Total Kolesterol

Total Kolesterol Nedir?

Total kolesterol, kanda bulunan trigliserit ve kolesterolün (hdl ve ldl) toplamını gösteren değerdir. Kolesterol, hücrelerin tümünde ve dolaşım sisteminde yer alan bir yağ türüdür. Vücut tarafından üretimi sağlanan bu yağ, trans ve doymuş yağ içeren gıdalar ile de alınabilir. Trigliserit ise, gıdalardan alınan yağın kan dolaşımına karışması ve vücudun yağ depolamasına neden olan bir yağ türüdür.

Kolesterolün başlıca görevleri;

• Vücuttaki tüm hücre zarlarının oluşumunu sağlamak,
• D vitamini, kortizol ve seks hormonlarının üretilmesi,
• Sindirim faaliyetlerinin gerçekleşebilmesi için safra asitlerinin üretilmesi,
• Cilt altı dokularının zararlı mikroorganizmalardan korunması,
• Sinirlerin güçlenmesi,
• Alyuvar fonksiyonlarının desteklenmesi,
• Vücut sıvı dengesinin sağlanmasıdır. 

Kanda bulunan kolesterol ve trigliserid miktarı artış gösterdikçe, kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere, birçok sağlık sorununun görülme riski de yükselecektir. Çünkü vücut için yararlı olsa da bu yağların damarlarda birikmesi tıkanıklıklara yol açmaktadır. Bu nedenle total kolesterol yüksekliği, kişinin genel sağlık durumunu değerlendirmekte önemli bir ölçüt olarak kabul edilir. 

Total Kolesterol Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Total kolesterol değeri, kişiden kişiye değerlendirilmektedir. Bu durum tamamen kişinin genetik olarak hastalıklara yatkın olup olmaması, yaşı, cinsiyeti, fazla kilolarının olup olmadığı, yaşam tarzı, genel sağlık durumu ve risk tablosuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak genel olarak serum total kolesterol düzeyi sonuçları şu anlamları taşımaktadır: 

• 240 mg/dL ve daha üzeri değerdeki total kolesterol düzeyi yüksek risk,
• 200 mg/dL ila 239 mg/dL aralığındaki total kolesterol düzeyi sınırda risk,
• 200 mg/dL ve daha düşük değerdeki total kolesterol düzeyi ise kabul edilebilir değerlerdir. 

Sağlıklı kişilerde total kolesterol düzeyinin 180 mg/dL değerinden daha düşük olması beklenir. Fakat kişide kalp ve damar hastalıkları görülüyorsa, total kolesterol değerinin düşük olması yeterli kabul edilmez. Bu nedenle kandaki diğer yağ oranları da dikkatli şekilde analiz edilmektedir. 

Total Kolesterol Nasıl Ölçülür?

Total kolesterol testi, kanda bulunan trigliserit ve kolesterol seviyelerinin ölçülmesi için uygulanan bir tetkiktir. Bu sayede kişide total kolesterol düşüklüğü ya da yüksekliğinin olup olmadığı kolayca tespit edilebilir. Testi yapmak için, hastanın kol damarlarından alınan kan örneği laboratuvar ortamında analiz edilir. Bu sayede alınan numunedeki trigliserit ve kolesterol düzeyleri doğru bir şekilde hesaplanabilir.

Total kolesterol hesaplama işlemi için, numunede teşhis edilen trigliserit oranının %20’si alınır. Ardından HDL (Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein/İyi Kolesterol) ve LDL (Düşük Yoğunluklu Lipoprotein/ Kötü Kolesterol) seviyeleri toplamının %80’i hesaplanır. Her iki değerin toplanması ile birlikte, total kolesterol düzeyine ulaşmak mümkün olacaktır.  

Hamilelikte Total Kolesterol Değerleri Nasıl Olmalı?

Hamilelik döneminde, total kolesterol değerlerinde küçük artışlar görülmesi normal kabul edilmektedir. Bu durum hormon seviyelerinin değişimi ile alakalı olup, gebeliğin 2. ve 3. ana dönemlerinde düşüş göstermelidir. Doğumdan sonraki ilk ay içerisinde ise anne adayının sağlıklı kolesterol değerlerine ulaşması beklenir. Aksi halde anne adayı ve bebeğin sağlığı açısından ciddi tehditler ortaya çıkabilir. 

Gebelik döneminde total kolesterol seviyesinin 200 mg/dL üzerine çıkması, risk başlangıcı olarak değerlendirilir. Bu nedenle gebelik süreci boyunca ve belirli aralıklarla total kolesterol testi yapılır. Bu sayede erken teşhis ve tedavi imkanlarından yararlanmak mümkün olacaktır. 

