Protez Göz Nedir?

Göz protezi, çeşitli nedenler sonucunda gözünü kaybetmiş kişilerin kendilerini daha rahat hissetmeleri ve dış görüntülerinin daha iyi olması için takılan yalancı gözdür. Dışarıdan bakıldığında normal göz ile arasında herhangi bir fark görülmemekte ancak kişinin göz hareketleri takip edildiğinde eğer hareketsiz protez ise protez gözün oynamadığı görülebilir ve bu durumda   fark edilebilir.

Protez göz yapımında akrilik veya cam maddeler kullanılmaktadır. Sıklıkla akrilik protez gözler tercih edilir ve akrilik protez göz oldukça kullanışlıdır. Akrilik protez göz kişiye özel üretilebilir ve hareketli olanları dışardan belli olmadığı için kişiye daha rahat kullanım sunar.

Protez göz kullananlar kendilerini oldukça rahat hissederler. Protez göz ile birlikte doğal ve sağlıklı bir görünüme kavuşurlar ve kendilerine olan güvenleri de bu yönde artar. Protez göz takan kişiler;

• Spor
• Banyo
• Uyuma
• Yüzme gibi aktiviteleri yapabilir. 

Genellikle trafik kazası veya göze yabancı bir cisim kaçması sebebi ile ihtiyaç duyulan göz protezi, göz tamamen çıkarıldıktan birkaç hafta sonra uygulanabilmektedir. Estetik cerrahi gelişmesiyle birlikte hastanın diğer gözünden hiçbir farkı olmayacak şekilde dizayn edilebilmektedir.

Protez Göz Çeşitleri

Protez gözler kişinin isteğine ve gözünün durumuna göre değişken şekillerde üretilebilmektedir. Kişiye özel olarak üretilen bu ürünlerde bazı farklar vardır. Kimisi hareket etmez ve tek bir noktaya bakar, kimisi hareket eder ve diğer göz ile uyum yakalar.

• Hareketli Protez Göz: Kişinin göz kasları hareket edebiliyorsa protez gözün de hareketi sağlanabilir. Bunun için dikkatli ve milimetrik bir şekilde ölçüm yapılarak kişiye özel bir göz protezi üretilir. Göz, hareket eden kasların üzerine tam oturtularak kaslar ile birlikte gözün de hareket etmesi sağlanır.
• Hareketsiz Protez Göz: Bu protezlerde diğer gözle hareket noktasında uyum sağlanmaz. Hareketsiz protezlerde protez göz sabit bir noktaya bakar.

Günümüzde bunların haricinde çok farklı göz protezi çeşitleri de vardır. Bu gözler yapısına göre:

• Cam
• Porselen
• Akrilik

Üretim şekline göre:

• Hazır üretim (seri üretim)
• Kişiye özel üretim olarak gösterilebilir.

Bunların haricinde kişiye özel tasarlanan veya fabrikasyon imalatı sonucunda farklı boyut, renk ve standartlarda da gözler üretilebilmektedir.

Protez Göz Hangi Durumlarda Kullanılır?

Protez göz takılabilmesi için öncelikli olarak gözde görme probleminin yaşanıyor olması gereklidir. Bu işlem, sağlıklı bir göze kesinlikle uygulanmamaktadır. Bunun yanında doktorlar tarafından yapılan muayene sonrasında protez gözün takılabilmesini gerektiren durumlar şunlardır:

• Geçirilen bir kaza sonucunda göz kaybı
• Geçirilen bir hastalık sonucunda gözde hasar
• Gözde tümör
• Doğumdan gelen bir bozukluk var ise göz protezi doktorlar tarafından önerilir.

Bu durumlardan muzdarip olan kişilere göz protezi yapılır. Göz hastalıkları nedeniyle görme kaybı ise genellikle travmaya veya tümöre bağlı nedenler ile ortaya çıkmaktadır.

Protez Göz Nasıl Takılır ve Çıkartılır?

• Protez göz ameliyatı işleminden önce görme fonksiyonunu kaybetmiş olan göz çıkartılır. Bunun sebebi göz yuvasının takılacak olan proteze hazırlanmasıdır. Bu aşamanın akabinde göze bir bilye yerleştirilir ve birkaç hafta boyunca kişi o bilye ile dolaşır. 
• Protez göze alışan göz için kalıp ve ölçü alma aşamasına geçilir. Kişinin protez göze hazır hale gelmesi ile göz yuvasına yerleştirme işlemi yapılır.

