Tiroidektomi, tiroid bezinin tamamının veya bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidi), kanser şüphesi olan nodüller veya solunumu engelleyen guatr gibi durumlarda bu ameliyat tercih edilir. Bu yazıda, tiroidektomi öncesi hazırlık sürecinden ameliyat sonrası iyileşmeye kadar tüm detayları bulabilirsiniz.
Tiroidektomi Türleri
Tiroidektomi, tiroid bezinin ne kadarının çıkarıldığına bağlı olarak üç şekilde uygulanır:
- Total Tiroidektomi: Tiroid bezinin tamamı alınır. Tiroid kanseri veya Graves hastalığı gibi durumlarda tercih edilir.
- Subtotal Tiroidektomi: Tiroidin büyük kısmı çıkarılır, az miktarda doku bırakılır. Hipertiroidi tedavisinde kullanılır.
- Lobektomi: Tiroidin tek bir lobu (sağ veya sol) alınır. İyi huylu nodüllerde uygulanır.
Ameliyatın Gerektiği Durumlar
- Tiroid kanseri teşhisi veya şüphesi (özellikle biyopside atipik hücrelerin görülmesi).
- Büyük guatrın nefes borusuna baskı yapması ve yutma güçlüğü oluşturması.
- Antitiroid ilaçlara yanıt vermeyen hipertiroidi (Graves hastalığı).
- Kozmetik kaygılar (belirgin şişlik oluşturan nodüller).
Ameliyat Öncesi Hazırlık
Ameliyattan önce tiroid hormon seviyeleri (TSH, T3, T4) ve kalsiyum düzeyleri kontrol edilir. Hastalara boyun ultrasonu ve sintigrafi çekilerek nodüllerin yapısı değerlendirilir. Kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin, warfarin) ameliyattan 1 hafta önce kesilir.
Ameliyat Teknikleri
- Açık Tiroidektomi: Boyun bölgesine 5-10 cm’lik kesi yapılarak tiroid dokusu çıkarılır. Kanser vakalarında lenf nodları da temizlenir.
- Minimal İnvaziv Yöntemler: Endoskopik veya robotik cerrahi ile daha küçük kesilerden müdahale edilir. İyileşme süreci daha hızlıdır.
Ameliyat Sonrası Komplikasyonlar
- Hipokalsemi: Paratiroid bezlerin geçici veya kalıcı hasarı sonucu kalsiyum düşüklüğü (ellerde uyuşma, kas krampları).
- Ses Kısıklığı: Rekürren laringeal sinirin zarar görmesi durumunda oluşur. Çoğunlukla geçicidir.
- Kanama ve Enfeksiyon: Nadir görülen ancak ciddiye alınması gereken risklerdir.
İyileşme Süreci ve Takip
Ameliyat sonrası ilk 24 saat hastanede gözlem altında tutulursunuz. Boyun bölgesinde şişlik ve ağrı normaldir, soğuk kompres ile rahatlama sağlanabilir. Total tiroidektomi geçiren hastalara ömür boyu tiroid hormon replasmanı (levotiroksin) başlanır. İlk kontroller 1 hafta sonra yapılır; dikişler alınır ve kalsiyum seviyeleri kontrol edilir.
Hastalar İçin Öneriler
- Ameliyat sonrası ilk 1 hafta ağır fiziksel aktivitelerden kaçının.
- Boyun hareketlerini kısıtlamak için yüksek yastıkla uyuyun.
- Kalsiyum takviyesi alıyorsanız D vitamini ile birlikte kullanın.
- Ses terapisi, ses tellerinde geçici hasar varsa fayda sağlar.
Beslenme ve Yaşam Tarzı
İlk birkaç gün yumuşak ve soğuk gıdalar (yoğurt, püre çorba) tüketin. Baharatlı ve sert yiyeceklerden kaçının. Sigara ve alkol kullanımı iyileşmeyi geciktireceğinden en az 1 ay uzak durun. Düzenli tiroid hormon testleri ile ilaç dozunun ayarlanması önemlidir.
Tekrarlayan Nodüller ve Tedavi
Ameliyat sonrası tiroid dokusu kalmışsa (subtotal tiroidektomi), nodül tekrarlayabilir. Bu durumda radyoaktif iyot tedavisi veya ikinci bir cerrahi müdahale gerekebilir.