Traksiyon Nedir?

Traksiyon bir fizik tedavi yöntemidir. Kırılan kemiği hizalamak, ameliyat öncesi kırık ağrısını azaltmak ve sertleşen kas, eklem veya cildi iyileştirmek amacıyla başvurulur. Spinal bölge olarak adlandırılan boyun, bel ve omurilik rahatsızlıklarının giderilmesinde uygulanan bir tür çekme tedavisidir. Çekme işlemi sırasında kırık kemiklerin birbirinden uzaklaştırılması, kas ve yumuşak dokunun uzatılması veya omurların ve eklemlerin arasının açılması amaçlanır.

Vücutta Traksiyon Uygulanan Bölümler

Traksiyon, manuel veya mekanik şekillerde uygulanmaktadır. Manuel traksiyon elle, mekanik traksiyon ise cihaz, ağırlık bağlama, makara veya yer çekimi ağırlığı ile uygulanan tekniktir. Bu teknikler vücutta uygulama alanına göre şekillenmektedir.

İskelet Traksiyonu

• Fizik tedavi amacıyla iskelet sistemi üzerinde uygulanan en eski yöntemlerden birisidir. 
• İskelet traksiyonu genellikle alt ekstremite (bacak) kırıklarında olmakla birlikte üst ekstremite (kol) hasarlarında da tercih edilen bir uygulamadır. 
• Nihai bir tedavi yöntemi değildir. 
• Hastayı ameliyata hazırlama aşamasının bir parçasıdır. 
• İlgili bölümde kasların kırık üzerinde oluşturduğu ödem ve ağrı kontrolünü sağlamaya yardımcı olmaktadır. 

İskelet traksiyonu uygulaması için öncelikle hasta lokal anesteziye hazırlanır. Lokal anestezinin ardından direkt olarak kemiğe floroskopi eşliğinde bir tür iğne yerleştirme işlemi yapılır. Floroskopi gerçek zamanlı görüntü almayı sağlayan bir tıbbi görüntüleme tekniğidir.

Cilt Traksiyonu

• Cilt traksiyonu kırığın olduğu bölgede doğrudan cilde uygulanan ameliyat öncesi tedavi destek programıdır. 
• Traksiyon bandı veya köpüğü yardımıyla deri alanının hareketini kısıtlamaya yardımcı olur. Kas spazmlarını azaltır. 
• Yumuşak doku yaralanmaları ve tedavisinde etkili bir yöntemdir. 
• Zarar gören bölgenin tahriş olmasını engellemek için cilt traksiyonu sırasında az kuvvet uygulanması esastır. Aksi halde cilt kaybı, sinir hasarı, işlev kaybı, kasta şişme ve yumuşak doku yaralanmaları gibi istenmeyen komplikasyonlar görülebilir. 

Cilt traksiyonu uygulaması süresince bandajlar her gün değiştirilmelidir. Deride bozulma belirtisi gösteren bulguların varlığına rastlanıp rastlanmadığı kontrol edilmelidir. Traksiyon için uygulanabilir maksimum süre ise 3 aydır.  

Boyun Traksiyonu

• Boyun ağrıları tedavisinde sıklıkla kullanılan traksiyonun uzun dönem etkileri konusunda kesin bir kanı bulunmamaktadır. Ancak diğer fizik tedavi programları ile birlikte uygulandığında rahatsızlığın giderilmesinde etkin rol oynamaktadır. 
• Tedavi, motorize traksiyon cihazı yardımıyla yapılmaktadır. 
• Oturur pozisyonda, ayakta veya sırt üstü yatarken uygulanabilen boyun traksiyonu için en çok tercih edilen yöntem sürtünmenin az olduğu oturma pozisyonudur. 

En etkili ayrışmanın 11.5 kg’lık sürekli kuvvet uygulaması ile olduğu bilinmektedir. Boyun traksiyonu sırasında 60 cm uzunluğundaki deri kayış ve gergi bandı hastanın kafatasına geçirilir. Çekme işlemi yapılarak boyun omurlarındaki yükün alınması sağlanır. Böylece boynun hareketliliğini geri kazanması ve boyunda ağrıların azalması mümkün olur. Boyun fıtığı traksiyon tedavisi ile de boyun fıtığı ağrısının, tahrişinin ve kas spazmının azaltılması amaçlanır.

