Triküspit Yetmezliği

Triküspit Yetmezliği Nedir?

Triküspit yetmezliği, kalpte bulunan triküspit kapağın belirli nedenlerden dolayı görevini yerine getirememesi ve kanın geri kaçması durumudur. Normalde kalpte iki kulakçık (atriyum) ve iki karıncık (ventrikül) bulunur. Triküspit kapak da sağ kulakçık ve sağ karıncık arasında bulunan bir yapıdır. Bu kapak sağ kulakçıktan sağ karıncığa kan pompalandığında kapanır. Böylece kan, karıncıktan kulakçığa geri kaçmaz. Ancak triküspit yetmezlikte kan geri kaçar ve kalbin düzgün çalışması bozulur. 

Triküspit yetmezliği, doğuştan var olan hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabileceği gibi sonradan çıkan bazı hastalıklar nedeniyle de oluşabilmektedir. Triküspit yetmezliğinin hafif olduğu durumlarda, hekimin değerlendirilmesi ile tedavi yapılmadan da hasta izlenebilmektedir. Ancak şiddetli ve semptom veren durumlarda tedavi yapılmalıdır. Triküspit yetmezliğinin hafif ve şiddetli ayrımında dereceler kullanılır. Triküspit yetmezliği 3 derece genelde orta, şiddetli olarak değerlendirilirken, triküspit yetmezliği 1 derece veya minimal triküspit yetmezliği ise hafif triküspit yetmezliği olarak değerlendirilir. Ancak bu derecelendirme hekimin değerlendirmesine göre yapılmayabilir.

Triküspit Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Triküspit kapak yetersizliği, durum şiddetli olana kadar genellikle herhangi bir belirti veya semptoma neden olmaz. Erken dönemlerde başka durumlar için yapılan testler sırasında tespit edilebilir. Triküspit yetmezliğinin belli başlı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:  

1-) Yorgunluk

2-) Azalan egzersiz kapasitesi

3-) Boyun, karın ve bacak gibi bölgelerdeki damarlarda şişme 

4-) Anormal kalp ritimleri

5-) Boyundaki damarlardaki atış şiddetinde artma

6-) Aktivite ile artan nefes darlığı

Bu semptomlar dışında bazen triküspit yetmezliğine neden olan hastalığa bağlı olarak görülen belirtiler de oluşabilir. Bunlardan en önemlilerinden biri de pulmoner hipertansiyon yani akciğer damarlarındaki yüksek tansiyon durumudur. Pulmoner hipertansiyon semptomları arasında yorgunluk, halsizlik, egzersiz güçlüğü ve nefes darlığı yer alabilir.

Triküspit Yetmezliği Nedenleri Nelerdir?

Triküspit yetmezliğinin birkaç farklı nedeni bulunmaktadır. Triküspit kapak yetersizliğine genellikle sağ karıncık boyutunun artması neden olmaktadır. Bu boşluğun boyutunun artması, triküspit kapağın düzgün çalışmasına engel olur. Kalp yetmezliği gibi sağ karıncığı etkileyen çeşitli durumlar, akciğerlerlerdeki atardamarlarda yüksek tansiyona neden olan durumlar (pulmoner hipertansiyon) veya anormal kalp kası rahatsızlığı (kardiyomiyopati) da triküspit kapağın düzgün çalışmamasına neden olabilmektedir. Triküspit kapak yetersizliği, sağ taraflı veya ilerleyen dönemlerde sol taraflı kalp yetmezliğine yol açabilmektedir. Triküspit kapak yetmezliği bazı sebeplerden dolayı kalp kapağında meydana gelen problemlerden dolayı oluşabilmektedir. Kapaklara zarar verebilen bu hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

1-) Ebstein anomalisi: Ebstein anomalisi adı verilen nadir bir durumda, triküspit kapak yanlış bir şekilde biçimlenmiş olduğu için sağ karıncıkta normalde daha aşağıda olacak şekilde yerleşir. Böylece kapağın yaprakçıklarında anormallikler oluşur. Sonuçta triküspit yetmezliğine bağlı kan karıncıktan kulakçığa geri kaçar.  

