Ürostomi Nedir?

Ürostomi, mesane veya idrar yollarına bağlı hastalık tanısı olan veya hasarlı bölgenin alınmasından sonra idrar kanallarının karın cildine doğrudan ya da bağırsak üzerinden ağızlaştırılması operasyonudur. Bu uygulamada mesane kanserinin bazı türlerinde mesanenin tamamen çıkarılmaktadır.

Mesanenin tamamen çıkarıldığı işlemlerde, böbreklerde üretilmiş olan idrarın birikmesi gereken ve dışarı atılmasını sağlayacak bir sistem olmalıdır. Bu işlevi ortaya koyabilecek bağırsak kullanılarak yapay bir mesane yapılabilir. Bunun dışında idrar kanallarının bir bağırsak parçası sayesinde karın ön duvarına ağızlaştırılması işlemi de yapılabilir. Ağızlaştırma işlemi, rostoma olarak tanımlanır.

Karın duvarına yapılan ağızlaştırma işleminde idrarın içinde toplandığı bir torba da gerekecektir. Bu işlem sonrasında idrar, üretim aşamasından sonra stomadan akar ve torba sistemi de burada devreye girer.  Torbanın alt kısmında gün içinde biriken maddelerin boşaltılmasını sağlayan bir drenaj musluğu da yer alır.

Ürostomi işlemi bazı pediatrik hastalarda geçici bir önlem olarak uygulanır. Bazı durumlarda da bu işlem kalıcı olarak yapılmaktadır. Mesane kanseri tanılarında bu tedavi yöntemi uygulanacaktır.

Ürostomi Torbası Nedir? Ne İşe Yarar?

Ürostomi torbası, içerisinde idrarın toplandığı çok özel tasarlanmış bir torbadır. Ürostomi işlemiyle idrar kanalının ön duvarı ağızlaştırılır.   Bağırsak, mesane ya da mide gibi içi boş organların vücut yüzeylerine ağızlaştırma işlemi gerçekleştirilir. Yapılacak işlem organa göre değişiklik göstermektedir.   Mesane kanseri tanısı olan hastalarda idrar kesesinin alınması sonucunda ürostomi işlemi uygulanmaktadır.

Hastalarda idrar kesesi çeşitli sebeplerden çıkarılabilir. Ayrıca idrar yolu hastalıklı ya da zarar görmüş olabilir. Böyle bir durumda hastalıklı veya zarar gören bölüm çıkarılır. Çıkarma işlemi sonrasında idrar kanalları bağırsak parçasına bağlanabilir ya da karın ön duvarına ağızlaştırılabilir. Bu işlem sonrasında ürostomi torbası takılmaktadır.

Ürostomi torbasının görevi hastanın böbreklerde üretilen idrarının toplanmasıdır. Mesane kanseri çok sık görülen bir rahatsızlıktır.  Bu rahatsızlığın tedavisinde idrar torbası tamamen çıkarılabilir ve işlemden sonra yapay bir mesane yapılabilir. Diğer seçenek de idrar kanalının ucunun bir bağırsak parçası sayesinde karın duvarına ağızlaştırılmasıdır. Ürostomi torbası tam da karın duvarına ağızlaştırılan bölüme takılmaktadır. Torbanın altına da içte biriken idrarın boşaltılmasını sağlayan bir drenaj musluğu takılmaktadır.

Ürostomi Yapılan Hastalarda Beslenme Nasıl Olur?

Ürostomi torbası kullananlar beslenme konusunda bir sınırlılığa sahip değildir. Dikkat edilmesi gereken nokta, beslenmenin dengelenmesidir. Aşırı kilo alınırsa ve yetersiz beslenme olursa, gaz ve koku sorunları söz konusu olabilir.

Ürostomi torbası kullananlar için beslenme önerilerinden bazıları şu şekildedir;

• Hastalara bu süreçte bazı yiyecekler iyi gelmeyebilir. Bu durum alerjik yiyeceklerin zaman içinde tanınması olarak görülebilir. Hastalar zaman içinde kendisini rahatsız edecek yiyecekleri öğrenebilir. 
• Hastalar kendisine iyi gelmeyen yiyecekleri diyet listesinden çıkarmalı ve doktor tarafından önerilen besinleri tüketmeye başlayabilir.
• Kilo değişimi bazı komplikasyonların gelişimine yol açabilir.   Bu yüzden hastaların kilo dengesini sağlaması gerekiyor.
• İlk kez bir yiyecek denenmesi durumunda bu yiyeceğin az miktarda ve yanında başka bir ürün olmadan denenmesi gerekiyor.  Hastaya bu yiyecek dokunduysa tekrar tüketmemek doğru olur.
• Gaz ve koku oluşumunu engelleyecek ya da azaltacak bir diyet listesi uygulamaya başlanmalıdır.

