Total protein, kan plazmasında bulunan albumin ve globulin gibi proteinlerin toplam miktarını ifade eden biyokimyasal bir parametredir. Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi, beslenme durumunun izlenmesi ve bazı kronik hastalıkların tanısında kullanılır. Bu yazıda total proteinin ne olduğunu, normal değer aralıklarını, yüksekliği ve düşüklüğünün nedenlerini detaylıca ele alacağız.

Total Protein Testi Ne Zaman İstenir?
Total protein testi, genellikle rutin check-up’lar sırasında veya şu durumlarda talep edilir:

• Nedensiz kilo kaybı, halsizlik veya ödem şikayetleri
• Karaciğer ve böbrek hastalıklarının değerlendirilmesi
• Enfeksiyon, iltihap veya bağışıklık sistemi bozuklukları şüphesi
• Beslenme yetersizliği riski olan hastaların takibi

Total Protein Normal Değer Aralığı
Yetişkinlerde total protein normal değerleri 6.4-8.3 g/dL arasındadır. Bu aralık laboratuvara göre küçük farklılıklar gösterebilir. Çocuklarda ise yaşa göre değişkenlik gösterir:

• Yenidoğan: 4.6-7.4 g/dL
• 1 yaş: 5.1-7.3 g/dL
• Adolesan: 6.0-8.1 g/dL

Total Protein Yüksekliği Nedenleri

• Dehidrasyon: Aşırı sıvı kaybı, protein konsantrasyonunu yapay olarak artırır.
• Kronik Enflamasyon: Tüberküloz, HIV gibi uzun süreli enfeksiyonlar.
• Multipl Miyelom: Kemik iliğinde anormal plazma hücrelerinin artışı.
• Karaciğer Hastalıkları: Hepatit veya sirozun erken evreleri.
• Otoimmün Hastalıklar: Lupus, romatoid artrit.

Total Protein Düşüklüğü Nedenleri

• Beslenme Yetersizliği: Protein alımının az olduğu durumlar (örn: vegan diyet).
• Karaciğer Yetmezliği: Albumin sentezinin bozulması.
• Böbrek Hastalıkları: Nefrotik sendromda idrarla protein kaybı.
• Bağırsak Emilim Bozuklukları: Çölyak veya Crohn hastalığı.
• Şiddetli Yanıklar: Ciddi doku hasarına bağlı protein kaybı.

Total Protein Yüksekliği ve Düşüklüğü Belirtileri

• Yüksek Protein Belirtileri:
  • Sık idrara çıkma ve susuzluk hissi
  • Eklem ağrıları ve halsizlik
  • Bulanık görme (multipl miyelomda)
• Düşük Protein Belirtileri:
  • Ödem (özellikle ayak bilekleri ve yüzde)
  • Kas kaybı ve güçsüzlük
  • Ciltte kuruluk ve saç dökülmesi

Total Protein Bozukluklarında Tedavi Yaklaşımları

• Yüksek Protein Tedavisi:
  • Altta yatan nedenin tedavisi (enfeksiyon, otoimmün hastalık).
  • Hidrasyonun düzenlenmesi (IV sıvı desteği).
  • Multipl miyelomda kemoterapi veya hedefe yönelik ilaçlar.
• Düşük Protein Tedavisi:
  • Protein açısından zengin beslenme (yumurta, balık, baklagiller).
  • Albumin infüzyonları (şiddetli hipoalbuminemi durumunda).
  • Böbrek veya karaciğer hastalıklarına yönelik spesifik tedaviler.

Total Protein Dengesini Korumak İçin Öneriler

• Günde 1.2-1.5 gr/kg protein tüketmek (örneğin 70 kg biri için 84-105 gr).
• Kronik hastalığı olanlar düzenli kan testleriyle takip edilmeli.
• Aşırı alkol tüketiminden kaçınarak karaciğer sağlığını korumak.
• Böbrek fonksiyonlarını izlemek için yılda bir idrar analizi yaptırmak.