Turing Testi

Turing Testi Nedir?

Turing testi aslında bir yapay zekânın insan gibi düşünebilme ve herhangi bir soru karşısında kendiliğinden cevap verme eğiliminin olup olmadığını açığa çıkarmak için yapılan bir testtir. Bu testin gayesi yapay zekânın son gücünü bilmesini tartmaktır. Aynı zamanda insanlar gibi düşünebilme ve cevap verebilme yeteneğine sahip olmasının araştırılması da bu testin amaçlarından bir tanesidir. Birçok yapay zekâya uygulanan bir test olsa da aslında istenilen sonuca tam anlamıyla ulaşılmış değildir.

Özellikle son zamanlarda Çin ve Japon tarafında dizi ve film gibi yapıtlarda çok fazla konu alınan bir hususta, yapay zekâların insan meziyetlerine sahip olup olamayacağıdır. Bazıları bunu olumlu görse de bazıları tamamen olumsuz bakabilmektedir. Fakat sonuç olarak ortak bir gerçek vardır ki bu da onun mümkün olup olmayacağı konusu hakkındaki tartışmalardır. Bu sebeple yapay zekâların bunlar ister robotlar olsun isterse de bilgisayarlar olsun, insan meziyetlerine sahip olup herhangi bir bilgiyi anında verebilip, kendiliğinden hiçbir etkene maruz kalmadan cevap verip veremeyeceğidir.

Turing Testi Örnekleri

Turing testi örnekleri olarak şunları gösterilebilir: İki bilgisayar yani birisinde herhangi bir insanın cevap vereceği diğerinde ise sadece kendiliğinden cevap veren bilgisayar, karşılıklı bir şekilde yazışırlar. Üçüncü bir kişi de bunların hangisinin insan tarafından kullanıldığını hangisinin de kendiliğinden cevap verdiğini anlamaya çalışır. Mesela soru soran kişi ismin ne olduğunu sorar ve diğer bilgisayar isim kelimesinin anlamını söyleyerek yuvarlak bir cevap verebilir.

Bu durumda verdiği cevaplar eğer kalıplaşmış ve belli bir kişi tarafından ayarlanmış cevaplarsa zaten orada bilgisayar olduğu açığa çıkar. Yani aslında burada şu hususa dikkat çekilse belki de daha anlaşılır olur ki, herhangi bilgisayar bir insan kadar özel veya genel konuşma sürdüremez, genelde ortak kelimeleri ve kalıpları vardır.  

Yuvarlak cevap verir ve bu cevaplar birçok konuya uyum sağlayabilir. Fakat insanlarda durum böyle değildir, düşünür ve o an en uygun cevap neyse o soruya o şekilde yanıt verir. Bakan kişi yani üçüncü kişi bunların hangisinin insan ya da hangisinin bilgisayar olduğunu anlayabiliyorsa Turing testi başarısızlıkla sonuçlanır.

Açık Bir Örnek Çeşidi

Turing testi soru soran kişinin, istediği sorulardan seçme hakkına sahip olacağı bir testtir. Zira bilgisayarın düşünebilme yeteneğinin ve o an insan gibi cevap verme yeteneğinin olup olmadığı kontrol edileceği için Turing testi sorularının önceden ayarlanması ve bilgisayarın ona göre programlanması gibi bir ihtimalinin olması doğru olmaz.

Bu sebeple şu şekilde anlatılabilir; a, b ve c kişisinin karşılıklı olarak yerleşmektedirler. A kişisi soru soran kişi, b kişisi insan etkisi ile cevap verecek bilgisayar, c kişisi de sadece yazılımla kendiliğinden cevap verecek bilgisayar olacaktır. Karşılıklı olarak düşünüldüğü takdirde, a kişisi b ve c ye o an herhangi bir yemek tarifini sorulursa örneğin “mercimek çorbasının nasıl yapılmaktadır?”, b kişisi kendi yaptığı gibi püf noktaları ile beraber detaylı bir cevap verebilirken c kişisi daha önceden kendine yüklenmiş cevapları öne sürecektir.

Eğer burada ikisinin verdiği dilden bir sonuç çıkarmak istenirse a kişisi buna kolaylıkla ulaşabilir. Eğer b ve c kişisinin cevaplarında şüphe duyarak ikisini de düşünerek cevap vermiş, detaylara inmiş olduğu kanısına varırsa c kişisi yani Turing testi uygulanan bilgisayar bu testi geçmiş olur.

