VEP Testi Nedir?

VEP testi, göz kusurlarının teşhisi için kullanılan ileri yöntemlerden biridir. Standart testler veya MR çekimleriyle anlaşılamayan kusurlar için kullanılan bu yöntem, son derece hassas olup, kesin sonuç alabilmeyi sağlamaktadır. Görsel uyarılmış potansiyel testler (Visual Evoked Potential) de olarak bilinen VEP testi beynin görsel olarak uyaranlara verdiği tepkileri ölçerek toplamasını ve kusurun yerini tam olarak saptamayı amaçlamaktadır. Hastanın fizyolojik durumu da göze alınarak 2 farklı şekilde yapılabilen bu işlem özellikle nörolojik hastaların kusurlarında ön plana çıkmaktadır.

Retina arkasında bulunan kısımlardan başlayarak, beynin görme merkezindeki sinir sistemini inceleyen, işleyişte var olan bozukluğu tespit eden görsel uyaran testine VEP testi ismi verilmektedir. Görme bozukluğunun ana sebebini bulmaya yarayan bu yöntem için, başka bir ifadeyle içeriden muayene de denilebilir.

Hastanın bir ekran karşısına oturtularak fizyolojik durumuna göre dama deseni veya flaş ışıklarıyla beyne verdiği sinyallerin kontrol edilmesi durumudur. Bu sinyalleri kontrol edebilmek için, kafanın arka kısmına elektrotlar yerleştirilmektedir. Bu elektrotlar beyne giden sinir kanallarında verilen elektriksel sinyalleri kaydetmedir.

Her test sonucu için geçerli olan uzman kontrolü, bu test için de önemlidir. Sonuçları mutlaka uzman bir nörolog görmeli ve ona göre karar verilmelidir.

Zahmetsiz, ağrısız ve acısız bir işlem olan VEP testi kişinin durumu hakkında kesine yakın sonuçlar vermektedir. Gözlerde yaşanan problemlerin görme kusuru veya nörolojik sorulardan kaynaklandığı hakkında önemli bilgileri sunması nedeniyle tanı aşamasını kolay ve güvenilir hale getirmektedir. Tüm yaş gruplarına uygulanabilir olması, hastanın işlem sırasında yüksek dozda radyasyona maruz kalmaması da artıları arasında sayılabilir.

VEP Testi Hangi Hastalıkların Teşhisi İçin Kullanılır?

• Beslenme bozuklukları grubuna giren B12 vitamini eksikliği sebebiyle yeterli alyuvar üretilememesi (pernisiyöz anemi) durumunda görme kusurlarıyla karşılaşılabilmektedir. Bunun teşhisi için VEP testi istenebilmektedir.
• İlaçlardan kaynaklanan görme kusurlarının teşhisinde VEP testi önem arz etmektedir. 
• MS hastalığının görme sinirlerine verdiği zararı tespit edebilmek için gerekli olan bir uygulamadır.
• Görme sinirlerinin iletim bozukluklarını tespit eden ve bunun iskemik, optik veya nöropatik gibi isimlendirilmesini sağlamak için önemlidir. 
• Görme sinirinde (optik nörit) oluşan iltihaplanmanın teşhisi için kullanılabilecek tek yöntemdir.
• Klinik olarak bulgu göstermeyen, belirtisiz ilerleyen MS (multiple sclerosis) hastalığının teşhisi için gereklidir. 
• Göz tembelliği gibi doğuştan gelen rahatsızlıklarla MS hastalığının göz sinirlerine verdiği hasarın ayrımı için de kullanılan bu yöntem, etkinliği ve güvenilirliği kanıtlanmış sayılı testler arasındadır. 
• Kalıtsal ataksiler (hareketleri kontrol edememe), göz sinirlerine zarar veren travmalar, görme bozukluğuna sebep olan tümörlerin teşhisi için gereklidir.
• Şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet ve alkolizmin görme kusurlarına yol açtığı durumlarda, zararın derecesi ve hastalığın tam tanısı için önemli bir testtir.

VEP Testi Nasıl Yapılmaktadır?

Kişinin yaş ve nörolojik durumuna bağlı olarak, flaş ışığı veya dama deseni benzeri bir ekrana bakması istenerek yapılan VEP testi için uygulamalar farklılık göstermektedir. Hastanın bilincinin yerinde olmaması, demans (bunama) hastalığı gibi sinir sistemini etkileyen ve verilen komutlara uyamayacak bir durumda olması veya bebek olması durumunda, belirli bir noktaya bakmasının mümkün olmadığı durumlarda flaşlı uygulama yapılmaktadır.

Flaşlı VEP Testi

Hastanın karşısında belirli aralıklarla yanıp söndürülen flaş ışığının derecesine göre verdiği tepkiler, elektrotlar yardımıyla toplanmaktadır. Flaşlı vep testi yapılış aşaması aşağıdaki gibidir:

• Hasta karanlık bir ortama alınır. 
• Belirli aralıklarla gözlerini kapatıp açması istenir. 
• Gözlerin üstüne tutulan ışıkların beyne ne kadar sürede gittiğini veya hangi alandan iletildiğini belirler. 
• Flaş vep testi retinada veya optik sinir sisteminde oluşmuş olan bir rahatsızlığın tanısı, takibi ve tedavisi için oldukça önemli sonuçlar vermektedir. Patern vep testi ile karşılaştırıldığında daha kabaca bir bilgi sağlamasına karşın, mecburi durumlarda tercih edilmektedir.

Patern VEP Testi

• Hasta varsa lensi veya gözlüklerini en az bir saat önce takmalıdır.
• Görsel uyaranlarla yapılmakta olan bu test için, hasta ekran karşısına bir metre uzaklıkta oturtulur. 
• Kafanın saçlı kısmına elektrotlar yerleştirilerek veya kafa derisi üstüne iğneler yerleştirilir. 
• Karşısına konulan ekranda iki taraflı bir dama deseni ve ortasında kırmızı bir nokta bulunmaktadır. Hastanın bu noktaya sabit şekilde bakması istenir. 
• Belirli aralıklarla, dama üzerinde yer alan siyah renkli kareler beyaza, beyaz renkli kareler ise siyah renge dönüşür. 
• Sırasıyla iki göze de uygulanan işlem sırasında hastanın diğer gözünü kapatması istenir.