olduğu bilinmektedir. Kan tiroglobulin seviyesinin 20 ng/ml değerinin altına düşmesi beklenmez. Düşük veya hiç saptanamayan tiroglobulinin 2 ana sebebi vardır:
- Tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması
- Tirotoksikoz factitia
Tiroid bezi, kanser ve guatr gibi sebeplere bağlı olarak cerrahi olarak çıkarılabilir. Bu durumda tiroid bezine özgü bir madde olan tiroglobulin seviyeleri azalır veya tamamen sıfırlanır. Bir diğer durum tirotoksikoz factitia ise tiroid hormonlarının dışarıdan fazla miktarda alınması anlamına gelir. İlaç olarak vücut dışından alınan hormonlar kan seviyesini yükselterek merkezi sinir sistemini uyarır. Bu durumda tiroid bezinin çalışmasını azaltıcı yönde etki eder ve dolayısıyla tiroglobulin seviyesi düşer.
Tiroglobulin Düşüklüğü Belirtileri
Tiroglobulin seviyesi düşüklüğü doğrudan belirtilere sebep olmaz. Ancak tirotoksikoza bağlı belirtiler görülebilir:
- Huzursuzluk
- Sinirlilik
- Ellerde titreme
- Aşırı terleme
- Çarpıntı
- Ritim bozukluğu
- Kilo kaybı
- Tırnaklarda kırılma
- Adet düzensizliği
Tiroglobulin Düşüklüğü Tedavisi
Tiroglobulin düşüklüğü tedavi edilmesi gereken bir durum değildir. Tiroid cerrahisinin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Ancak tiroid hormonu alımına bağlı tirotoksikoz tablosu ortaya çıkıyorsa ilaç doz ayarlanması yapılması gerekebilir.
Tiroglobulin Yüksekliği Nedenleri
Tiroglobulin seviyesinin 25 ng/ml üzerinde saptanması yükseklik olarak ifade edilebilir. Tiroglobulin yüksekliği genellikle tiroid dokusundaki büyümeye işaret eder. Bu durumun sebepleri arasında
- Tiroid bezi kanserleri
- Tiroid bezi iyi huylu kitleler
- Tiroidit (tiroid iltihaplanması)
- Graves hastalığı
- Hashimato tiroiditi
- İyot eksikliği/fazlalığı
- Siroz yer almaktadır.
Tiroglobulin yüksekliğinin klinik olarak en önemli boyutu kanser ile olan ilişkisidir. Hücre bölünmesinin kontrolden çıkarak kanserleşmesi doku büyümesine ve tiroglobulin artışına sebep olabilir. Ancak tiroglobulin düzeyi yüksekliği kanser tanısı koymak için yeterli değildir. Kesin suretle biyopsi teknikleri ile patolojik inceleme gerekmektedir.
Tiroid bezi içerisinde depo foliküller bulunmaktadır. Depo foliküller içerisinde tiroid hormonu ve bol miktarda tiroglobulin molekülü bulunur. Tiroid bezine zarar verecek bir durum foliküllerin parçalanarak kana karışmasına sebep olur. Tiroid bezi otoimmün ve iltihabi hastalıkları bu durumun en önemli örneğidir. Ancak yüksekliğin sebebinin belirlenmesi amacıyla TSH, T4, Anti TG gibi tiroid bezi testleri gerekebilmektedir.
Tiroglobulin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Tiroglobulin yüksekliği doğrudan belirti vermez. Tiroglobulin yüksekliğine sebep olan hastalıklara bağlı belirtiler ortaya çıkabilir. En yaygın olarak tiroid dokusundaki büyümeye bağlı olarak bazı semptomları ortaya çıkar.
Tiroglobulin Yüksekliği Tedavisi
Tiroglobulinin normal seviyelere getirilebilmesi altta yatan tiroid hastalığının tedavi edilmesine bağlıdır. Bu amaçla öncelikle çeşitli testler uygulanarak kanser mi yoksa diğer sebeplere bağlı bir yükseliş mi olduğu anlaşılır.
Tiroid bezine bağlı kanser arasında en sık foliküler kanserler görülür. Kanserin tedavisi tiroidin cerrahi olarak çıkarılmasını içerir. Kanserin durumuna bağlı olarak tiroid kısmi veya tam olarak çıkarılabilir.
Uygulanan kanser tedavisi sonrasında tiroglobulin seviyelerinde düşüş meydana gelir. Daha sonraki süreçte tiroglobulin takibi kanserin nüks etme riskine karşı takip edilebilir. Tiroglobulin seviyesinde ortaya çıkan yükselmeler kanserin tekrarlamasına işaret edebilir.
Tiroglobulin Yüksekliğine Ne İyi Gelir?
Tiroglobulin yüksekliğine sebep olan kanser ve otoimmün hastalıkların hangi sebeplere bağlı olarak ortaya çıktığı net olarak bilinmemektedir. Tıbbi yöntemler dışında bu hastalıkların tedavi edilebilmesi mümkün değildir. Ancak iyot eksikliği/fazlalığı, siroz gibi etkenlere karşı çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir.
İyot tiroid hormonlarının üretilmesi açısından zorunlu bir elementtir. Ayrıca tiroid hastalıklarının en yaygın sebeplerinden biri olduğu bilinmektedir. Günlük ihtiyacın karşılanmasında iyotlu tuzlar etkilidir. Yetişkin bireylerin günlük tiroid ihtiyacı 150 mcg/gün’dür. Hamilelik ve emzirme döneminde iyot ihtiyacı artar.
Karaciğer sağlığının korunması amacıyla alkol kullanımı ve doymuş yağların kullanımı kısıtlanmalıdır. Ayrıca karaciğeri etkileyen bulaşıcı hastalıklara, ilaçlara ve bitkisel ürünlere karşı dikkatli olunmalıdır.
Tiroglobulin Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tiroglobulin yüksekliğinin tıbbi açıdan en önemli boyutu tiroid kanserleridir. Tiroid kanseri tedavi edilmediğinde ilerleyerek bezin fonksiyonlarını bozabilir. Ayrıca ilerleyen kanser vücudun diğer bölgelerine metastaz yapabilir. Bu durumda kanser daha tehlikeli bir hal alır ve tedavisi zorlaşır.