Turing Testi Nasıl Yapılır?

Turing testinin yapılışı hakkında çok fazla söyleşi olsa bile aslında ortak noktaları şu şekildedir; yazılımı olan ve sadece kendiliğinden cevap verip veremeyeceğini ölçmek için başına insanın oturmadığı bir bilgisayar perde arkasına veya duvar arkasına alınır. Aynı şekilde yan tarafında bir de bir insanın etkisi ile çalışacak bilgisayar yer alır.

Perdenin arkasında ise bu ikisine de soru soran kişi yerleşir ve soru soran kişiye sorunun cevabının bir insan tarafından mı verildiğini ya da bilgisayarın kendi yazılımı tarafından verildiğini anlamak için Turing test uygular. Örneğin yarınki hava durumu ile ilgili bir soru sorar ve kendisine gelen cevapta bir insanın etkisi olup olmadığını anlamaya çalışır. Yani aslında burada yazılımı olan bilgisayarın insanın etkisi ve dâhili olan bilgisayarla aynı seviyede işlev görüp göremeyeceği anlaşılmak istenir.

Bazı bilim adamları bunun aksini kanıtlamak için hala çalışmalara devam etmektedir. Eğer bu test geçilirse ve tam anlamıyla amacına uygun olarak yerine getirilirse, insanların tıpkı kendisi gibi özelliklere sahip olan yapay zekâları üretecek güce sahip olması gibi daha birçok meselenin de ispatı olacaktır.

Turing Testi Daha Önce Geçildi Mi?

Çoğu kişi herhangi bir yapay zekânın Turing testini daha önceden geçmediğini savunsa da, aslında bir bilgisayarın bu testi geçtiği de söylenmektedir. Verdiği cevaplar kendisinden beklenilenin üstünde olduğu için herhangi bir insan kadar olmasa da en azından yaklaşık cevaplar vererek bu testi başarıyla sonuçlanmış olabilir. Bu test İngiltere’den Londra şehrinde bir üniversitenin yapmasıyla olumlu sonuçlandığı söylenmektedir. Eugene Goostman isimli bir sanal karakter geliştirilir ve üzerinde uzun süre çalışma yapılır. Üzerinde birçok emek verilen bu karakter sonunda Turing testine maruz kalınca yüzde 33 oranında başarı elde eder.

Tabi bunun için belki de üzerinde aylarca çalışma yapılmış ve birçok veri kendisine yüklenmiştir. Bunun anlamı yapay zekânın bir insan meziyetine sahip olması değildir fakat en azından uygun cevapların verilebileceği niteliklere ulaşması ve o şekilde verilere sahip olmasıdır.

Turing Testi Kim Tarafından Çıkarıldı?

Turing Testi ilk olarak soyadı Turing olan bilgisayar biliminin öncüsü ve matematikçi İngiliz Alan isimli kişi tarafından icat edildi. Bu test çok uzun bir süre olmayıp sadece 5 dakika kadar sürmekle gerçekleştirilmektedir. 5 dakika içerisinde birçok soru sorularak sonuç belli olmaktadır. Hızla sorulan sorulara hızlı cevaplar verilmekte ve cevap sonucunda insan gibi olup olmadığı anlaşılmaktadır. 1950 yılında ortaya atılan bilim insanı olan Alan Turing Mind adlı felsefe dergisinde bir makale yazarak bu makalesinde, aslında düşünmenin gerçekten çok zor bir meziyet olduğunu, önemli olan burada bu meziyetin kime verildiği değil herhangi bir yapay zekânın da onu uygulayıp uygulamayacağını ortaya çıkarmaktır.

Burada aslında yapay zekâlara önem vererek ilk yapay zekâyı da ortaya koyan Alan Turing tarafından bu test ortaya çıkmış olsa da, artık birçok bilim insanı tarafından uygulanan genel bir test haline gelmiştir.

Turing Testi Geçilirse Ne Olur?

Aslında Turing testi yapay zekâların yani insanlar tarafından üretilen bu robotların da tıpkı üreticisi olan insanlar gibi özelliklere sahip olup olmadığının kanıtlanması için yapılmıştır. Fakat insanda bulunan akıl meziyeti diğer hiçbir varlıkta olmadığı için, düşünmek özelliği de akıl hususiyeti sayesinde olduğundan robotlarda bulunmaz.