Hamilelikte total kolesterol seviyesinin yüksek olması, bebekte zeka gelişiminin desteklenmemesi ve doğuştan kalp hastalığı gibi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle anne adayının kolesterol diyeti yapması ve günlük yaşam alışkanlıklarını yeniden düzenlemesi gerekebilir. 

Çocuklukta ve Bebeklikte Total Kolesterol Değerleri Nasıl Olmalı?

Çocukluk ve bebeklik dönemlerindeki kolesterol değerleri, günümüze kadar çok dikkate alınmamaktaydı. Ancak son dönemlerde, çocukluk dönemlerinde sık görülen sağlık sorunlarının kolesterol kaynaklı olduğu fark edilmiştir. Bu nedenle 2 ila 19 yaş grubu arasındaki çocukların total kolesterol takipleri yapılmaya başlanmıştır.

Total kolesterol kaynaklı sağlık sorunları, çoğunlukla ileri yaşlarda belirti göstermeye başlar. Fakat hastalıklar teşhis edildiğinde, uzun süredir kolesterol sorununun olduğu görülmektedir. Bu nedenle risk grubunda bulunan ya da erken dönem belirtileri gösteren çocukların total kolesterol takipleri, düzenli olarak yapılmalıdır. 

Bebeklik ve çocukluk döneminde bulunan sağlıklı kişilerin total kolesterol düzeyi, 170 mg/dL aralığında seyrediyorsa sağlıklı kabul edilir. 199 mg/dL düzey sınırda kabul edilirken, bu değerin üzerindeki sonuçlar riskli grubu işaret etmektedir. Bu durumlarda günlük yaşam alışkanlıklarının düzenlenmesi, ileri yaşlarda sağlık sorunlarının görülme riskini büyük oranda engelleyecektir. 

Total Kolesterol Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Total kolesterol düşüklüğü, tek başına herhangi bir sağlık sorununun teşhis edilmesinde etkili değildir. Aksine, değerleri düşük olduğu için risk grubunda bulunmadığını gösterir. Ancak yapılan tetkik sonucunda, iyi kolesterol olarak da bilinen HDL seviyesinin düşük olduğu görülüyorsa kalp ve damar hastalıkları belirtisi olarak değerlendirilir.

Halk arasında iyi kolesterol olarak tanınan HDL, kötü kolesterolün (LDL) dolaşım sisteminden atılmasını sağlamaktadır. Ancak HDL seviyesi düşükse fonksiyonlarını yerine getiremez ve çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkar. Bu hastalıklardan en sık görülenleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Ateroskleroz Hastalığı: Halk arasında damar sertliği olarak da bilinir. Sağlıklı kişilerde damar yapısı esnek bir formda olur ve kan akışına bağlı olarak daralabilir ya da genişleyebilir. Damar sertliği görülmesi halinde ise damarlar elastikiyetini kaybeder. Özellikle kalp krizi ve beyin kanaması gibi ciddi sağlık sorunlarının ölümle sonuçlanmasında, damar sertliği olduğu görülmektedir.
• Damarlarda Plak Görülmesi: Özellikle damar sertliği görülen kişilerde sık karşılaşılır. HDL seviyesinin düşmesi, damar içi dokularında plak ve yağ birikintilerine yol açabilir. Bu durum ise kanın yeterince oksijenlenmesini engeller ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. 
• Koroner Kalp Hastalığı: Kalbin beslenmesinden sorumlu olan koroner arterin, LDL birikimi nedeniyle tıkanması sonucunda meydana gelen bir hastalıktır. Aynı zamanda damar sertliği ve plak oluşumu gibi sağlık sorunlarına da yol açmaktadır. Erken teşhis ve tedavi uygulanmaması halinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Total kolesterol seviyesi değerlendirilirken, hastanın genel sağlık durumu, şikayetleri ve genetik yatkınlığı da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sayede hastalıkların erken dönemde teşhis edilme şansı daha yüksek olur. Hastada görülen belirtiler, hastalığın türüne ve evresine göre değişiklik gösterebilir. Bu durum uygulanacak tedavi türünün belirlenmesi için de geçerlidir.