Çocuklarda triküspit yetmezliği, genellikle doğumda mevcut olan kalp hastalığından (konjenital kalp hastalığı) kaynaklanır. Ebstein anomalisi, duruma neden olan en yaygın doğumsal kalp hastalığıdır. Çocuklarda triküspit kapak yetersizliği sıklıkla gözden kaçabilir ve yetişkinliğe kadar teşhis edilemeyebilir.

2-) Enfektif endokardit: Triküspit kapak, kalp kapakçıklarını içerebilen kalp zarının enfeksiyonundan zarar görebilir. Bu enfeksiyonun en sık sebebi enfektif endokardittir. 

3-) Karsinoid sendromu: Karsinoid sendrom, sindirim sisteminde meydana gelen tümörün karaciğere yayılması sonrasında ortaya çıkan belirtileri tanımlayan bir durumdur. Karsinoid sendromunda tümörler kalp kapakçıklarına zarar verebilecek şekilde hormonal maddeler üretir. Bunlarda en sık triküspit ve pulmoner kapağı etkiler. Etkilenme durumunda da triküspit yetmezlik ortaya çıkar. 

4-) İmplante edilebilir cihazlar: Kalp pili veya implante edilebilir kardiyoverter-defibrilatör telleri, implante edilebilir cihazın yerleştirilmesi veya çıkarılması sırasında bazen triküspit kapağa zarar verebilmektedir. 

5-) Endomiyokardiyal biyopsi: Bir endomiyokardiyal biyopside, az miktarda kalp kası dokusu çıkarılır ve iltihaplanma veya enfeksiyon belirtileri açısından test edilir. Bu prosedür sırasında bazen kapakçık hasarı meydana gelebilir.

6-) Künt göğüs travması: Bir araba kazası gibi nedenlerle oluşan göğüs travmaları, triküspit kapak yetersizliğine yol açabilmektedir. 

7-) Romatizmal ateş: Romatizmal ateş, triküspit kapak dahil olmak üzere kalp kapakçıklarına zarar verebilen ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde triküspit kapak yetersizliğine yol açan, tedavi edilmemiş bir çeşit boğaz enfeksiyonunun komplikasyonudur.

8-) Doğuştan kalp kusurları: Doğumda var olan bazı kalp kusurları triküspit kapağı etkileyebilir. En yaygın olarak görülen Ebstein anomalisi olsa da birçok çeşit kusur bulunmaktadır. 

9-) Marfan sendromu: Doğumda mevcut olan bağ dokusunun genetik bir bozukluğu olan Marfan sendromu, bazen triküspit kapak yetersizliği ile ilişkilendirilebilmektedir. 

10-) Radyasyon: Daha nadir olsa da göğüs bölgesine yoğun bir şekilde alınan radyasyonlar, triküspit kapağa zarar verebilir ve triküspit kapak yetersizliğine neden olabilir.

Triküspit Yetmezliği Teşhisi

Triküspit yetmezliği, genellikle erken dönemde hiçbir belirti göstermez ve başka durumlar için testler yaptırırken tesadüfen teşhis edilir. Hekimin triküspit kapak yetmezliğini teşhis etmek, durumun ciddiyetini ve nedenini belirlemek ve uygun bir tedavi planı geliştirmek için birkaç test yapması gerekir. Bu testler şu şekilde sıralanabilir:

1-) Ekokardiyogram: Ekokardiyogram, triküspit kapak yetersizliğini teşhis etmek için kullanılan ana testtir. Bu testte ses dalgaları kalbin ayrıntılı görüntülerini üretmek için kullanılır. Bu görüntüleme testi ile hekim kalbin yapısını, triküspit kapakçığı ve kalpteki kan akışını değerlendirir. 

Hekim ihtiyaç halinde ayrıca bir transözofageal ekokardiyogram da kullanmak isteyebilir. Bu tetkikte de doktor, sindirim sisteminin boğazdan mideye uzanan kısmı olan yemek borusuna küçük bir tüp yerleştirir. Yemek borusunun kalbe olan yakınlığı sayesinde kalbin ayrıntılı bir görüntüsü elde edilebilir. 

2-) Kardiyak emar: Kardiyak emar, manyetik alan dalgaları sayesinde kalbin görüntüsünü ortaya çıkarabilen bir yöntemdir. Bu test, durumun ciddiyetini belirlemek ve sağ karıncık boyutunu ve işlevini değerlendirmek için kullanılabilir.