Göz takma işlemi tamamlandıktan sonra protez göz merkezleri kişiye bunun bakımının nasıl yapılması gerektiği ve hangi sıklıkla çıkarılıp takılması gerektiğini anlatır. Buna göre oldukça rahat bir şekilde çıkartılabilen gözler, ayda bir kere çıkarılması temizlik ve hijyen için gereklidir. Çıkartma işleminde;

• Hasta elini kullanarak takılan gözü kolay bir şekilde çıkarabilir. Bunun için protez göz kasları ve eller yardımıyla göz kapağının üzerine doğru ittirilmesi gerekir.
• Vantuz ile çıkarma işleminde ise hasta bir eliyle göz kapaklarını açarken diğer eliyle kullandığı vantuz gözü çıkartmaktadır.

2 şekilde çıkarılıp temizlenen protez, gözden çok fazla ayrı bırakılmamalıdır. Bu bakımdan geri takılması için şu aşamalar izlenir:

• El ile takma yönteminde ellerin iyice temizlenmesi ve steril hale getirildikten sonra çıkartıldığı yöntem ile geri takılması gerekmektedir.
• Vantuz ile takılma yönteminde ise takılacak olan vantuzun steril hale getirilmesi önemlidir. Vantuzun ağzına takılan protez, göze uygun şekilde yerleştirilmektedir.

İşlemler ilk aşamalarda ayna karşısında yapılmalıdır. Yapılacak işlemin görülebilmesi, daha sağlıklı sonuçlar vermektedir. 

Protez Göz Ameliyatı Sonrası

Protez göz ameliyatı esnasında lokal veya genel anestezi yapılmaktadır. Ameliyatta yapılan anestezi ameliyattan sonraki süreçte de bir müddet etkisini göstermektedir ve bu nedenle anestezi etkisi geçene kadar hastanın gözetim altında kalması gerekmektedir. Ameliyattan sonra;

• Gözler 1 gün sonra pansuman yapmak için açılır.
• Açılan göze antibiyotik ve damla tedavisi uygulanır.
• Ameliyattan sonra göz yeni şekline alışana kadar birkaç gün boyunca gözün çevresinde ağrı oluşabilir.
• Ameliyat olduktan sonra 1 hafta içerisinde hasta tekrar gündelik yaşantısına geri dönebilir.
• Hasta ameliyattan sonra çıkarılan göz yerinde herhangi bir enfeksiyona uğramaması için ped takmalıdır. Takılan pedler hastayı olası enfeksiyona karşı korur.

Genellikle ameliyattan 1 ay sonra hastaya yapay göz takılabilir. Bu aşamaya kadar hastanın göz çukurunun hijyenine dikkat etmesi ve olası enfeksiyonlara karşı tedbir alması gerekmektedir.

Protez Göz Bakımı

Protez gözün bakımı da oldukça titiz bir şekilde yapılmalıdır. Göz gibi vücut için en kritik noktalardan bir tanesine takılan protezlerde bakım en önemli konudur. Buna göre gözden çıkartılan protez için şu işlemler yapılır.

• Öncelikli olarak eller sabunlu ve ılık bir su ile yıkanarak temizlenir.
• PH değeri 0 olan bir temizleyici ile birlikte protez iyice yıkanır.
• Protez gözde leke oluşumu görülür ise özel olarak hazırlanan temizleyicilerden kullanılarak bu lekeler giderilebilir.

Protez göz bakımı yapıldıktan sonra olası bir kaşıntı anında gözlerin aşağıya doğru silinmesi gerekir. Aksi halde protezin çıkma riski vardır.

Protez Göz Olumlu ve Olumsuz Yanları

Protez göz hastaya hem olumlu hem de olumsuz yansıyacak sonuçlar doğurabilir. Olumlu sonuçları;

• Görme sorunu ve görüntü  kaynaklı olarak oluşan özgüven eksikliği giderilir. Kişi, kendini toplumun bir parçası olarak görebilir. Dışarıdan bakıldığında gözde herhangi bir problem görülmez.
• Göz çukurunun boş kalması ve daralmasının önüne geçilir.

Estetik olarak duruşu, göz protezinin en öne çıkan özelliği olarak göze çarpmaktadır. Göz takılmasının başta sağlık olarak birkaç olumsuz noktası da vardır.

• Gözün iyi bir şekilde temizlenmesi gerekir. Enfeksiyon riski protez göz için en büyük tehlikedir.
• Fabrikasyon olarak üretilen gözler alındığında dışarıdan fark edilmesi daha kolaydır. Bunun için mümkün mertebe kişiye özel olarak üretilen gözlere yönelmek gerekir.
• Protez uzun süre boyunca göz yuvasına takılmaz ise yuva yavaş yavaş daralmaya başlar. Bu durumda protez göze baskı yapar ve ağrı oluşmasına neden olur.