Zirkonyum Diş Nedir?

Zirkonyum diş kaplama, son yıllarda diş implantı ve kaplama tedavilerinde popülerlik kazanmış bir diş kaplama türüdür. Özellikle metal diş kaplamalara alternatif olarak geliştirilen zirkonyum kaplama, diş rengine benzer bir renkte olup, aynı zamanda ışık geçirgenliğine sahiptir. Ayrıca insan biyolojisine uyumlu olması nedeniyle diğer kaplama türlerinin bir adım önüne geçmeyi başarmıştır.  

Zirkonyum Diş Nasıl Yapılır?

Zirkonyum; dayanıklı bir yapıya sahip olmasından dolayı uzun ömürlü bir kristal çeşididir. Zirkonyum diş kaplama, diğer diş kaplama teknikleri arasında nispeten yeni nesil bir kaplama işlemidir. Her ne kadar diş kaplama dendiğinde ilk akla gelen metal destekli porselen olsa da, yapılan kaplamaların estetik açıdan daha iyi ve doğal bir görüntüye sahip olması için farklı kaplama teknikleri üretilmektedir. Zirkonyum yapılan tüm araştırmalar ve denemeler neticesinde, diğerlerine göre daha fazla avantaj sunan bir malzemedir. Bu kaplamalar dişlere, önceki yıllarda doğal diş kaplaması olarak bilinen metal destekli porselen kaplamalara nazaran daha doğal ve estetik bir görünüm kazandırır.

Zirkonyum diş öncesi sonrası değerlendirildiğinde bu malzeme, estetik diş uygulamalarının son gözdesidir ve zaman içinde gelişen estetik ihtiyaçların en güncel ve teknolojik halidir. Zirkonyum maddesi saf mineral formundan alınarak genellikle diş yapımında kullanılmak üzere seramik formuna dönüştürülür. Bu dönüşüm işleminden sonra özel olarak hazırlanmış fırınlarda işlenir ve içeriğinde metal bulunmayan bir kaplama malzemesi haline getirilir. Dolayısıyla metal barındırmaz ve sağlık açısından daha güvenlidir. Aynı zamanda diş etine uyumlu, uzun ömürlü ve estetiktir. Doğal ve estetik olmasını sağlayan özellik de metal içermiyor olmasıdır.

Zirkonyum kaplama diş yapılırken CAD (bilgisayar destekli tasarım)-CAM (bilgisayar destekli üretim) teknolojileriyle üç adımda üretilir. Bu adımlar şunlardır;

• Dişlerin dijital verilerinin elde edilmesi
• Bilgisayarla işleme ve kalıp tasarımı 
• Zirkonyum diş kaplamaları imalatı 

CAD-CAM tekniği ile üretilen bu kaplamalar, dental kullanım için yeterli hassasiyette olup diş restorasyonları (onarımları) için idealdirler.

Zirkonyum Çeşitleri

İki ana çeşit zirkonyum vardır bunlar; yüksek yarı saydam ve katı formda olanlardır. Her iki çeşit de bilgisayar destekli tasarım ve bilgisayar destekli üretim olan CAD-CAM teknolojileriyle üretilmektedir. Kullanılan bu teknolojiler sayesinde kişinin doğal diş yapısına eşsiz bir uyum gösterir. Bu iki tür ve özellikleri şu şekildedir;

Yüksek Yarı Saydam Zirkonya

Yüksek yarı saydam zirkonya türü, doğal diş görüntüsüne çok benzemektedir ve dolayısıyla diğer dişlere uyum sağlamaktadır. Bu özelliğinden dolayı estetik zirkonyum diş kaplama çeşitleri arasında daha fazla tercih edilir. Gücü ise metal kronlarla desteklenen porselen kaplamalara göre nispeten daha yüksektir. Ancak diş hizalaması sorunlarının detaylı ortodontik tedavilerinde bu kaplamaların kullanımı pek tercih edilmez.