3-) Elektrokardiyogram (EKG): Bu testte, ana makineye bağlı elektrotlar, kalp tarafından verilen elektriksel uyarıları ölçer. EKG'deki ritimler sayesinde genişlemiş kalp odacıkları, kalp hastalıkları ve anormal kalp ritimlerini tespit edilebilir. 

4-) Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni sayesinde de gerektiği takdirde kalbin büyüklüğü ve şekli incelenebilir.  

5-) Stres testleri: Farklı egzersiz testleri, aktivite toleransını ölçmeye ve kalbin fiziksel efora verdiği tepkiyi izlemeye yardımcı olur. Egzersiz yapamayan kişilere, egzersizin kalp üzerindeki etkisini taklit edecek ilaçlar kullandırılabilir. 

6-) Kalp kateterizasyonu: Bu yöntem triküspit kapak yetersizliğini teşhis etmek için nadiren kullanılan bir yöntemdir. Bununla birlikte, bazı durumlarda hekimler, triküspit kapak yetersizliğinin belirli nedenlerini belirlemesi ve tedaviye karar verilmesine yardımcı olmak amacıyla bu yöntemden yaralanabilir.

Bu prosedürde, uzun, ince bir tüp (kateter) kasık, kol veya boyundaki bir kan damarına yerleştirir ve X-ışını görüntülemesi kullanılarak kalbe yönlendirilir. Kateterden enjekte edilen özel bir boya, doktorun kalpten, kan damarlarından ve kapakçıklardan geçen kan akışını görmesine yardımcı olur ve böylelikle kalp ve akciğerlerdeki anormallikleri kontrol edilebilir. Bu işlem sırasında kalp odalarındaki ve kan damarlarındaki basınç da kontrol edilebilir.

Triküspit Yetmezliği Tedavisi

Triküspit yetmezliğinin tedavisi, hastalığın nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak tedavinin amacı semptomları azaltmak, gelecekteki komplikasyonları önlemek ve daha uzun yaşamayı mümkün kılmaktır. Kalp yetmezliği veya endokardit gibi altta yatan bir durum triküspit kapak yetersizliğinize neden oluyorsa, bu durumların tedavisinin yapılması gerekmektedir. 

Hafif triküspit yetmezliklerinde, semptom oluşmadığı için hekim hastayı düzenli olarak izlemeyi tercih eder. Bu süreç içerisinde durumunda bir ilerleme olması durumunda müdahale edilir. Eğer triküspit yetmezliği semptom vermeye başladıysa bazı ilaç tedavilerine ihtiyaç duyulabilmektedir. Bunlardan bazıları vücutta su tutulmasını önleyen ilaçlar olan diüretikler, kalp yetmezliği olan kişiler için çeşitli ilaçlar ve kalp ritim bozukluğu olan kişilerde kalp atış hızını kontrol etmeye yardımcı olacak ilaçlar olarak sayılabilir. Bunların dışında özellikle ilerlemiş olan triküspit yetmezliklerinde asıl uygulanan tedavi cerrahidir. 

Triküspit Yetmezliği Ameliyatı

Şiddetli triküspit kapak yetersizliği, semptomların var olması, kalbin büyümesi ve fonksiyonun azalması gibi durumlarda hekim triküspit kapağı onarmak veya değiştirmek için ameliyat önerebilir. Ancak hekimin değerlendirmesi sonucu farklı nedenlerden dolayı da ameliyat yapılabilir. Olası cerrahi seçenekleri su şekilde sıralanabilir:

1-) Kalp kapakçığı onarımı: Cerrahlar, kalp kapakçığını mümkün olduğunca değiştirmek yerine onarmaya çalışırlar. Hekim, bağlı kapakçık yaprakçıklarını ayırarak, yaprakçıklardaki delikleri kapatarak veya kapak yaprakçıklarını birbirleriyle temas edebilecekleri ve geriye doğru akışı önleyebilecekleri şekilde yeniden şekillendirerek kapak onarımı yapabilir. Genellikle yapay bir halka implante edilerek kapak etrafındaki halka güçlendirmeye çalışılır.

