Tiroidektomi Nedir?

Tiroid, halk arasında hastalık olarak bilinmesine rağmen boğazın ön kısmında adem elması olarak bilinen bölgenin hemen altında yer alan bir organdır. Tiroid hormonunun az salgılanması veya çok salgılanması durumunda belli başlı hastalıklar meydana gelebilir. Bu hastalıklar, bireylere zarar vermeye başladığı zaman uzman hekimin kararı ile tiroid bezinin çıkartılması işlemi yapılabilir. 

Tiroidektomi, uzman hekim ve hastanın onayı ardından, genel anestezi eşliğinde cerrahi yöntemlerle tiroid bezinin bir kısmı veya tamamen çıkartılması anlamına gelir.

Tiroid Bezi Nerede ve Görevleri Nelerdir?

Tiroid, 30-40 gram ağırlığında, boyun bölgesinin alt kısmında ve nefes borusunun hemen önünde yer alan endokrin(iç salgı bezi) bir bezdir. Boyun bölgesinin sağ ve sol tarafına iki adet lobu, orta kısmında bu iki farklı lobu birbirine birleştiren istmus ve boyun bölgesinden yukarı doğru çıkıntı halinde bulunan yapı ise piramidal lobu olarak bilinir.

Tiroid bezi ameliyatı esnasında bu dokulardan bazılarına müdahale edilebilirken, bazı durumlar için dokunun tamamen çıkartılması gerekebilir. 

Tiroid bezinin görevi ise; hormonların üretilmesi, depolanması ve bu hormonların kan dolaşımına katılmasına yardımcı olmaktır. Metabolizmanın ayarlanmasında önemli bir rol oynar. 

Tiroidektomi Endikasyonları

Endikasyon, herhangi bir cerrahi operasyonun hangi hastalıklar ile karşılaşılması halinde gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Bunun yanı sıra bu kelimenin farklı anlamları bulunmaktadır. Tiroidektomi endikasyonları;

Tiroid Kanseri: Tiroid kanseri, tiroid bezi içerisinde yer alan hücrelerin kansere dönüşmesi ile ortaya çıkar. Genellikle boyun bölgesinde kitle veya tiroid bezi içerisinde zararlı nodül olarak bilinmektedir. Tiroid bezine erken cerrahi müdahale yapılır ise tedavi şansı yüksektir. Tiroid bezinin tamamen veya kısmi çıkartılması gerekli olabilir. 

Büyük Nodüller: Tiroid bezi içerisinde veya boyun bölgesinde yer alan nodüllerin büyüklüğü, görünüm açısından sorun oluşturabilir. Zararlı ve zararsız olmak üzere değerlendirilen bu nodüller zararsız olmasına rağmen büyümeye devam eder ise hem nefes darlığı hem de görünüm açısından bireylere rahatsızlık verebilir. 4 cm boyutuna ulaşan nodüller tiroidtektomi ile alınır.

Hipertiroidi: Hipertirioidi, boyun bölgesinde yer alan tiroid bezinin çok fazla çalışması anlamına gelir. Bu bezin aşırı çalışmasına bağlı kalarak bazı hastalıklar meydana gelebilir. İlaç ya da radyoaktif terapi yapılarak, bu hastalık tedavi edilmeye çalışılır. Bu tedavi süreçlerine olumlu yanıt vermemesi üzerine tiroid bezine cerrahi işlem uygulanabilir. 

Tiroidektomi Ameliyatı: Tiroid bezinin kısmi veya tamamen çıkartılmasına bağlı olarak ameliyat isimleri farklılık göstermektedir. Tiroid bezinin tamamen çıkartılması total tiroidektomi olarak isimlendirilirken, büyük bir kısmın çıkartılması totale yakın tiroidektomi şeklinde ifade edilir. 

Total Tiroidektomi: Total tiroidektomi, tiroid bezinin tamamen çıkartılması anlamına gelir. Tiroid bezini meydana getiren sağlı ve sollu bulunan iki farlı lob, orta kısmında bu lobları birleştiren istmus ve boyun bölgesinden yukarı doğru uzanan piramidal kısmın alınması anlamına gelmektedir.

Genellikle tiroid kanseri hastalığının tedavisinde tercih edilen bir ameliyat türüdür. Uzman hekim tarafından boyun bölgesine gerekli görüntüleme teknikleri yapıldıktan sonra belirlenen bölgeden 2-3 cm civarında bir kesi açılır. Bu kesiden tiroid bezinin tamamen çıkartılması hedeflenmektedir. Bu ameliyatın tamamlanma süresi ise ortalama 1,5 saattir.

Bu ameliyat sonrasında uzman hekim tarafından belirlenen randevulara vaktinde gidilmesi önemlidir. 

Totele Yakın Tiroidektomi: Tiroid bezinin tamamen çıkartılması yerine bez ile birbirine çok yakın olan ses tellerine zarar vermemek için 1-2 gram doku bırakılmasına totale yakın tiroidektomi adı verilir. Buradaki amaç tamamen ses tellerinin korunabilmesi ile alakalıdır. İç kısımda bırakılan 1-2 gram dokunun herhangi bir fonksiyonel işlevi bulunmamaktadır.

Subtotal Tiroidektomi: Totale yakın tiroidektomi işleminde 1-2 gram doku bırakılırken, Subtotal Tiroidektomi işlemi sırasında yaklaşık 7-8 gramın içeride bırakılması anlamına gelmektedir. Bu dokuların herhangi bir fonksiyonel işlemi yoktur. Bu yöntem tiroid kanseri veya iyi huylu kitlelerin çıkarılması işleminde tercih edilmemelidir. 