Katı Zirkonyum

Katı zirkonyum, katı formdaki zirkonyumdur. Bu form diğer zirkonyum türüne göre daha sert bir yapıya sahiptir ve bu özelliği nedeniyle diş sıkma ya da kuvvetli çiğneme alışkanlığı olanlar için daha dayanıklıdır. Kanal tedavisi görenlerde ve diş yapısı zayıf olanlarda güçlü bir diş desteği sunar. Ancak görünümünün opak olması nedeniyle ön dişlerde kullanımı pek tercih edilmez, daha çok arka dişler için uygundur.

Zirkonyum diş kaplamaları ayrıca kullanıldığı amaca göre de çeşitlendirilebilir. Genelde iki amaç için kullanılırken, amaca yönelik zirkonyum çeşitleri şunlardır;

Porselen ile Zirkonyum Kaplama

Zirkonyum opak bir malzeme olması sebebiyle diğer dişlere uyum sağlaması zor olabilir. Bu yüzden bazı diş hekimleri uygulama yaparken zirkonyumun üstüne porselen kaplamayı tercih ederler. Bu şekilde yapılan diş kaplaması diğer dişlerle rahatça eşleşir ve görünümü daha doğal olur. Bazı uzmanlar bu şekilde yapılan uygulamada katmanların ayrılma ve ufalanma riskinin artabileceğini düşünür. Eğer bu teknik tercih ediliyorsa zirkonyum kaplama ömrü dikkate alınması gereken bir durumdur. Bu şekilde kaplama yapılırken, kaplamanın diş köküne bağlanması için metal desteğe gerek yoktur, dolayısıyla daha estetik bir görünüm elde edilir.

Zirkonyum Köprü 

Zirkonyum kaplama, diş köprü işlemlerinde de uygulanırken, köprü işleminde metal destek gereksinimi olmaması nedeniyle oldukça rağbet gören bir kaplama çeşididir. Ön dişlere zirkonyum kaplama kullanmanın kişilere sunduğu avantajlar ve estetik görünüm sayesinde, diş tedavilerinde oldukça popüler bir kaplama olmayı başarmıştır. Bunun yanında artan talepler doğrultusunda bu malzemenin yeni çeşitleri türetilmekte ve ürün yelpazesi genişlemektedir.

Zirkonyum Diş Nasıl Takılır?

Zirkonyum kaplama yapılırken diğer diş kaplama prosedürleriyle benzer şekilde yapılmaktadır. Bu tedaviyi diğer tedavilerden ayıran tek fark ise malzeme farkıdır.

Kaplama işlemi yapılırken uygulanacak dişin kaplamaya uygun bir forma getirilmesi gerekir. Diş hazırlığı yapılırken, dişler temizlenerek, kesilir ve küçültülür. Bu süreçte lokal anestezi yapıldığı için işlem yapılacak gün bazı noktalara dikkat edilmesi önemlidir. Hazırlık aşamasında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;

• İşlem sonrasında 2-3 saat bir şey yenilip içilmemelidir.
• Anestezi maddelerine alerji, kanama veya hastalık öyküsü olup olmadığı uzmana bildirilmelidir.
• Kan sulandırıcı gibi ilaçlar alınıyorsa uzmana bilgi verilmelidir.
• Hamilelik veya hamilelik şüphesi varsa belirtilmelidir.

Zirkonyum diş kaplaması yapılırken uygulama adımları şu şekilde ilerler;