Lomber Traksiyon

• Lomber, tıpta bel bölgesine verilen isimdir. 
• Boyun ve bel arasında hareketliliği, bağ ve kasların güçlenmesini sağlamak amacıyla lomber traksiyon tedavisine başvurulur. 
• Hastaya sırt üstü veya yüz üstü pozisyonda uygulanabilmektedir. Servikal traksiyon çekme kuvvetinden daha fazla kuvvete ihtiyaç duyulur. Bu vücut ağılığının ¼’ü kadar traksiyon kuvveti anlamına gelmektedir. 
• Vücut direncinin uygulanan kuvvete karşı gelmemesi için torasik kemer ve korse yardımıyla hastanın üst kısmı ve beli sabitlenmektedir. 
• Lomber traksiyon 15-30 dakika süre ile uygulanmaktadır. 10-60 saniye çekim süresini 10-30 saniye dinlenme süresi takip eder.

Penis Traksiyon

Erkekte üreme, idrar ve cinsel işlev görevini üstlenen penis, kişiye göre değişen biçimlere sahiptir. Sağa veya sola doğru hafif eğrilikler olabilir ancak bazen söz konusu eğrilik normalin üzerinde seyredebilir. Bu durum sonradan oluştuysa eğriliğe peyronie hastalığı ismi verilir.

Peyronie hastalığı yani peniste eğrilik, penisi kaplayan süngerimsi tabakada yapısal değişiklikler olduğu anlamına gelir. Süngerimsi tabakada sertlikler ve peniste şekil bozukluğu söz konusudur.  Cinsel ilişki sırasında sertleşen peniste sağ veya sola doğru bükülme görülür. Peyronie hastalığı cinsel ilişkiye olanak vermeyecek duruma neden olabilir. Partnere rahatsızlık verebilir. Peyronie hastalığında penis traksiyon tedavisinin uygulanma nedenleri şunlardır:

• Cinsel birleşme sırasında peniste zorlanma
• Peniste ereksiyon anında istenmeyen bir hareket sonucu bükülme
• İlişki anında sert penis hareketleri
• Uzun süreli ve tekrarlayıcı pozisyonlar
• Sık olmamakla birlikte diyabet, hipertansiyon, kronik böbrek yetmezliği, alkol ve sigara kullanımı da hastalığı tetiklemektedir.

Hastalar cerrahi olmayan bir yöntem olması nedeniyle penis traksiyon tedavisini tercih etmektedir. Bu yönteme penis eğriliğini düzeltmenin yanı sıra penis boyutunu artırmak amacıyla da başvurulmaktadır. Penis traksiyon cihazları plastik destek halkası, silikon bant ve iki dinamik çubuktan oluşmaktadır. Yumuşak ve aşamalı çekiş kuvvetleri ile bağ dokusunun gelişmesi sağlanmaktadır. Penis traksiyon tedavisi üzerine yapılan araştırmalar güvenli bir uygulama olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak hastalarda uyum ve kararlılık önemli faktörlerdir.

Traksiyonun Uygulandığı Kişiler

Mekanik – Motorize bir sistem aracılığıyla çekme kuvvetinin uygulanması olarak nitelendirilen traksiyon, şu şikayetleri olan hatalarda uygulanmaktadır:

• Boyun ve bel ağrıları
• Omurlar arasındaki sinir köklerini genişletme
• Kas ve bağları germe
• Boyun ve bel fıtıkları (servikal ve lomber disk hernileri)
• Kas spazmları
• Omurga kireçlenmeleri (servikal spondiloz)
• Fıtığın neden olduğu bel daralmaları
• Omurga eğriliği (skolyoz)
• Peyronie (penis eğriliği)

Traksiyon Nasıl Uygulanır?

• Traksiyonda vücut pozisyonu uygulanacak bölüme göre oturarak, ayakta veya yatarak olacak şekilde belirlenir. 
• Sürekli veya aralıklı (intermittan) traksiyon uygulaması yapılabilmektedir. 
• Daha konforlu olması nedeniyle hastalar aralıklı traksiyonu daha fazla tercih etmektedir. 
• Uygulama süreleri 7-15 saniye traksiyon ve 5-10 saniye dinlenme veya 30-60 saniye traksiyon ve 10-20 saniye dinlenme olarak belirlenebilmektedir. 
• Çekme kuvvetine etki eden ağırlık öncelikle küçük miktarlarla başlar ve tedavi süresince artar.
• Servikal traksiyonda 2 kilogram ile başlanıp 20 kilograma, lomber traksiyonda ise 20 kilogramdan başlayıp 70 kilograma kadar artırılır. Lomber traksiyonun başlangıç ağırlığı hastanın vücut ağırlığının %25’idir.   
• Traksiyonun sıklığı uygulanacak bölgeye göre değişir. Haftada 3-5 seans veya her gün traksiyon sıklığı olabileceği gibi tedavi süresi 2-6 haftayı bulabilir.