Ebstein anomalisi gibi durumlarda, triküspit kapakçıkları onarmak için daha yeni bir triküspit kapak onarımı şekli olan koni onarımı yapılabilmektedir. Koni rekonstrüksiyonunda, cerrahlar triküspit kapağın yaprakçıklarını altta yatan kalp kasından ayırırlar ve daha sonra yeniden birleştirilerek bir "yaprakçık konisi" oluşturulur.

Triküspit kapak onarımı için koni prosedüründe cerrah, triküspit kapağın deforme olmuş yaprakçıklarını izole eder ve düzgün çalışacak şekilde yeniden şekillendirir. Onarım sonrası genelde kalp kapakçığı enfeksiyona dirençli, kan sulandırıcı ilaç gerektirmeyen ve sağ ventrikülün işlevinin normal olduğu bir durum oluşur. 

2-) Kalp kapakçığı değişimi: Triküspit kapağın tamir edilemediği durumda kapakçığı değiştirmek gerekebilir. Triküspit kapak değişiminde, cerrah hasarlı kapağı çıkarır ve onu mekanik bir kapakçık veya inek, domuz, insan gibi canlıların kalp dokusundan yapılmış bir kapakçıkla değiştirir. Canlılardan yapılan biyolojik doku kapakçıkları zamanla zarar görür ve çoğu zaman değiştirilmesi gerekir. Mekanik bir kapak takılması durumunda da, kan pıhtılarını önlemek için ömür boyu kan sulandırıcı ilaçlar almak gerekecektir. 

3-) Kateter prosedürü: Bazı durumlarda, biyolojik doku kapak değişimi işe yaramaz ve doktorlar kapağı değiştirmek için bir kateter prosedürü uygulayabilir. Bu prosedürde, hekim boyundaki veya bacaktaki bir kan damarına, ucunda bir balon bulunan kateter yerleştirir ve görüntülemeyi kullanarak kalbe yönlendirir. Daha sonra kateterle kapak değişimi sağlanır. 

4-) Labirent prosedürü: Hızlı kalp ritimlerinin varlığında, cerrah hızlı kalp ritimlerini düzeltmek için kapak onarımı veya değiştirme sırasında labirent prosedürünü uygulayabilir. Bu prosedürde, yara dokusundan bir desen veya labirent oluşturmak için kalbin üst bölmelerinde küçük kesikler açılır. Yara dokusu elektriği iletmediğinden, bazı hızlı kalp ritimlerine neden olan başıboş elektriksel uyarılar engellenmiş olur. Yaraları oluşturmak için aşırı soğuk (kriyoterapi) veya radyofrekans enerjisi de kullanılabilir.

Triküspit Yetmezliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Triküspit yetmezliği tedavi edilmeyip ilerlediğinde bazı komplikasyonlar oluşabilmektedir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:  

1-) Kalp yetmezliği: Şiddetli triküspit kapak yetersizliğinde, kanın sağ kulakçığa geri akması ve sağ karıncıktan akciğerlere doğru daha az kan akması nedeniyle sağ karıncık içindeki basınç yükselebilir. Bu basınç artması nedeniyle bu bölge zamanla genişleyip zayıflayarak kalp yetmezliğine yol açabilir.

2-) Atriyal fibrilasyon: Şiddetli triküspit yetmezlikleri olan bazı kişilerde ayrıca atriyal fibrilasyon adı verilen bir ritim bozukluğu oluşabilir. Atriyal fibrilasyon sonucu kalp içinde pıhtılar oluşup çeşitli bölgelere bu pıhtıların atma durumu ortaya çıkabilmektedir. 

Triküspit Yetmezliği için Hangi Doktora Gidilir?

Triküspit yetmezliği için gidilmesi gereken bölüm kardiyolojidir. Hekim durumu tespit edecek ve ciddiyetini belirleyecektir. Daha sonra cerrahiye ihtiyaç duyulması halinde de kalp damar cerrahisi hekimi ameliyatı gerçekleştirir. Triküspit kapak yetersizliği durumunda hekime gidip bu durumun değerlendirilmesi gerekir. Ancak erken aşamada herhangi bir semptom vermemesi bu durumu zorlaştırır. Daha sonra ileri yetmezliklerde oluşan semptomların meydana gelmesi durumunda ise vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalıdır.