Vajinada Ağrı

Vajinada Ağrı Nedir?

Vajinada ağrı kadınların yaklaşık %90’ında hayatının bir döneminde yaşadığı yaygın bir şikâyettir. Vajinal ağrıdan bahsetmeden önce kadın genital bölge anatomisinden bahsetmek daha faydalı olacaktır.

Kadın genital genel hatlarıyla; vajina, serviks (rahim ağzı), uterus (rahim), döllenme kanalı, yumurtalık (ovaryum) ve vulvadan oluşur. Bu yapılardan vulva; kadın genitalin dışarıdan gözlenebilen kısmıdır.

Vajina girişini kapatan büyük ve küçük dudaklar, klitoris, idrar deliği, vajinal giriş, anüs bölgesi ve perineyi kapsar. Vajina; cinsel birleşmede ve adet kanının dışarı dökülmesinde görevli yapıdır.

Kadınların hemen hepsi vajinal ağrı şikâyetini belli dönemlerde yaşar. Vajinal ağrı vajinanın iç yüzeyinin herhangi bir kısmında hissedilebilir. Vajina ağrısı genellikle vulva ağrısı ile karışabilir.

Vulva ağrısında belli bir noktada yoğunlaşmayan ağrı varken vajina ağrısı direkt vajinadan hissedilir. Vajina ağrısının pek çok nedeni vardır. Bunların bazıları ciddi sorunların göstergesi olabileceğinden vajinada hissedilen ağrıların önemsenmesi gerekir.

Kadınların önemsenmeyecek kadar büyük bir kısmı vajinalarında hissettikleri ağrılar için doktora gitmekten çeşitli nedenlerle sakınırlar. Bu etmenlerde utanma, korkma, toplumsal normlar etkili olabilmektedir.

Vajinal ağrılar günlük hayatı zorlaştıran, cinsel hayatı kötü etkileyebilen sonuçlara da neden olabilir.

Ağrı genellikle baskı tarzında, zonklama, uyuşma veya bıçak saplanır tarzda ağrılar olabilmektedir. Vajinal ağrı idrar yaparken yanma ve ağrı hissine de neden olabilir.

Vajinada Ağrı Nedenleri Nelerdir?

Vajinal ağrının oluşumunda pek çok neden etkilidir. Bunlardan bazıları kısa süreli uygulanacak tedaviler ile iyileşebilecek hafif durumlar niteliğindeyken bazıları kötü sonuçlara neden olabilecek daha ağır hastalıkların göstergesidir.

Vajinal ağrı oluşturan durumlar;

• Vajinal Enfeksiyon: Vajinal ağrıların en yaygın nedeni vajinal enfeksiyonlardır. Vajinal enfeksiyon oluşumunda uzun süreli, bilinçsiz antibiyotik kullanımı, vajinal hijyenin eksik veya yanlış yapılması gibi nedenler etkili olur. Vajina asidik özelliktedir. Vajinal duş yaparken bazik ürün kullanımı veya vajinanın doğal asidik yapısını etkileyecek ürün kullanımı ile vajinada bulunan ve faydalı olan mikroorganizmaların azalmasına neden olabilir. Bu da vajinal enfeksiyonlara yakalanma ihtimalini arttırır. Vajinal enfeksiyon ihtimalinin artmasında;
  1. Yanlış, uzun süreli, gereksiz antibiyotik kullanma,
  2. Vajinal hijyeni sağlama adına yanlış uygulamalarla ve sıklıkla yapılan vajinal duşlar
  3. Tampon kullanımında hijyene önem verilmemesi
  4. Spermisid (sperm öldürücü) spreylerin yanlış kullanımı
  5. Cinsel ilişkide kayganlaştırıcı olarak bebek yağı, vücut kremi, masaj yağı ve benzeri ürünlerin kullanımı gibi durumlar etkili olur.

Vajinal enfeksiyon kişide kaşıntı, akıntı, vajinada kötü koku, ağrılı cinsel ilişki, idrar yaparken yanma ve ağrı gibi şikayetlere neden olur. Enfeksiyon etkenine bağlı olarak akıntı rengi değişebilmektedir;

• Mantar enfeksiyonları: Süt kesiği tarzında akıntıya neden olur. En sık enfeksiyona neden olan grup Candida Albicans türü mantarlardır. Kadınların %70’i yaşamlarında bir kere mantar enfeksiyonu geçirmektedir. Kadınların yarıdan fazlası da yaşamlarında 1’den fazla defa mantar enfeksiyonu geçiriyor.
• Bakteriyel Vajinoz: Sarı-yeşil veya gri renk akıntı oluşturur. Akıntı kötü kokuludur. Cinsel ilişkiden sonra kötü kokuda artış olur.
• Parazit enfeksiyonu: Sarı-yeşil renkte köpük tarzı akıntı görülür. Cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olur, vajinal kanama da görülebilir.
• Vajinismus: Vajinismus, cinsel ilişki esnasında vajinanın 1/3’lük giriş kısmındaki kasların kasılmasına bağlı olarak penetrasyonun sağlanamaması durumudur. Hastalığın şiddeti değişen ölçülerdedir. Kimi hastada vajinaya penisin girmesi esnasında kasılma olurken kimi hastada penis içeri girmeden kasılmalar görülür. Vajinismus yaşayan kadınların çoğu sadece cinsel ilişki anında değil pelvik muayenede de vajinal kasılmalar yaşar. Bu kasılmalara bağlı olarak giriş kısmı daralır ve penisin girmesi için zorlanırsa şiddetli ağrılar, kanama gibi durumlar görülür. Vajinismus çeşitli nedenlere bağlı olarak görülebilir. Bunlar;
  1. Vajinal bölgede yara olması. Bu yara darbeye, vajinal ameliyata veya vajinal doğuma bağlı olarak oluşmuş olabilir.
  2. Vajinada tahriş oluşturacak nedenlerle kişide vajina girişine karşı hassasiyet oluşabilir. Tahriş oluşumuna; yanlış ürünlerle vajinal temizlik yapılması, korunma yöntemi olarak kullanılan spermisitler, kondom lastiği neden olabilir.
  3. Kadınlara verilen yanlış cinsel bilgiler ile cinselliğin korkutucu gösterilmesi ve cinselliğin tabulaştırılması
  4. İlk cinsel ilişki ile yoğun kanama ve şiddetli ağrı olacağı gibi gerçekçi olmayan fikirler
  5. Kadında hamile kalma korkusu
  6. Vajinal enfeksiyon gibi durumlardır.
• Gebelikte vajinal ağrılar: Gebeliğin her döneminde vajinal ağrılar çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişebilse de özellikle bebeğin ağırlığının artmaya başladığı dönemlerde vajinal baskı ve ağrı daha yoğun görülür. Fakat yerleşme ağrısı denen ve hamileliğin ilk haftalarına denk gelen dönemlerde de vajinada ağrı olabilir. Bu dönemlerde vajinal ağrıları inceleyecek olursak;
  1. Yerleşme ağrısına bağlı vajinal ağrı: Gebeliğin ilk haftalarında döllenmiş yumurtanın rahim iç duvarına yerleşmesine bağlı oluşan ağrılardır. Embriyo yerleşme aşamasındayken kişide lekelenme tarzında kanamalar görülebilir. Gebelerin 4’de 1’inde bu yerleşme ağrısı ve kanaması görülebilmektedir. Vajinadaki bu ağrı 2-3 gün kadar sürer.
  2. 26 haftalık gebelikte vajinada ağrı: Bu dönemde vajinal ağrı gebeliğin doğal süreçlerinden sayılır. Bebek ve rahim vajinaya baskı yapar. Bu da vajinal ağrıya neden olur. Fakat gebede gün içinde fazlaca ve şiddetli vajinal ağrı oluşuyorsa bu durum önemsenmeli ve doktora danışılmalıdır.
  3. 31 ve 32 haftalık gebede vajinada ağrı: Gebeliğin bu dönemlerinde rahim kaslarında yoğun gerginleşmeler görülür. Bu da kişide kasılmalar ve vajinal baskı ile ağrı oluşturabilir. Kasılmalar düzensizdir. Eğer düzenli aralıklarla kasılma görülürse bu erken doğuma işaret olabilir. Bu nedenle kasılmaları ve kasılmalar arası süre not edilmelidir.
  4. 39 haftalık gebede vajinada ağrı: Doğuma oldukça az bir süre kalmış olan 39. Haftada fetüsün ağırlığı da fazlasıyla artmıştır. Ayrıca hormonların etkisiyle vajinada akıntı oluşumu görülür. Hamileliğin son zamanlarında görülen bu akıntı oldukça normaldir. Gebede akıntı artışı ve vajinal ağrılar görülebilir.
  5. Gebelik sürecinde değişen hormon seviyeleri ile vajinal ağrı tetiklenebilir. Özellikle progesteron hormon artışı ile pelvis kasları gevşer. Bu da vajinal ağrı yapar.
  6. İdrar yolu enfeksiyonu: Gebede idrar yaptıktan sonra vajinada ağrı, idrar yaparken yanma gibi şikayetler idrar yollarında enfeksiyon olduğu anlamına gelir. Bu durum da vajinal ağrıya neden olabilir.
• Vajinal Kuruluğa Bağlı Vajinada Ağrı: Kadınlarda bazı dönemlerde doğal nedenlerle bazı dönemlerde de hastalıklar sonucunda vajinada kuruluk olabilir. vajinal kuruluk özellikle cinsel ilişki sırasında vajinada ağrı oluşumuna neden olup kişide oldukça rahatsız edici hale gelebilir. Vajinal kuruluk genellikle;
  1. Çeşitli ilaçların kullanımına bağlı olarak vajinal salgıların azalması sonucunda,
  2. Vajinal hastalıklara bağlı olarak,
  3. Cinsel ilişki esnasında kişinin yeterince uyarılamaması sonucunda vajinanın yeterli ıslanmamasına bağlı olarak,
  4. Hamilelik, emzirme, menopoz dönemi ve menopoz sonrası dönemde değişen hormon seviyelerine bağlı olarak oluşabilir.
• Kanserlere Bağlı Vajinal Ağrı: Kadınlarda rahim ağzı kanseri sonucunda vajinada anormal kanama, cinsel ilişki sırasında veya cinsel ilişkiden sonra vajinal ağrı gibi şikayetler oluşturan serviks (rahim ağzı) kanseri kimi kadında hiçbir belirti oluşturmazken kimi kadında da basit bir vajinal baskı hissi veya vajinal ağrı ile teşhisi konulabilir. Aynı şekilde vulva veya vajina kanserleri de vajinal ağrı şikayetlerine neden olabilir. Bu nedenle devam eden vajinal ağrılar önemsenmeli ve doktora başvurulmalıdır.

Vajinada Ağrı Teşhisi

Vajinada ağrı çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Bunun teşhisi için öncelikle hastadan ayrıntılı bir şekilde anamnez (hastalık hikâyesi) alınmalıdır. Ağrının lokalizasyonu yani ağrı görülen bölgenin belirlenmesi önemlidir.

Çünkü çoğu zaman vulvada görülen ağrı vajinal ağrı gibi değerlendirilebilir. Ayrıca ağrının süresi, ne zaman görüldüğü, hastanın yaşı, menopoza girip girmediği, emzirme veya gebelik söz konusu olup olmadığı öğrenilmelidir.

Vajinal ağrıya eşlik eden ek şikâyetler olup olmadığı da nedenin teşhisinde önemlidir. Örneğin vajinada ağrı ve akıntının beraberliği ile akla vajinal enfeksiyonlar gelebilir.

Ayrıntılı bir anamnez sonrasında fizik muayene yapılmalıdır. Burada vajinada akıntı olup olmadığı, akıntının şekli, vajinada kötü koku gibi durumlar olup olmadığı gözlenebilir.

Fizik muayeneden sonra laboratuvar tetkiklerine geçilir;

• Vajinal enfeksiyon düşünülüyorsa kan tahlili ile enfeksiyon ölçütlerinin yüksekliğine bakılır.
• İdrar yolu enfeksiyonu düşünülüyorsa idrar tetkiki bakılmalıdır.
• Vajinal kuruluk, menopoz dönemi veya gebelik dönemine hormon değişikliklerine bağlı vajinal ağrı düşünülüyorsa hormon tetkiki yapılmalıdır. Burada östrojen, progesteron, relaksin gibi hormonların seviyelerine bakılır.
• Rahim ağzı kanserine bağlı olarak vajinal ağrı düşünülüyorsa bunun için PAP Smear testi yapılabilir.

PAP Smear testi olağandışı gelirse görüntüleme istenebilir. Görüntülemede kolposkop kullanılabilir.

Bununla özellikle rahim ağzı, vajina ve vulva büyütülmüş şekilde incelenebilir. Bu da bu bölgelerdeki kanser ihtimalini ekarte edilebilir. Kolposkopi ile anormal bölgeden biyopsi de alınabilir.

Vajinada Ağrı Tedavisi

Vajinal ağrı şikayetinde tedavi yöntemi şikayeti oluşturan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu sebeple nedenler bağlı tedavileri tek tek ele almak gerekir.

Vajinada ağrı vajinal enfeksiyon nedenli ise bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi, mantar enfeksiyonunda anti-mikotik ilaç tedavisi uygulanabilir.

İlaçlar enfeksiyon şiddetine bağlı olarak 7-10 günlük tedavi süresine uyularak kullanılır. İdrar yolu enfeksiyonuna bağlı vajinal ağrı hissi varsa bunun için de antibiyotik tedavisi 3-10 gün süreyle verilebilir.

Gebelikte bebeğin artan kilosuna bağlı olarak oluşuyorsa gebeliğin son döneminde istirahat ile baskı hissinin azaltılması sağlanabilir.

Vajinal kuruluğa bağlı ise kuruluk menopozdaki değişen hormon seviyesine bağlı olabilir. Bunun için hormon replasman tedavisi uygulanabilir. Ayrıca kayganlaştırıcı jeller de kullanılabilir.

Serviks, vulva veya vajina kanserine bağlı vajinal ağrı için kanser tedavisine ek olarak ağrıyı önleyici ilaçlar kullanılabilir. Kanser tedavisinde cerrahi tedavi ve radyoterapi olarak iki seçenek vardır.

Vajinada Ağrı Tedavi Edilmezse

Vajinal ağrı altta yatan nedeni çok çeşitli olabilen bir şikayettir. Ağrıya neden olan durum hafif olabileceği gibi hayatı tehdit eden oldukça önemli bir durum da olabilir.

Fakat vajinal ağrı hemen her koşulda günlük yaşamı zorlayan bir şikayettir. Örneğin; vajinal kuruluk sonucu oluşan vajinal ağrı hayati tehlike yaratmayan bir durum olsa da özellikle cinsel yaşamı etkileyerek kişide günlük hayatı oldukça zora sokabilir.

Enfeksiyona bağlı vajina bölgesi ağrıları da kişiyi rahatsız edebilir. Vajinal akıntı, kaşıntı, idrar yaparken yanma gibi ek durumlara neden olarak kişiye rahatsızlık verebilir.

Bu sebeple vajinal ağrılar geçiştirilmeden tedavisinin yapılması için kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvuru gerektirir.

Vajinada Ağrıya Ne İyi Gelir?

Vajinada ağrının nedenine bağlı olarak kişinin uyması gerekenler de değişiklik gösterir.

Vajinal ağrı için öneriler;

• Vajinal enfeksiyondan korunmak önemlidir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak için cinsel ilişki esnasında prezervatif kullanımı oldukça etkilidir.
• Kişinin pamuklu iç çamaşırı kullanması vajinal bölgenin hava almasını sağlar. Bu da enfeksiyon ihtimalini azaltır.
• Günlük ped kullanılıyorsa pedin sık olarak değiştirilmesi faydalı olacaktır.
• Sıkça enfeksiyon geçiren kadınlarda partner tedavisi önemli yer tutar. Yani kadına uygulanacak enfeksiyon tedavisini partnerine de uygulamak gerekir.
• Oral ve anal ilişki de enfeksiyon ihtimalini arttıran durumlardandır. Prezervatif kullanımı enfeksiyon ihtimalini azaltabilir.
• Vajinal kuruluğa bağlı ağrı şikayeti için kayganlaştırıcı jeller kullanılabilir.
• Rahim ağzı kanserinden korunmak için HPV aşısı yaptırılmasıdır.

Vajinada Ağrıya Ne İyi Gelmez?

Vajinal ağrı oluşumuna neden olacak durumları tetikleyecek şeyler vajinal ağrıya neden olur.