Traksiyon Etkileri

Fizik tedavi traksiyon uygulaması ile omurgada, boyun ve bel bölgesinde oluşan rahatsızlıkların giderilmesi amaçlanır. Traksiyon sonrasında hastanın yaşam kalitesinde artış gözlenir. Uygulamanın hasta üzerinde bıraktığı traksiyon etkileri:

• Omurlar arasında yer alan ve herhangi bir nedenle yerinden oynayan disk halkalarının yeniden yerine gelmesini sağlar.
• Sinir kökü üzerindeki baskıyı azaltır ve varsa ödemin gerilemesinde etkili olur.
• Omurga bağları gerilir. Böylece kaslar gevşer, sinir ve damarlar üzerindeki baskı azalır.
• Boyuna uygulanan traksiyon ile boyun ağrısı ve fıtığında düzelme görülürken, baş ağrısında azalma gözlenir.
• Eklem ağrılarında hissedilir derecede azalma görülür.
• Ciltte deforme olan bölümleri tedavi eder ve deformasyonu önler. 
• Bel ve boyun fıtığı hastalıklarının uyuşma, kuvvet kaybı ve his kaybı gibi vücuda etkilerini tedavi eder.

Traksiyon Riskleri

Traksiyon her ne kadar cerrahi bir tedavi yöntemi olmamasına karşın uygulanabilmesi için lokal veya genel anesteziye ihtiyaç duyulmaktadır. Pin (iğne) kullanılmayı gerektiren uygulamalarda enfeksiyon veya bağ dokusu hasarı riskleri bulunmaktadır. Uygulandığı bölgenin temiz tutulmaması durumunda enfeksiyon riski artmaktadır. Doğru traksiyon tedavisi ile belirtilen komplikasyonların gelişme ihtimali oldukça düşüktür. Traksiyon riski şu hastalıklara sahip kişilerde daha fazladır ve uygulanması önerilmez:

• Kanser hastalarına
• İleri derece kemik erimesi olan hastalara
• Aort Anevrizması (damar genişlemesi) olan hastalara
• Disk enfeksiyonu olanlara
• Felç durumunda
• Kalp – damar hastalığı olanlara
• Omur kırıkları olan hastalara
• Hamilelere 

Traksiyon Tedavisi Zararları

Çekme olarak adlandırılan traksiyonun uzman olmayan kişiler tarafından yapılmaması gerekir. Fizik tedavi uzmanı bilimsel araçlar kullanarak hastanın durumuna ve kilosuna göre traksiyon uygulamaktadır. Tıbbi bilgisi olmayan kişiler tarafından çekme yapıldığında bağ dokusunda, sinir ve kas liflerinde kopmalar görülebilmektedir. Buna bağlı olarak felç gibi ciddi sorunlarla karşılaşmak mümkündür. Doğru tedavi yöntemi ile traksiyon tedavisi zararları yok denecek kadar azdır.

Evde Traksiyon Uygulaması

Traksiyon fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı tarafından yapılan bir uygulamadır. Traksiyon seanslarından sonra uzman, hastanın tedaviyi kendisinin yapabileceğine kanaat getirdiğinde evde traksiyon uygulamasına aralıklı kontrollerle izin verebilmektedir. Özellikle servikal traksiyonun ardından hastayla uygun egzersiz programları paylaşılır. Neleri yapması ve nelerden kaçınması gerektiği belirtilir. Yürüme ve yüzme sporları önerilir. Traksiyonun iyi bilinerek uygulanması gereken bir tedavi yöntemi olduğu unutulmamalıdır.

Traksiyon Sonrası Bakım

• Traksiyon sonrası bakım; hastanın karşılaşabileceği enfeksiyon, dokuda bozulma, akut ağrı ve fiziksel harekette bozulma risklerine karşı önemlidir. 
• Enfeksiyon riskini önlemek için pin (iğne) diplerine düzenli olarak pansuman yapılır. 
• Hastanın genel ve yatak takımı temizliğine dikkat edilir.
• Deformasyonları önlemek için egzersiz ve beslenme programları düzenlenir. 
• Hastanın kalp hızı ve ateşi kontrol edilir. 
• Hastanın bol sıvı tüketmesi gerekir.
• Akut ağrısı söz konusu olduğunda hemşire belirli aralıklarla hastanın pozisyonunu değiştirir. 
• Masaj ve sıcak soğuk uygulamalar yapar. Traksiyon cihazı kullananlar seanslar ilerledikçe şikayetlerinin azaldığını ve hatta geride kaldığını belirtmektedir.