• Öncelikle diş muayenesi yapılarak ne tür işlem yapılacağı belirlenir. 
• Zirkonyum diş öncesi ve sonrasının kıyaslanabilmesi için dişlerin fotoğrafları çekilir.
• Kaplama veya köprü işlemi yapılacak dişlere lokal anestezi yapılır.
• Anestezi etkisini gösterdikten sonra dişlerin bakım, onarım ve küçültme işlemi yapılarak kaplamanın tam oturması için gereken hazırlıklar tamamlanır.
• Dişlerin kesi ve küçültme işlemi yapılmasının ardından silikon ya da özel bir kaşık yardımı ile ölçü alınır.
• Diş için çıkarılan kalıbın uyum sağlayıp sağlamadığının kontrolü için bir müddet geçici kalıp kullanımı gerekebilir. Bir problem durumunda kalıp değiştirilirken, şayet kalıp uygunsa dişin üretimi yapılır.
•  Alınan kalıba göre CAD/CAM teknolojisi kullanılarak diş laboratuvarlarında zirkonyum malzemeden kaplama ya da köprü oluşturulur.
• Oluşturulan kaplama ve köprü özel yapıştırıcılar uygulanarak yerine yerleştirilir ve sabitlenir.

Zirkonyum diş kaplaması yaptırılırken, kişinin ve tedavinin durumuna göre 2 veya daha fazla seansta diş hekimine gidilmesi gerekebilir. Bunun yanında seanslar arasında en az 2-3 gün bulunması tercih edilir. Bu sayede diş kalıplarının tam yerine yerleşmesi sağlanır.

Zirkonyum Diş Kaplama Faydaları

Zirkonyum, porselenin sunduğu avantajların çoğunu sağladığı için son birkaç yıldır atılım yapan bir diş kaplamasıdır.  Sağladığı bazı belirgin avantajlar şunlardır:

• Zirkonyum, porselenden daha güçlüdür. Porselen muadilleriyle karşılaştırıldığında, zirkonyum yüzde 200 daha yüksek bükülme mukavemeti ve esnekliğine sahiptir.
• Diğer malzemelere göre daha az diş hazırlığı gerektirir.
• Zirkonyum kaplamalar, geleneksel diş restorasyonlarında (onarımlarında) olduğu gibi sıcaklık dalgalanmalarını iletmez. Bu nedenle zirkonyum diş kaplama öncesi ve sonrası kıyaslandığında kullanımı oldukça konforludur.
• Zirkonyum kaygan ve pürüzsüz bir yüzeye sahip olduğu için zirkonyum diş yaptıranlar genellikle dişlerinde plak ve tartar sorunu yaşamazlar.
• Zirkonyum diş renkleri mevcut diş rengi ile eşleştirilebilir. Bu sayede uyumlu bir estetik bir görüntü sağlar.
• Porselen ile kaplanabilirlerken, bu estetik görünümü daha da iyileştirebilir.
• Zirkonyum kronları yapıştırılabilir olduklarından dolayı kullanımı rahattır. Bu da diş hekimine yapacağı tedavilerde daha fazla seçenek sunar.
• Zirkonyum, diş hekimi muayenehanesinde "frezelenebilme" veya şekillendirilebilme özelliğine sahiptir. Başka bir deyişle, bir muayene randevusunda kalıplar alınarak kısa sürede teslim edilebilirken, maliyet ve zaman tasarrufu sunar.
• Zirkonyum maddesi insan biyolojisine uyumlu olduğu için diş kaplamaları yerine yerleştirildiğinde çoğunlukla ters bir reaksiyona sebep olmaz.

Zirkonyum Diş Kaplama Zararları

Diğer birçok diş tedavilerinde olduğu gibi, zirkonyum kaplama yaptırmanın da kendine has dezavantajları vardır. Zirkonyum kaplama dezavantajları hakkında bilgi sahibi olunması işlem sonrası pişmanlığı önlerken, maddi ve manevi kayıpların da önüne geçer. Zirkonyum diş zararları şu şekilde sıralanabilir;