Total Lobektomi: Görüntüleme teknikleri vasıtasıyla hastanın hangi lobunun etkili yada etkisiz çalıştığına karar verilmektedir. Bu işlemin ardından boyun bölgesine açılan kesi sayesinde belirlenen lob çıkartılırken, diğer lobun içeride bırakılmasına lobektomi adı verilir. Lobektomi sonrasında bir lobun içeride bırakılması nedeniyle ekstra hormon tedavisi alınmasına gerek yoktur. 

Tamamlayıcı Tiroidektomi: Total lobektomi sırasında çıkartılan lob, patolojik incelemeye gönderilmektedir. Bu inceleme sonucunda kanser tespit edilmesi halinde tiroidektomi işlemine dönülerek diğer lobun çıkartılmasına karar verilmektedir. Diğer lobun çıkartılmasına karar verilmesi halinde bu olaya tamamlayıcı tiroidektomi adı verilir.

Tiroidektomi Komplikasyonları

Tiroidektomi ameliyatı sonrasında bazı komplikasyonlar meydana gelebilir. Bu komplikasyonlar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

Hematom: Hematom, kan damarının yırtılması sonucunda kanın doku içerisinde birikmesi anlamına gelir. Tiroidektomi ameliyatı esnasında herhangi bir dokuya zarar vermesi halinde kanama meydana gelebilir. Tiroid bezinin çıkartılması ameliyatlarında genellikle %1-2 oranında hematom oluşma riski vardır.

Seroma: Seroma, doku altında sıvı birikmesi anlamına gelir. Ne kadarlık bir sıvı biriktiği önemlidir ve gereken durumlarda  uzman hekimler tarafından müdahale edilir. Çok fazla sıvı birikmesi meydana gelmiş ise enjeksiyon ile boşaltılması gerçekleştirilir. 

Yara Enfeksiyonu: Cerrahi işlem uygulanan bölge çevresine gerekli bakım ve tedavinin uygulanmaması üzerine enfeksiyon gelişebilir. İlaç tedavisinden antibiyotik kullanılarak enfeksiyonun tedavi edilmesi amaçlanır.

Trakeomalazi: Nefes borusunun üzerinde bulunan kıkırdaklı dokunun gevşemesine trakeomalazi adı verilir. Bu durum hastalar üzerinde solunum sıkıntısına sebep olmaktadır.

Hipokalsemi - Hipoparatiroidi: Hormonların yeterli ve düzenli çalışamamasına bağlı olarak tiroid ameliyatı sonrasında kalsiyum eksikliği görülmesine hipokalsemi (hipoparatiroidi) adı verilir. En sık görülen komplikasyonlardan biridir.

Hoarseness (Sesin Boğuk Çıkması): Tiroid bezi ile ses telleri birbirine oldukça yakındır. Tiroidektomi ameliyatı esnasında uzman hekimin ses tellerine zarar vermesi halinde sesin boğuk çıkması meydana gelebilir. Totale yakın tiroidektomi tercih edilmesinin en önemli sebeplerinden biri budur.

Ses Sinirlerinin Zedelenmesi: Ses sinirlerine zarar verilmesi halinde %5 oranında geçici ve %1 oranında ise kalıcı ses bozukluğu meydana gelebilir. Ses kısıklığı oluşabilirken sesin tamamen kaybolması çok güç bir durumdur. 

Tiroidektomi Sonrası

Bütün cerrahi işlemler sonrasında rutin muayenelerin yanı sıra bireylerin dikkat etmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Bu hususlar, dikkatli bir şekilde sürdürüldüğü takdirde daha kısa sürede iyileşmeler görülmektedir. Tiroid bezinin tamamen veya kısmi olarak çıkartılmasından sonra dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

Ameliyat Sonrası Duş: Tiroid ameliyatı olduktan sonra en az üç gün boyunca duş alınmamalıdır. Cerrahi işlem uygulanan bölgenin su ile temas etmemesi gereklidir.

Pansuman ve Yara Bölgesi: Cerrahi işlemin ardından bölgenin kapatılması uzman hekim tarafından gerçekleştirilir. İşlem uygulanan bölgenin üzerindeki pansumanların 2-3 gün hareket ettirilmesi ve kaldırılması yasaktır. Bu konu hakkında uzman hekiminiz sizleri daha fazla bilgilendirecektir.

Ağrı Kesici Kullanımı: Anestezi ya da cerrahi işlem nedeniyle yaşadığınız ağrılar için ağrı kesici kullanımı önerilebilir. Bu ilaç önerileri, sadece uzman hekim tarafından yapılırken, hekime haber vermeden herhangi bir ilaç kullanımı oldukça tehlikelidir.

Dinlenme Süreci: Tiroidektomi ameliyatı sonrasında genellikle 1 hafta dinlenme süreci uygun görülürken bu süreç ameliyatın boyutu ve etkisiyle bağlantılı olarak değişkenlik gösterebilir. Ameliyat esnasında ve sonrasında komplikasyon gelişmesi halinde bu süre uzatılabilmektedir.

Tiroidektomi Sonrası Beslenme: Diyetisyen ve uzman hekiminiz eşliğinde uygun beslenme programı çizelgesi yapılacaktır. Tiroid ameliyatı sonrasında selenyum ve demir içerikli gıdalar yönünden beslenme tercih edilmektedir. 

Selenyum içeren gıdalar; balık, tavuk, süzme peynir ve yumurta gibi besinlerdir. Demir içeren gıdalar ise kabuklu yemişler, kurubaklagiller, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kırmızı et gibi besinlerdir.