Ürostomi Bakımı Nasıl Olur?

Ürostomi bakımı konusunda belirli adımlar izlenmesi gerekmektedir. Genel olarak bakım şu şekilde yapılır;

• Bakım sırasında kullanılacak olan torba, makas, adaptör, stoma ölçüm cetveli, stomayı temizlemek adına kullanılacak mendil ya da gazlı bez, çöp poşetleri, eldiven ve pasta gibi malzemeler ilk olarak ayarlanır.
• Malzeme hazırlığı sırasında gerekli olması durumunda deri bariyeri, stoma pudrası, yapışkan kaldırıcı mendil de kullanılabilir.
• Hastanın derisinde takılmış adaptör üstten alta doğru yavaş bir şekilde çekilir ve deriden ayrılması sağlanır. Daha sonra çöp torbasına atılmaktadır.
• Ürostomi gerçekleştirilen bölgenin çevresi ılık su ile ıslatılan bir gazlı bezle detaylıca silinir. Silme işleminden sonra kurulama yapılır. Deride bulunan tüyler de kesilebilir.
• Stoma ve peristomal derinin değerlendirilmesi sağlanır. Kanama, mukokutanöz ayrılma, deri değişikliklerinin gözlenmesi önemlidir.
• Ürostomi çapı stoma cetveli kullanılarak ölçümü yapılır. Ölçüm sonrasında ise torbanın kenarıyla stoma arasında 2 mm kadar bir boşluk bırakılmalıdır.
• Yapılan ölçüm sonucunda ürostomi çapına göre adaptör makas kullanılarak titiz bir şekilde kesilir. 
• Adaptör kesildikten sonra yapışkan bölüm kağıt yardımıyla çıkarılır. İç bölüme diş macunu kıvamı olacak şekilde pasta sürülür. Bu işlemle torba ve stoma arasında bir bariyer oluşturulur. Bu işlem idrarın deriye bulaşmasına ve sızıntı şikayetlerine engel olur. Doğal olarak stoma etrafında yer alan deri idrardan korunmaktadır.
• Adaptöre uygun olacak şekilde stoma torbası bir noktadan başlamak suretiyle dairesel hareketlerle adaptöre yerleştirilmektedir.
• Torbanın yerleştirilme işleminden sonra alt kısmı kapatılmalıdır.
• Ürostomi bakımı sırasında en son adım torbanın hafifçe geri çekilmesi ve adaptöre yerleşip yerleşmediğinin kontrol edilmesidir.

Ürostomi Sonrası Hasta Eğitimi Nasıl Olur?

Ürostomi ameliyatı sonrasında hastalara şu konularda eğitim verilir;

• Hasta malzeme teminini nasıl yapacağını öğrenir.
• Stoma değerlendirme konusunda beceri kazanır.
• Ürostomi torbası boşaltma konusunda bilgi sahibi olur.
• Torbayla birlikte adaptörü değiştirebilir.
• Komplikasyon gelişmesi durumunda nasıl bir yol izleyeceğini bilebilir.
• İlaç kullanım önerileri gösterilir.
• Acil durumlarda ne yapması gerektiğini bilir.
• Beslenme, giyinme, banyo, cinsel yaşam, ibadet ya da seyahat gibi günlük yaşam aktivitelerini nasıl yapacağını öğrenir. 
• Taburcu olduktan sonra kontrollerin nasıl olması gerektiğini bilir.

Ürostomi torbası ev adaptörünün değişimini yapabilmek için gerekli eğitim üç aşamada verilmektedir. Hastanede kaldığı dönemde hasta birkaç defa bu konuda destek alırsa ürostomi ameliyatı sonrasında ne yapacağını bilebilir.

Ürostomi ameliyatı hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyecek bir durumdur.  Bu durumda yaşamın konforlu hale gelmesi önemlidir. Eğitim sonrasında hasta kendine bakabilecek konuma gelebilir.