• Opak bir görünüme sahip olan zirkonyum diş kaplamaları görünüm olarak daha yapay görünür. Bu özellik, genellikle monolitik zirkonyum kaplamalara has olmasının yanında, arka dişlerde estetik sorun oluşturmaz.
• Bazı diş hekimleri, sert bir malzeme olduğu için zirkonyum kaplamaların karşıt dişlerin yıpranmasına sebep olabileceğinden endişe duyar. Bu yüzden bazı durumlarda bu kaplamaları uygulamayı tercih etmeyebilirler. 
• Zirkonyum genel olarak, diğer diş kaplamalarına göre daha pahalıdır. Zirkonyum diş yapan devlet hastaneleri sayısı diğer kaplama türlerine göre daha azdır ve SGK ücretin tamamını ödememektedir. 
• Zirkonyum kaplamanın altındaki dişlerde ikincil çürükler oluşabilirken bunlar kaplamanın altında kalacağı için fark edilmezler. Oluşan çürükler ancak kaplama düştüğünde ya da gevşediğinde fark edilebilir.

Zirkonyum Diş Bakımı

Zirkonyum diş kaplamaları sert malzemeden yapılmış olsa da bakımı söz konusu olduğunda hassas ve nazik davranmak gerekir. Bu kaplamaların günlük bakımını yaparken özel bir diş bakımı ekipmanına gereksinim yoktur. Rutin günlük diş fırçalama ve diş ipi ile temizliğinin yapılması yeterlidir.

Pürüzsüz ve parlak yüzeyi sayesinde leke tutmayan ve plak oluşumuna izin vermeyen bu kaplamalarda sarılık oluşması pek olası değildir. Ancak yoğun olarak sigara, çay ve kahve kullananlarda belirli bir kullanım süresinden sonra lekelenme ve sarılık görülebilir. Böyle durumlarda günlük diş bakımına daha hassasiyet gösterilmesi şarttır.

Eğer zirkonyum kaplamalarda sarılık ve lekelenme oluştuysa, bu lekelerin çıkarılması mümkündür. Diş hekiminden kişiye özel alınan kalıpların içine beyazlatıcı ilaçlar konularak dişlerin temizliği yapılabilir. Bu ilacın ve beyazlatma işleminin hangi aralıklarla uygulanması gerektiği kişiye ve uzmanın tavsiyesine göre değişirken, uygulama esnasında ilaç dolu ağızlığın 6-8 saat ağızda kalması gerekir. Bu da bu beyazlatma işleminin genellikle uyku esnasında uygulanmasını daha uygun kılar.

Zirkonyum Diş ile Porselen Diş Arasındaki Fark

Hem porselen hem de zirkonyum kaplamalar dişlerde gerçekçi ve etkileyici sonuçlar yaratabilir. Her iki malzeme de özel diş kaplamaları yapmak için kullanılabilir ve yerine oturduğunda doğal görünürler. Bununla birlikte, zirkonyum kaplamaları öne çıkartan bazı önemli farklılıklar vardır. Porselen diş ile zirkonyum diş arasındaki fark diş onarımlarında porselen muadillerine göre daha fazla dayanıklılık, güç, estetik ve çekicilik sunmasıdır.

Zirkonyum kaplamalar hasarlı bir dişin kendiliğinden onarılmasında kullanılabileceği gibi çok daha doğal bir görünüm kazandırmak için porselen ile birlikte kullanılabilir. Hem porselen hem de zirkonya kronlar, doğal dişin çürüme veya travmatik bir yaralanmaya nedeniyle kaybedildiği durumlarında kullanılır. Zirkonyum son derece güçlüdür ve özellikle sert çiğneme, gıcırdatma ve sıkma gibi dişlerini zorlayanlar için idealdir.

Her iki malzeme arasında bir dizi benzerlik vardır. Bu benzerliklerden birincisi hem porselen hem de zirkonyum kaplamaların tamamen güvenli olan biyouyumlu malzemeler kullanılarak yapılmasıdır. Her ikisi de dayanıklı olacak şekilde tasarlanmıştır ve yerleştirildikten sonra 5-7 yıla dayanıklıdır. Ayrıca her ikisi de gözeneksizdir. Bu durum çatlaklara, çentiklere ve lekelere karşı dirençli olmalarını sağlar.