Total Kolesterol Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Alınan numunenin incelenmesinin ardından normal değerlerin daha üstünde bir sonuçla karşılaşılır ise bu durum “total kolesterol yüksekliği” olarak adlandırılmaktadır. Total kolesterol yüksekliği, birçok farklı etkene bağlı olarak meydana gelebilir. En sık karşılaşılan sebepler ise kısaca şu şekilde sıralanabilir:

• Kişinin hareketsiz bir yaşam tarzı sürdürmesi ve egzersiz yapma alışkanlığının bulunmaması,
• Günlük beslenme programı içerisinde zararlı yağlar, işlenmiş şeker ve yoğun karbonhidrat gruplarının büyük bir yer tutması,
• Düzensiz uyku ve beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesi,
• Gebelik döneminde bulunulması,
• Fazla kiloların varlığı,
• Şeker hastalığının bulunması ve tedavinin ihmal edilmiş olması,
• Kişinin kolesterol yüksekliği, kalp ve damar hastalıklarına genetik yatkınlığının bulunması,
• Steroid gibi ilaçların uzun süreli ve sık kullanılması,
• Sigara ve alkol alışkanlığının bulunması,
• Stres seviyesinin yüksek olması,
• İleri yaş grubunda bulunulması ve sağlıklı yaşam kurallarının ihmal edilmiş olmasıdır. 

Total kolesterol yüksekliği nedenleri, genel olarak sağlıksız ve düzensiz bir yaşam tarzının benimsenmiş olması ile alakalıdır. Ancak genetik yatkınlığın da oldukça büyük bir payı vardır. Bu nedenle risk grubundaki kişilerin, erken dönemde sağlıklı yaşamı benimsemesi önemlidir. Aksi halde kalp ve damar hastalıklarının görülme ihtimali kaçınılmaz olacaktır. 

Total Kolesterol Yüksekliği Belirtileri

Total kolesterol yüksekliği belirtileri, kişide görülen ya da görülmesi muhtemel olan sağlık sorunlarına bağlı olarak değişiklik gösterir:

• Göz etrafındaki dokularda ya da yüzün diğer kısımlarında sarı yağ bezelerinin oluşması,
• Kişinin kendini sürekli olarak yorgun ve halsiz hissetmesi,
• Göğüs duvarında acı ve ağrı duyumunun oluşması,
• Bacak ve ayakların uyuşması ya da ağrıması,
• Vücutta oluşan yaraların iyileşmesi için uzun süreye ihtiyaç duyulması,
• Baş dönmesi sorununun görülmesi,
• Nefes darlığı şikayetinin başlaması,
• Cilt renginin soluklaşması,
• Cilt altı dokularında yağ bezelerinin meydana gelmesi,
• Vücuda darbe alınmadığı halde morlukların oluşması,
• Cilt lekelerinin oluşmasıdır.

Total kolesterol yüksekliği belirtilerinin görülmesi halinde, vakit kaybetmeden bir uzmana danışmak gerekir. 

Total Kolesterol Yüksekliği Tedavisi

Günümüzde total kolesterol yüksekliği tedavisi için birden fazla tedavi seçeneği uygulanır. Bu tedaviler:

• Günlük Yaşam Alışkanlıklarının Düzenlenmesi: Sigara ve alkol kullanımının sınırlandırılması, düzenli uyku, yeterli ve dengeli beslenme, düzenli egzersiz alışkanlığının kazanılması, fazla kiloların verilmesi, sağlıksız gıdalar ve hareketsizlikten kaçınılması gibi uygulamaları kapsamaktadır. 
• İlaç Tedavisi: Kanda biriken kolesterolün vücuttan atılmasını sağlayan ilaçlardır. Bu sayede total kolesterol değeri sağlıklı aralıkta seyreder ve yükselme göstermez. Hastaların genellikle ömür boyu ilaç kullanmaları gerekmektedir. 
• Kolesterol Diyeti: Kolesterol düzeylerini yükselten gıdaların beslenme programından çıkarılmasını hedefler. Yetişkin bir insanın gün içerisinde 300 mg’dan daha fazla kolesterol almaması gerekir. 

Total kolesterol yüksekliği tedavisinde ilaç tedavisi uygulansa dahi, yaşam şeklinin düzenlenmesi ve diyet programına uyum sağlanması önemlidir. Aksi halde komplikasyon görülme riskini engellemek mümkün olmayacaktır.

Total Kolesterol Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Total kolesterol yüksekliği tedavi edilmezse;

• Damar sertliği,
• Kalp krizi,
• Damar içi plak birikimi,
• Koroner kalp hastalığı,
• Diğer kalp ve damar hastalıklarının görülme riski önemli ölçüde artar.

Total kolesterol yüksekliğinin ihmal edilmesi, ciddi sağlık sorunlarına yol açar ve ölüm vakalarına neden olabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavisi aksatılmamalıdır.