Bunlar;

• Sık yapılan vajinal duş ve vajinayı temizleme amaçlı kullanılacak sabun, krem, duş jeli gibi ürünler vajinanın doğal ortamını bozarak enfeksiyon ihtimalini arttırır. Vajina yapısı gereği kendini temizleyebilen bir organdır. Bu nedenle hijyenini sağlama için su dışında ek ürüne gerek yoktur.
• Vajinanın havasız kalmasına neden olacak kadar sıkı iç çamaşırı kullanımı da yapılmaması gereken durumlardandır. Ayrıca iç çamaşırının nemli olması da enfeksiyon ihtimalini arttırır.
• Kayganlaştırıcı olarak bebek yağı, masaj yağları, sabun veya vücut kremlerinin kullanımı da yapılmaması gereken durumlardandır.
• Vajinismusa bağlı cinsel ilişki esnasında ağrı oluşuyor olabilir. Bunun için gerçekçi cinsel bilgilerin edinilmesi için eğitim alınmalıdır. Yanlış cinsel hurafelere kulak asılmamalıdır.

Vajinada Ağrı İlaçları

Vajinal ağrıda enfeksiyon rol alıyorsa enfeksiyon tedavisi yapılabilir. Bunun için; bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi yapılabilir. Antibiyotiklerden metronidazol içeren ilaçlar kullanılabilir. İlaç tedavisi 7-10 gün sürer.

Mantar enfeksiyonlarında anti-mikotik ilaçlar kullanılabilir. Yine bu tedavi de 1 hafta sürer. Parazit enfeksiyonu için de antiparaziter ilaç kullanılmalıdır. Enfeksiyon tedavisinde en önemli nokta tedavinin devamlılığına uymaktır.

İlaç tedavisine başlanıp şikayetler son bulunca tedaviyi sonlandırmak yanlış bir uygulamadır. Tedavide yeterli doza ulaşana kadar ilaca devam etmek gerekir. Aksi takdirde etken mikroorganizma tam etkisiz hale getirilmemiş olur. Hatta daha da güçlenir. Eski ilacın kullanılması yeterli gelmeyebilir.

Vajinada Ağrı Ameliyatı

Vajinal ağrının nedeni rahim ağzı kanseri ise bunun tedavisinde ameliyat seçeneği düşünülebilir.

Serviks kanserinde uygulanabilecek cerrahilerde rahim ağzına yerleşmiş tümörün temizlenmesi amaçlanır. Cerrahide konizasyon veya histerektomi yapılır.

Konizasyon ile rahim ağzından parça çıkarılır. Çocuk sahibi olmak isteyen ve ileri aşamada olmayan kanser hastalarında kullanılır.

Histerektomi ise rahmin alınması işlemidir. İleri aşamada yayılım olan hastalarda veya çocuk sahibi olmayı düşünmeyen hastalarda uygulanabilir.

Vajinada Ağrı için Hangi Doktora Gidilir?

Vajinada ağrı kimi zaman tek başına görülebilen bir şikayetken kimi zaman vajinada ağrı zonklama ile veya yanma ile birlikte görülebilir. Vajinal ağrıların pek çok nedeni olabilir.

Kanser, enfeksiyon, ek vajinal hastalıklar gibi nedenler kişide yaşamsal tehlike oluşturacağından en kısa sürede tedavisinin yapılması gereken durumlardır.

Emzirme, gebelik veya menopoza bağlı vajinal ağrılar ise yaşamın doğal süreçlerinin sonucu olduğu için ciddi sorunlara neden olmaz. Fakat hemen tüm nedenlere bağlı olarak oluşan vajinal ağrılar kişinin yaşam kalitesini azaltacağı için tedavisinin kısa vadede yapılması gerekir.

Vajinal ağrı süreklilik gösteren ve yanma, zonklama, idrar yaparken vajinal ağrı, vajinal kanama, cinsel ilişki sırasında ve ilişki sonrası vajinada ağrı gibi ek şikâyetler oluşturan bir hal aldığında doktora başvurmak gerekir.

Vajinal ağrı için Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümüne başvurulmalıdır. Burada gerekli tetkikler ile vajinal ağrının nedeni belirlenip gerekli tedavi uygulanır.