SIRS Kriterleri
Sırs kriterleri, bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına zarar vermesi için uygun ortamı bulacağı genel nitelikler olarak tanımlanabilir.
SIRS Kriterleri Nedir?
Sırs kriterleri, bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına zarar vermesi için uygun ortamı bulacağı genel nitelikler olarak tanımlanabilir. Bu kriterler içinde vücut sıcaklığı, kalp hızı, solunum sayısı, kan gazı testinde PaCO2 değeri, band formu gibi değerlere bakılmaktadır.
Sırs kısaca, Sistemik İnflamatuar Response Sendromu olarak da tanımlanmaktadır. Bu kriterlerde belirlenen değerlere gelinmesi durumunda gerekli önlemlerin alınması gerekir.
Sırs kriterleri şu şekilde değerlendirilebilir;
Vücut Sıcaklığı
SIRS kriterleri arasında vücut sıcaklığı çok önemli bir unsurdur. Vücudun belirli bir sıcaklık değerinin dışında olması durumunda bünye birçok rahatsızlığa açık hale gelmektedir. Bu yüzden organ yetmezliği şüphesi bulunan kişilerde vücut sıcaklığı düzenli olarak takip edilmelidir.
Sırs kriterleri arasında bulunan vücut sıcaklığı değerleri şu şekildedir;
- Vücut sıcaklığının 38 dereceden yüksek olması
- Vücut sıcaklığının 36 dereceden düşük olmasıdır.
Vücut sıcaklığı ortalama 36.5 derecedir. Bu değerler dışında vücut sıcaklığının bulunması ciddi durumların habercisi olabilir.
Dakikalık Kalp Hızı
İnsan vücudunda bir dakika içinde kalp hızı ortalama bir değerde atar. Normal şartlarda heyecan ya da korku anında kalp hızı değişmektedir. Ani kalp hızı değişiklikleri insan vücudunda sıkıntılara yol açabilir. Bu yüzden organ yetmezliğine karşı kalp hızı da sürekli olarak takip edilmelidir.
Sırs kriterleri arasında bulunan dakikalık kalp hızı değerleri şu şekildedir;
- Kalp hızının dakikada 90 defadan daha fazla atmasıdır.
Solunum Sayısı
Kişilerde solunum sayısı da düzenli olarak takip edilmelidir. Solunum sayısı özellikle bazı organlara yönelik önemli bir belirti olabilir.
Sırs kriterleri arasında yer alan solunum sayısı değerleri şu şekildedir;
- Solunum sayısının 20’den fazla olması
Kan Gazı Testinde PaCO2 Değeri
Kan gazı değeri çok ciddi hastalıkların değerlendirilmesi sırasında özel olarak uygulanan bir testle belirlenir. Bu test sırasında PaCO2 değerine de bakılmaktadır. Bu değer kişinin hayati organlarındaki rahatsızlıklara yönelik önemli bilgiler vermektedir.
Sırs kriterleri arasında yer alan PaCO2 değeri şu şekildedir;
- PaCO2 değeri 32 mmHG değerinden düşük olması
Bu değerin belirtilen aralıktan daha düşük olması ciddi rahatsızlıkların habercisi olabilir.
Band Formu
Band formu WBC değeri olarak da bakılmaktadır. Bu değer de Sırs kriterleri arasında bakılan önemli bir bulgudur.
Sırs kriterleri arasında bulunan band WBC değeri şu şekildedir;
- WBC değerinin 12 binden yüksek olması
- WBC değerinin 4 binden düşük olması durumudur.
SIRS Kriterleri Değerlendirmesi Nasıl Olur?
Özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilerde Sırs kriterlerine bakılması gereklidir. Bu değerlerin belirtilen aralıklar dışında olması acil bir durum olabilir. Bu durum ilerleyen dönemde sepsis sebebine bağlı olarak can kaybına yol açabilir. Dünyada her 5 saniyede bir kişinin sepsis nedeniyle hayatını kaybettiği bilinmektedir.
Sırs kriterleri değerlendirmesinde yukarıdaki kriterlerden en az iki tanesinin kişide olması yeterlidir. Bir kriter söz konusuysa basit önlemler alınabilir ancak birden fazla kriter söz konusu olduğu zaman hemen bir önlem alınması gerekir. Bu kriterlerden en az iki tanesinin olması SIRS sendromu olarak ifade edilmektedir.
Bu değerlerin belirtilen aralıklarda olması için sağlıklı beslenmeden kişisel hijyene, temiz suya erişimden enfeksiyon durumlarının tedavi edilmesine kadar birçok yol izlenebilir.
SIRS Kriterleri ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Kişide SIRS kriterleri olması ne anlama geliyor?
Kişide özellikle enfeksiyon ya da bağışıklık sisteminin zayıf olması durumlarında belirtilen sırs kriterleri değerlerine bakılır. Bu değerlerin olması kişinin hayatını tehdit eden birçok unsurun söz konusu olduğuna işaret etmektedir. Sırs sendromu ve çoklu organ yetmezliği ile birlikte kişide hayati tehdit eden bir durum ortaya çıkmaktadır.
SIRS sendromu neden ortaya çıkar?
Sırs sendromunun ortaya çıkması birçok sebebe bağlı olabilir. Ancak genel sebepler arasında Sepsis gibi infeksiyona bağlı sorunlardan görülebilir. Ayrıca otoimmün hastalıklar, vaskülit, tromboemboli, pankreatit gibi durumlara bağlı da yaşanabilir. Bunun yanında yanık ya da ameliyat gibi infeksiyon dışı sebeplerden de görülebilir.
SIRS kriterleri sonucunda belirlenen SIRS sendromu tedavisi nasıl olur?
Günümüzde Sırs sendromuyla ilgili tedaviye yönelik net bir bilimsel kanıt yoktur ancak uzmanlar tedavi sürecinin sırs kriterleri içindeki değerleri azaltmaya yönelik tedavi planı uygularlar. Ayrıca Sepsisin ilerlemesinin önüne geçmeye çalışılır. Bu süreçte hasta yakından gözlenir, klinik geçiş dikkatli bir şekilde değerlendirilir, organ işlev bozuklukları olması durumunda erken belirtilere bakılır.
Sepsis Önlenerek SIRS kriterleri kontrol altına alınır mı?
Sepsis rahatsızlığının önlemenin temel çıkış noktası vücutta enfeksiyonlarının önüne geçmektir. Bunun için kişisel hijyene dikkat etmek ve aşılama yöntemi önemlidir. Vücuttaki bir enfeksiyonun sepsise yol açması durumunda enfeksiyonun kaynağı bulunarak antibiyotik tedavisi gerekir. Enfeksiyonlar erken dönemde tedavi edilirse sepsis erken fark edilir ve kişide sırs kriterleri kontrol altına alabilir.
SIRS kriterleri çoklu organ yetmezliğine yol açar mı?
Çoklu organ yetmezliği vücutta enfeksiyonun başlaması ve kan dolaşımına girmesi sonucunda hayati organların iflas etmesi gibi durumlarla sonuçlanabilecek ölümcül bir rahatsızlıktır. Kişinin bağışıklık sisteminin zayıflığı durumunda Sırs kriterleri çoklu organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilir ancak sırs kriterleri dünyada en kolay engellenebilecek yaşam kaybı nedenleri arasında yer alır. Uzmanlar bu kriterleri normal aralıklarda tutarak organ kaybına engel olabilir. Tabiki, erken teşhis çok önemlidir.